Τετάρτη, 21 Φεβρουαρίου 2018

Διαχείριση της άρδευσης για την πρόληψη της φουζαρίωσης στα σιτηρά

Γράφει: η Ομάδα γεωπόνων της Farmacon - Farmacon Team
Διαχείριση της άρδευσης για την πρόληψη της φουζαρίωσης στα σιτηρά

Η φουζαρίωση μπορεί να αποτελέσει μια ασθένεια-μάστιγα για τα σιτηρά και είναι πολύ πιθανό να επιδεινωθεί μία κατάσταση όταν μια καλλιέργεια αρδεύεται.

Από μελέτες που έχουν διεξαχθεί, έχει αποδειχθεί πως αρδευόμενες καλλιέργειες σιτηρών αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο μόλυνσης σε σχέση με ξηρικές καλλιέργειες.

Σε αυτήν την περίπτωση, οι καλλιεργητές θα πρέπει να αξιολογήσουν τις οποιεσδήποτε αρδευτικές πρακτικές τους με σκοπό την ελαχιστοποίηση του κινδύνου πιθανής μόλυνσης.

Πριν προχωρήσουμε σε οποιαδήποτε συμπεράσματα όσον αφορά τη σχέση άρδευσης-φουζαρίωσης, ας δούμε συνοπτικά αυτήν την ασθένεια.

ΦΟΥΖΑΡΙΩΣΗ

Την ασθένεια προκαλούν διάφοροι μύκητες του γένους Fusarium με κυριότερους τους F. graminearum, F. acuminatum, F. avenaceum, F. roseum, F. culmorum. Την άνοιξη, με υγρό και ζεστό καιρό, παράγονται κονίδια  και ασκοσπόρια  που μεταφέρονται με τη βροχή και τον αέρα προκαλώντας μολύνσεις.

fusarium2

Μετάδοση των παθογόνων μπορεί να γίνει και με τον προσβεβλημένο σπόρο. Τα σπόρια βλαστάνουν προς μυκηλιακή υφή και τα παθογόνα εισέρχονται στους φυτικούς ιστούς από τις ρίζες ή τα ανθικά στελέχη μέσω πληγών ή στοματίων. Οι μύκητες αναπτύσσονται προσβάλλοντας το αγγειακό σύστημα.

fusarium3

Τα φυτά είναι πιο ευπαθή στη μόλυνση την περίοδο σχηματισμού των στάχεων και ίσως λίγο αργότερα ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν.

Η ασθένεια ευνοείται από υψηλή υγρασία (48-72 ώρες υγρασία), θερμοκρασίες 24-30οC και υπερβολική αζωτούχο λίπανση.

Συμπτώματα-Ζημία

Η ασθένεια προσβάλει τόσο το ριζικό σύστημα όσο και τα ανθικά στελέχη.

Η ένταση των συμπτωμάτων εξαρτάται από τις κλιματικές συνθήκες, το στάδιο ανάπτυξης του φυτού και την ποσότητα του μολύσματος στον αγρό.

Σε νεαρά φυτάρια παρατηρείται τήξη και νέκρωση του φυτού πριν βγει στην επιφάνεια του εδάφους.

Σε μεγαλύτερης ηλικίας φυτά εμφανίζεται σήψη ριζών, λαιμού και στελέχους.

Οι προσβεβλημένοι ιστοί γίνονται καστανοί και πάνω τους σχηματίζονται τα περιθήκια των μυκήτων. Τα φυτά έχουν μειωμένη ευρωστία, παίρνουν ένα κοκκινοκαφετί-καφέ χρώμα και παράγουν λευκούς στάχεις με παραμορφωμένους κόκκους. Τα προσβεβλημένα φυτά ωριμάζουν πρόωρα, ενώ έντονη προσβολή μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο των φυτών.

