Έντομο: Ceroplastes rusci (Hemiptera , Coccidae)

Περιγραφή-Βιολογικός κύκλος

Οι νύμφες έχουν σχήμα ωοειδές. Στην αρχή είναι κόκκινου σκουριάς χρώματος, διαστάσεων 0,47 x 0,23mm με μακριά πόδια και κεραίες και με 2 μακριές σμήρυγγες στο άκρο της κοιλίας που στο επόμενο στάδιο αποβάλλονται. Στο επόμενο 2ο στάδιο παίρνουν σχήμα αστροειδές και λευκό χρώμα, γιατί εκκρίνουν 15 λευκές κηρώδεις αποφύσεις στις παρυφές του σώματος τους και που καθώς αναπτύσσονται οι νύμφες συνενώνονται σε πλάκες κατά τριάδες. Στο 3ο στάδιο αρχίζει η φυλετική διαφοροποίηση τους και το αρσενικό έχει χελώνιο κοκκινωπό μήκους 2-2,2mm.

Το ενήλικο θηλυκό είναι πλέον σαφώς μεγαλύτερο από τα ανήλικα στάδια, είναι κυρτό-καμπύλο και καλύπτεται από παχείς κηρώδεις πλάκες που έχουν χρώμα υπόλευκο ή λευκότεφρο με ελαφρά ρόδινη έως ελαφρά καστανή απόχρωση . Το σώμα του κάτω από τις πλάκες έχει χρώμα ερυθροϊώδες.

Οι κηρώδεις πλάκες είναι 9: μία κεντρική μεγαλύτερη οκταγωνική με λευκή κορυφή στο κέντρο της και 8 περιφερειακές σχεδόν ορθογώνιες: μία πρόσθια, μία οπίσθια και 6 πλευρικές με λευκά κηρώδη νημάτια στο κέντρο τους. To χελώνιο (κάλυμμα) του ενήλικου θηλυκού που σχηματίζουν οι πλάκες μοιάζει με αυτό της χελώνας. Έχει διαστάσεις 4-5 x 3-4mm και ύψος 2-3mm. Το ενήλικο αρσενικό είναι πτερωτό, σε χρώμα σκουριάς, μήκους 1-1,2 mm με άνοιγμα πτερών 0,75-1mm και με 2 μακρούς στύλους στο άκρο της κοιλίας. Δεν παρατηρείται σε όλες τις περιοχές. Τα αυγά είναι oval, ωχρά αρχικά αλλά αργότερα παίρνουν χρώμα σκουριάς-κανελί. Τόσο οι νύμφες όσο και τα ενήλικα είναι κινητά, εκτός από τα ενήλικα θηλυκά τη περίοδο της ωοτοκίας, τα οποία εκείνη τη περίοδο διογκώνονται αυξάνοντας κυρίως το ύψος τους και γίνονται ερυθροκαφέ .

Γενικά έχει 1 με 2 γενιές, αλλά στη χώρα μας συνήθως εμφανίζει 2 γενιές το χρόνο. Διαχειμάζει κυρίως σαν ενήλικο θηλυκό ή και σαν νύμφη 2ου και 3ου σταδίου στους κλάδους.

Από τέλη Απριλίου με Μάιο ωριμάζει αναπαραγωγικά. Αναπαράγεται κυρίως παρθενογενετικά. Γεννά συνολικά 750-1500 αυγά για αρκετές εβδομάδες (ημερησίως από 10 έως μερικές εκατοντάδες), που παραμένουν και σκάνε κάτω από το σώμα του θηλυκού. Ωοτοκεί στους μήνες Απρίλιο και Μάιο και από τα αυγά του μετά από 3-4 εβδομάδες εκκολάπτονται οι νεαρές νύμφες του που διασπείρονται μετακινούμενες και εγκαθίστανται στο κεντρικό νεύρο, στην άνω επιφάνεια των φύλλων από όπου μυζούν τους χυμούς του δένδρου. Τα μεγαλύτερα του 2ου νυμφικού σταδίου και τα ενήλικα προσβάλουν και τους βλαστούς, κλαδίσκους και ποδίσκους των καρπών. Η δεύτερη γενιά ωοτοκεί περί τους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο. Τα μέγιστα των εκκολάψεων των νυμφών συμβαίνουν συνήθως για τη 1η γενιά μέσα στη περίοδο από τέλη Μαΐου έως μέσα Ιουνίου και για τη 2η από τα μέσα Αυγούστου έως τα μέσα Σεπτεμβρίου.

Συμπτώματα-Ζημία

Είναι πολύ διαδεδομένο στις μεσογειακές και τροπικές χώρες. Προσβάλει τα εσπεριδοειδή (ιδιαίτερα τη μανταρινιά, το grapefruit και τη πορτοκαλιά), τη συκιά και αρκετά καλλωπιστικά.

Ζημιώνει τα δένδρα και τη παραγωγή τους τόσο με τη μύζηση χυμών από βλαστούς, κλαδιά και φύλλα όσο και με τα μελιτώδη εκκρίματα του που ευνοούν τη καπνιά και επομένως το λέρωμα των καρπών, ενώ έλκονται και μυρμήγκια.

