ΘΡΙΠΕΣ

Π ε ρ ι γ ρ α φ ή – β ι ο λ ο γ ί α

Είναι έντοµα µικρά (0,5-1 χλστ), µε σώµα µακρόστενο. Το χρώµα ποικίλλει από λευκό, κίτρινο µέχρι µελανό. ∆εν γίνονται εύκολα αντιληπτοί λόγω του µικρού µεγέθους αλλά και επειδή αποφεύγουν το φως επιφάνειες (ζουν κρυµµένα). Τρέφονται στα τρυφερά µέρη του φυτού (νεαρά φύλλα, βλαστούς, σταφύλια).

Τρυπούν τους φυτικούς ιστούς, διαλύουν τα κύτταρα και ρουφούν περιεχόµενό τους.

Είναι σχετικά µακρόβια (πάνω από µήνα). Η διάρκεια του βιολογικού κύκλου εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες (συνήθως είναι 20-30 ηµέρες).

Γεννούν 40 – 100 αυγά που αποθέτουν κάτω ή µέσα στην επιδερµίδα και έχουν µεγάλο αριθµό γενεών (από 2-7 ανάλογα το είδος).

Διαχειμάζουν με τη µορφή του τέλειου εντόµου σε διάφορα καταφύγια (σχισµές των κορµών, βάση των κληµατίδων, κάτω από το φλοιό) ή στο έδαφος.

Χαρακτηρίζονται από ενδηµική εµφάνιση. Υπάρχουν τοποθεσίες και αµπέλια που είναι συστηµατικά παρόντες.

Συνήθως, ο κοινός εµφανίζεται στα αµπέλια βλαστικής περιόδου, ενώ του καπνού και της Καλιφόρνιας µεταναστεύουν αργότερα από άλλους ξενιστές (έντοµα πολυφάγα)

Ζ η µ ι έ ς

Οφείλονται στα τσιµπήµατα που κάνουν για να διατραφούν. Οι ζημιές από τον κοινό στα πρώτα στάδια της βλάστησης κατά τόπους και χρονιές μπορεί να είναι σημαντικές.

Σε υψηλούς πληθυσμούς καθηλώνουν τη βλάστηση.

Στα επιτραπέζια σταφύλλια οι προσβολές από θρίπες κατά την άνθηση – καρπόδεση προκαλούν εσχαρώσεις και φελλοποιήσεις.

Σπανιότερα, προσβολές που ξεκινούν από το κλείσιμο των σταφυλιών προκαλούν δακτυλιωτές κηλιδώσεις σε επιτραπέζια σταφύλια που εξελίσσονται ακόμα και σε σήψεις.

Σ υ µ π τ ώ µ α τ α

Στα φύλλα:

Μικροφυλλία, το έλασµα ρυτιδώνεται, ζαρώνει και καρουλιάζει (σαν κουτάλι). Καστανές νεκρωτικές κηλίδες και σχισίµατα κατά µήκος των νεύρων.

Στους νεαρούς βλαστούς:

Καστανές κηλίδες, παραµόρφωση, βραχυγονάτωση, μορφή ζιγκ-ζαγκ, ασθενική εμφάνιση.

Στα άνθη:

Ξήρανση των μίσχων, ανθόρροια.

Στις ρώγες:

Εσχαρώσεις – ακανόνιστες φελλοποιημένες περιοχές.

Οι προσβολές γίνονται κυρίως κατά την άνθηση – καρπόδεση και κατά τα πρώτα στάδια ανάπτυξης των νεαρών ρωγών. Στις λευκές επιτραπέζιες ποικιλίες η εμπορική αξία μειώνεται σημαντικά.

Κηλίδες µε µαύρο κέντρο και χλωρωτική άλω (συνήθως χωρίς οικονοµική σηµασία).

Προκαλούνται από νύγµατα ωοτοκίας του θρίπα της Καλιφόρνιας που γίνονται από την άνθηση µέχρι την καρπόδεση ή και λίγο αργότερα. Συνήθως υποχωρούν µέχρι την ωρίµαση αφήνοντας ορατό µόνο το σηµείο του νύγµατος (µαύρο κέντρο).

Δακτυλιωτές κηλιδώσεις (σκουριές).

Εµφανίζονται συχνότερα στα σηµεία επαφής των ρωγών, αρχικά ως αργυρόχροοι µεταχρωµατισµοί (δυσδιάκριτοι) που κατά την ωρίµαση δείχνουν ως ερυθροϊώδεις κηλίδες.