Τα συμπτώματα είναι πιο έντονα σε ξηρές συνθήκες λόγω της αδυναμίας των ριζών να απορροφήσουν τις απαραίτητες ποσότητες νερού και θρεπτικών στοιχείων.

fusarium4

Στους στάχεις αρχικά παρατηρείται λεύκανση, ενώ οι υγιείς παραμένουν πράσινοι, και στη συνέχεια οι κόκκοι παίρνουν ένα ροζ-πορτοκαλί χρώμα, ενώ αργότερα σχηματίζονται καφέ, σκούρες μοβ ως μαύρες κηλίδες. Με υγρό και ζεστό καιρό, πάνω στις κηλίδες σχηματίζονται τα περιθήκια των μυκήτων ως μαύρες σφαιρικές κηλίδες.

fusarium1

 

Οι κόκκοι εμφανίζονται αποχρωματισμένοι, συρρικνωμένοι και παραμορφωμένοι με μικρότερο βάρος μειώνοντας την ποσότητα και την ποιότητα της παραγωγής. Στην υποβάθμιση της παραγωγής συντελεί και η παραγωγή δευτερογενών μεταβολιτών (μυκοτοξίνες) από τη μεριά των παθογόνων που προκαλούν σοβαρές ασθένειες σε ανθρώπους και ζώα. Η ποσότητα των παραγόμενων τοξινών εξαρτάται από τη στιγμή που έγινε η μόλυνση, τις περιβαλλοντικές συνθήκες, το είδος και την ανθεκτικότητα του φυτού. Το επίπεδο της μόλυνσης επιβεβαιώνεται με χημικές αναλύσεις.

Άρδευση και  μόλυνση από το μύκητα

Ερευνητές διαπίστωσαν ότι η διαχείριση της άρδευσης είχε αντίκτυπο στην ανάπτυξη της φουζαρίωσης, όπου ο τερματισμός της άρδευσης πριν από την άνθηση (ανθοφορία) παρήγαγε χαμηλότερες επίπεδα μόλυνσης σε σχέση με αυτά από τη συνεχή άρδευση σε όλη την άνθηση.

Η μέθοδος της άρδευσης επηρεάζει επίσης την απόδοση των καλλιεργειών. Υψηλότερες αποδόσεις παρατηρήθηκαν με άρδευση με κατάκλιση παρά με άρδευση με ψεκασμό.

Τα μειωμένα επίπεδα δεοξυνιβαλενόλης (DON), η οποία είναι η μυκοτοξίνη που παράγεται από το μύκητα, εμφανίστηκαν με τερματισμό της άρδευσης με καταιωνιστήρες προ της άνθησης. Παρομοίως, τα επίπεδα DON μειώθηκαν σημαντικά με την διαλείπουσα άρδευση με ψεκαστήρα σε σύγκριση με τη συνεχή άρδευση σε όλη την ατμόσφαιρα.

Επειδή ο μύκητας μολύνει τα σιτηρά κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας, η βασική στρατηγική για την αποφυγή μόλυνσης είναι η διαχείριση του προγράμματος άρδευσης για την πρόληψη των περιβαλλοντικών συνθηκών που ευνοούν τη φουζαρίωση. Υγρές και θερμές περιβαλλοντικές συνθήκες κατά την ανθοφορία ευνοούν την ανάπτυξη του μύκητα. Η αποφυγή της άρδευσης κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου συμβάλλει στη μείωση των συμπτωμάτων.

irrigation1

Οι παραγωγοί σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να ικανοποιήσουν δύο αντίθετες ανάγκες της καλλιέργειας: από τη μία κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου ανάπτυξης, οι ανάγκες σε νερό των καλλιεργειών είναι υψηλότερες, οπότε οι περισσότεροι παραγωγοί ξεκινούν να ποτίζουν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου για να αποφύγουν το στρες των φυτών λόγω ξηρασίας και από την άλλη, η άρδευση από μόνη της, αυτήν την περίοδο, ευνοεί την ανάπτυξη του μολύσματος.