Παρακολούθηση

1. Χρήση κολλητικών παγίδων-ζωνών σε κλαδιά, παρατηρήσεις και δειγματοληψίες κλαδιών για παρακολούθηση της πορείας εκκόλαψης των ερπουσών.

2. Δειγματοληψίες τουλάχιστον ανά 2-3 εβδομάδες. Λαμβάνονται δείγματα από 4 τυχαίους βλαστούς με φύλλα ανά δένδρο, μήκους περί τα 10cm και από το 10% των δένδρων της φυτείας. Τα δείγματα εξετάζονται στο στερεοσκόπιο και έτσι παρακολουθείται ο βαθμός προσβολής, η ανάπτυξη του εντόμου, το ποσοστό παρασιτισμού του από παρασιτοειδή (ωφέλιμα) καθώς και η παρουσία άλλων ωφελίμων και εχθρών.

3. Παρακολούθηση της παρουσίας-πτήσης και εκτίμηση της πληθυσμιακής πυκνότητας των παρασιτοειδών με ανάρτηση κίτρινων κολλητικών παγίδων.

4. Παρακολούθηση της παρουσίας και εκτίμηση της πληθυσμιακής πυκνότητας των αρπακτικών κολεοπτέρων Coccinellidae με παρατήρηση των δένδρων και τακτικά τινάγματα κλάδων τους πάνω από τετράγωνη λευκή επιφάνεια 1m2.

5. Εντοπισμός έγκαιρα με οπτική παρατήρηση των θέσεων έναρξης προσβολής στον οπωρώνα.

Ως όριο ανεκτής προσβολής θεωρείται η παρουσία 3-5 ανηλίκων έως 2ου σταδίου ανά φύλλο ή 4 ατόμων σε 40cm βλαστού.

Τρόποι καταπολέμησης

Κρίσιμα στάδια για καταπολέμηση: έρπουσες. Επιδιώκεται συνδυασμένος έλεγχος του εχθρού αυτού και άλλων.

Σε περίπτωση έξαρσης πληθυσμού του συνίσταται ψεκασμός κατά των ευαίσθητων νυμφών του 1ου σταδίου, λίγο πριν το μέγιστο των εκκολάψεων τους και πριν καλύψουν οι περισσότερες το σώμα τους με τις κηρώδεις πλάκες βάσει των γεωργικών προειδοποιήσεων. Βέβαια και οι νύμφες 2ου σταδίου είναι ευαίσθητες. Συνήθως περί τα μέσα Ιουνίου για τη 1η γενιά και λίγο πριν τα μέσα Σεπτεμβρίου για τη 2η αν ο πληθυσμός του παραμένει και τότε υψηλός, με θερινό πολτό μόνο ή με εντομοκτόνο ή με μίγμα τους συνήθως για τη 2η γενιά.

Καλλιεργητικά μέτρα

• Κατάλληλο κλάδεμα διαμόρφωσης που να επιτρέπει το φως και τα ψεκαζόμενα εντομοκτόνα να φθάνουν σε όλα τα σημεία της κόμης
• Μετριασμός αζωτούχου λίπανσης και άρδευσης
• Αποκοπή και καύση των σοβαρά προσβεβλημένων κλαδιών
• Καλλιέργεια του εδάφους για παρεμπόδιση δημιουργίας φωλεών μυρμηγκιών και γενικά καταπολέμηση των μυρμηγκιών που εμποδίζουν τη δράση ωφελίμων. Περίδεση του κορμού ή χρήση σε αυτόν εντομολογικής κόλλας για αποφυγή ανόδου μυρμηγκιών

Χημικά μέτρα ΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΥΣΙΑ

Για την αντιμετώπιση των Ceroplastes spp.:
• parafinic oil
• fenoxycarb
• άλατα Κ λιπαρών οξέων
• pyriproxyfen
• phosmet

Για την αντιμετώπιση του Ceroplastes rusci:
• parafinic oil
• spirotetramat

Βιολογικά μέτρα ΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΥΣΙΑ

Για την αντιμετώπιση των Ceroplastes spp.:
• parafinic oil
• άλατα Κ λιπαρών οξέων

Για την αντιμετώπιση του Ceroplastes rusci:
• parafinic oil

ΦΥΣΙΚΟΙ ΕΧΘΡΟΙ:

• Προστασία των παρασιτοειδών υμενοπτέρων Scutellista caerulea, Moranila californica(Tridimidae), Paraceraptocerus italicus (Encyrtidae), Tetrastichus ceroplastae (Eulophidae), Coccophagus lycimnia (Aphelinidae), του λεπιδοπτέρου Eublemma (Coccidiphaga) scitula (Noctuidae) και των αρπακτικών κολεοπτέρων Coccinellidae, Chilocorus bipustulatus και Exochomus quadripustulatus.

• Εξαπόλυση του Coccophagus lycimnia (μέχρι και 10 άτομα/δέντρο το φθινόπωρο).

Με αξιόπιστα κείμενα και Υψηλής ποιότητας φωτογραφίες