Οι προσβολές ξεκινούν από το κλείσιµο των σταφυλιών, προκαλούνται και από τους τρεις θρίπες, οι συχνότερες όµως οφείλονται στον κοινό και στης Καλιφόρνιας (του τελευταίου συνδέονται και µε σήψεις των ρωγών).

Παρατήρηση: Υπάρχουν περιπτώσεις που η διάγνωση είναι δύσκολη επειδή η εκδήλωση των συµπτωµάτων δεν συµπίπτει µε την παρουσία των εντόµων στην καλλιέργεια λόγω σηµαντικού ετεροχρονισµού µεταξύ πρόκλησης και εµφάνισης συµπτωµάτων.

Α ν τ ι µ ε τ ώ π ι σ η

Οι ζηµιές στα πρώτα στάδια της βλάστησης αφορούν όλες τις ποικιλίες ενώ αυτές που γίνονται πάνω στα σταφύλια (προσβολές από άνθηση και µετά) µόνο τις επιτραπέζιες.

Κ α λ λ ι ε ρ γ η τ ι κ ά   Μ έ τ ρ α

• Καταστροφή των ζιζανίων µέσα και γύρω από το αµπέλι, ιδιαιτέρως των θερινών ζιζανίων: περικοκλάδα, άγρια βλήτα και τσουκνιδόχορτο (σετάρια).

Προσοχή: Η καταστροφή τους καλό είναι να αποφεύγεται στα ευαίσθητα στάδια των πρώτων φύλλων και της άνθησης του αµπελιού. Τα ζιζάνια µπορεί να φιλοξενούν µεγάλους πληθυσµούς από θρίπες οι οποίοι θα αναγκαστούν να µετακινηθούν προς το φύλλωµα του αµπελιού και τα σταφύλια.

• Πρακτικές που συµβάλλουν στον καλό αερισµό και στη µειωµένη σχετική υγρασία στη ζώνη των σταφυλιών περιορίζουν τις προσβολές (π.χ. ο περιορισµός του φυλλώµατος µε ξεφυλλίσµατα, ο περιορισµός της βλαστοµανίας του αµπελιού και της ανάπτυξης θερινών ζιζανίων µε κανονικές αρδεύσεις και λιπάνσεις κλπ.).

Χ η µ ι κ ή   Α ν τ ι µ ε τ ώ π ι σ η

Για την καταπολέµηση λαµβάνονται υπόψη το ιστορικό (ενδηµική εµφάνιση) καθώς και η ευαισθησία της ποικιλίας. Ο αριθµός και ο χρόνος ψεκασµών εξαρτώνται από τις ενδείξεις των χρωµοπαγίδων (µπλε και κίτρινες) αλλά κυρίως από τις δειγµατοληψίες.

Συνήθως οι επεµβάσεις συµπίπτουν χρονικά:

• για τις ζηµιές που προκαλούνται στη βλάστηση µε τα βλαστικά στάδια των πρώτων φύλλων,

• για τις εσχαρώσεις - φελλοποιήσεις στα επιτραπέζια σταφύλια µε τα βλαστικά στάδια της άνθησης - καρπόδεσης και της αύξησης των ρωγών,

• για τις δακτυλιωτές κηλιδώσεις µε την έναρξη του κλεισίµατος των σταφυλιών (συνδυασµένη επέµβαση µε την ευδεµίδα).

Σηµείωση: Σε κάθε περίπτωση, για να γίνει χηµική καταπολέµηση πρέπει πρώτα να τεκµηριώνεται η παρουσία τους.

Χρειάζεται προσεκτική παρατήρηση στα βλαστικά στάδια των πρώτων φύλλων για όλες τις ποικιλίες και της άνθησης – καρπόδεσης για τις επιτραπέζιες (µε χρωµοπαγίδες και µε τινάγµατα βλαστών και ανθοταξιών πάνω σε λευκή επιφάνεια).

Επιπλέον, στις επιτραπέζιες ποικιλίες παρακολούθηση πρέπει να γίνεται και πριν το κλείσιµο των σταφυλιών.

Λόγω της δυσκολίας διαπίστωσης και προσδιορισµού των εντόµων, οι αµπελουργοί θα πρέπει να συµβουλεύονται τους τοπικούς γεωπόνους - συµβούλους τους ή τις υπηρεσίες γεωργικών προειδοποιήσεων και φυτοπροστασίας.