Η στρατηγική αποφυγής άρδευσης κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας των σιτηρών δεν επιτυγχάνεται εύκολα, αλλά είναι δυνατή εάν το προφίλ του εδάφους μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δεξαμενή νερού. Για να είναι επιτυχημένη αυτή η στρατηγική, η ζώνη της ρίζας θα πρέπει να γεμίσει στο 100% της χωρητικότητας του χωραφιού λίγο πριν την ανθοφορία.

Το έδαφος μέσα στη ριζική ζώνη πρέπει να είναι σε θέση να συγκρατεί επαρκή υγρασία σε όλη τη διάρκεια της ανθοφορίας. Αυτή η στρατηγική λειτουργεί καλά σε βαρύτερα εδάφη, αλλά μπορεί να μην είναι κατάλληλη για σιτηρά που καλλιεργούνται σε πολύ αμμώδη εδάφη, τα οποία ως γνωστό, δεν είναι σε θέση να συγκρατούν το νερό.

Τι θα πρέπει να γνωρίζουμε πριν την άρδευση της καλλιέργειας:

✔ Πότε ξεκινάει και πότε σταματάει η ανθοφορία.

Μία κατά προσέγγιση διάρκεια ανθοφορίας των σιτηρών, είναι οι 10 ημέρες, εξαρτώμενη πάντα από την ποικιλία. Είναι σημαντικό λοιπόν να έχουμε μια ομοιόμορφη ανθοφορία έτσι ώστε όλη η καλλιέργεια να ανθίζει ταυτόχρονα. Αυτό βοηθά στο να μειωθεί η περίοδος που η καλλιέργεια είναι ευαίσθητη στη νόσο και διατηρεί τη χρονική περίοδο κατά την όποια δεν αρδεύουμε, βραχύτερη. Η σπορά σε ομοιόμορφο βάθος με τους συνιστώμενους ρυθμούς σποράς και η χρήση πιστοποιημένων σπόρων βοηθά στη δημιουργία ομοιόμορφων καλλιεργειών. Επίσης, η υπερβολική αζωτούχος λίπανση θα πρέπει να αποφεύγεται για τον κίνδυνο της παρατεταμένης ανθοφορίας.

✔ Συμπλήρωση με νερό της εδαφικής δεξαμενής

Σε αυτήν την περίπτωση έχει μεγίστη σημασία η υφή του εδάφους. Δε θα μπορούσαμε ποτέ να γεμίσουμε ένα έδαφος αμμώδες με νερό, και κατ’επέκταση με την κατάλληλη υγρασία η οποία θα μπορέσει να του παρέχει την υγρασία που χρειάζεται για τις επόμενες 10 ημέρες που διαρκεί η ανθοφορία. Σίγουρα, το αποτέλεσμα θα ήταν μειωμένη απόδοση των καλλιεργειών. Άρα, σε αυτήν την περίπτωση, αναφερόμαστε στα βαριά εδάφη των οποίων οι ιδιότητες ικανοποιούν τις παραπάνω απαιτήσεις.

Η διαχείριση της άρδευσης μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπό στη μείωση της εμφάνισης της φουζαρίωσης καθώς επίσης στην αύξηση της τελικής απόδοσης των καλλιεργειών.

Σχετικά Άρθρα

  • Γιάννουλη Λάρισας
  • Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
  • 2410-669107 & 2410-669108
  • 2410-669109

Όλα τα αγροτικά εφόδια καθηµερινά ενηµερωµένα µ’ ένα κλικ.

Αξιόπιστα κείµενα. Υψηλής ποιότητας φωτογραφίες.

Ψηφιακά εργαλεία αναγνώρισης και διαχείρισης προβληµάτων.

To blog διαχειρίζεται και ενημερώνει η Farmacon

Μια πρωτοπόρος εταιρία στο χώρο που παρέχει άμεση και έγκυρη ενημέρωση για όλα τα θέματα που αφορούν τον αγροτικό τομέα.

Δείτε πως μπορούν να σας βοηθήσουν οι καινοτόμες υπηρεσίες μας μέσα από την ιστοσελίδα της Farmacon.

Γνωρίστε τις υπηρεσίες μας