Ενώ ορισμένα φυτά απλώνονται και παραμένουν κοντά στο έδαφος καθώς μεγαλώνουν, κάποια άλλα θα μπορούσαν να φτάσουν τον ουρανό. Αυτά τα μοτίβα ανάπτυξης είναι προκαθορισμένα από τη φύση και τα φυτά εάν τα αφήναμε ανενόχλητα, σχεδόν θα ακολουθούσαν τον αποτυπωμένο προγραμματισμό τους.

Ωστόσο, τα φυτά είναι εύκολα προσαρμόσιμα και μπορούν να εκπαιδευτούν για να αλλάξουν την κατεύθυνση και τον τρόπο ανάπτυξής τους, ώστε να ταιριάζουν καλύτερα στο περιβάλλον τους.

Για παράδειγμα, εάν κάποιος καλλιεργεί λαχανικά, όπως αγγούρια, πεπόνια, τομάτες ή κολοκύθια σε οριζόντιο χώρο, μπορεί να ανακατευθυνθεί το μοτίβο ανάπτυξης βάσει οριζόντιας ανάπτυξης.

Γιατί είναι απαραίτητο το κορυφολόγημα και το κλάδεμα των φυτών

Με τις δύο παραπάνω τεχνικές πραγματοποιείται στην ουσία η αφαίρεση ανθέων και φύλλων ή ακόμη και αφαιρέσεις ολόκληρων κλάδων όπου αυτό είναι απαραίτητο.

Αυτές οι τεχνικές κηπουρικής ελέγχουν τα μοτίβα ανάπτυξης και την πυκνότητα του φυλλώματος, καθώς και επηρεάζουν την κατεύθυνση στην οποία αναπτύσσεται ένα φυτό. Εξυπηρετούν επίσης στη βελτίωση της γενικής υγείας των φυτών, ενώ παράλληλα αυξάνουν την ποιότητα των φρούτων και των λαχανικών.

Γενικές οδηγίες κορυφολογήματος

Το κορυφολόγημα είναι μία τεχνική λιγότερο επιθετική σε σχέση με το κλάδεμα. Μεταξύ του δείκτη και του αντίχειρά σας, κυριολεκτικά πιέζετε τα μικρότερα μπουμπούκια ανθέων, μη σωστά σχηματισμένους καρπούς, λαίμαργους βλαστούς και ασθενικά φύλλα. Τα φύλλα τα οποία κορυφολογούνται είναι αυτά που βρίσκονται ακριβώς πάνω από τους κόμβους των φύλλων στον κλάδο.

Για την παραπάνω διαδικασία το φυτό μας αποζημιώνει:

Ένα φυτό με πολύ πυκνό φύλλωμα θα παράγει λιγότερους καρπούς ή άνθη και το ίδιο ισχύει και αντίστροφα.

Μετά το κατάλληλο κορυφολόγημα, η ενέργεια του φυτού μεταφέρεται στους υπόλοιπους καρπούς, άνθη ή φύλλα. Εάν θέλετε ένα μικρότερο και πιο πυκνό φυτό, επαναλάβετε τη διαδικασία τακτικά. Αναγκάζει το φυτό να εστιάσει στην πυκνότητα παρά στο ύψος.

Στις καρποφόρες καλλιέργειες, το κορυφολόγημα θα σήμαινε λιγότερο φορτίο καρπών αλλά σε τόσο μικρό βαθμό που είναι σχεδόν αμελητέο σε σύγκριση με τους μεγαλύτερους, καλύτερης ποιότητας και γευστικότερους καρπούς που τελικά προκύπτουν.

Γενικές οδηγίες κλαδέματος

Η τεχνική του κλαδέματος επίσης ανακατευθύνει την ενέργεια του φυτού. Το κλάδεμα αποδεικνύεται ότι αυξάνει την παραγωγή, βοηθά στην αντιστάθμιση των ασθενειών και βελτιώνει την ποιότητα των καρπών. Επιτρέπει επίσης περισσότερη ηλιοφάνεια να φτάσει στα κατώτερα και εσωτερικά τμήματα του φυτού, καθώς ενισχύσει τη ροή του αέρα, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα εμφάνισης ωιδίου και περονόσπορου.

Το κλάδεμα είναι συνήθως πιο επιθετικό από το κορυφολόγημα και απαιτεί τα κατάλληλα εργαλεία, όπως ψαλίδια και κλαδευτήρια.

✔ Τομάτες

Στην περίπτωση των φυτών τομάτας που αναπτύσσουν λαίμαργους βλαστούς και χρειάζονται υποστύλωση, εάν αυτοί αφεθούν να αναπτυχθούν ανεξέλεγκτα θα γίνουν πλήρεις μίσχοι.

Όπως είναι γνωστό, ένα φυτό με πάρα πολλούς βλαστούς συγκεντρώνει το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειάς του στην παραγωγή των φύλλων.

Γι’αυτό το λόγο, το πρώτο πράμα που πρέπει να κάνουμε είναι να αφαιρέσουμε τους περισσότερους από τους λαίμαργους και να αφήσουμε 1-2 από αυτούς. Στη συνέχεια, για τα φυτά που φέρουν καρπούς, συνιστάται να κορυφολογούνται στο 1/3 έως το 1/2 των μικρών λαίμαργων βλαστών.

Το κορυφολόγημα των λαίμαργων συνιστάται καθώς τα κορυφολογημένα φυτά έχουν τη δυνατότητα να ανακάμπτουν ταχύτερα από τις ασθένειες.

Στην περίπτωση των φυτών τομάτας με καθορισμένη ανάπτυξη όπου και οι καρποί παράγονται σε ένα σύντομο βιολογικό κύκλο, κορυφολόγημα θα πρέπει να γίνει μόνο σε αυτούς τους λαίμαργους που εμφανίζονται ακριβώς κάτω  από το πρώτο τσαμπί καρπών στην περίπτωση που ένας καλλιεργητής επιδιώκει ένα δυνατό  και ισχυρό φυτό.

Επίσης, όταν δεν υποστηρίζονται, τα φυτά τομάτας τείνουν να απλώνονται στο έδαφος. Ο κίνδυνος ασθενειών είναι αυξημένος. Το κλάδεμα των μη χρήσιμων βλαστών εξασφαλίζει ότι τα φύλλα δεν έχουν πολύ υψηλή υγρασία, γεγονός που μειώνει την πιθανότητα μόλυνσης.

Οι περισσότεροι ειδικοί, αν όχι όλοι, συμφωνούν πως στην περίπτωση των φυτών τομάτας με προκαθορισμένη ανάπτυξη, το κλάδεμα ή όχι δεν επηρεάζει τελικά την ανάπτυξη του φυτού.

Είναι γενικά αποδεκτό, πως οι ποικιλίες με ατέρμονη ανάπτυξη επωφελούνται τόσο από το κλάδεμα όσο και από το κορυφολόγημα.

✔ Αγγούρι

Αρχικά θα πρέπει να υποστυλωθεί το φυτό της αγγουριάς.

Όταν το φυτό φτάσει στην κορυφή της πέργκολάς για παράδειγμα, τότε απαιτείται κορυφολόγημα των μικρών άκρων του φυτού ώστε αυτό να μπορέσει να διατηρήσει το μέγεθός του.

✔  Κολοκύθι

Όσον αφορά στα χειμερινά φυτά, κρατήστε το κλάδεμα μέχρι να εμφανιστούν 3-5 καρποί και στη συνέχεια κλαδέψτε βλαστούς έως και τους 2 κόμβους μετά τον τελευταίο καρπό χρησιμοποιώντας κοφτερά εργαλεία.

Για τα καλοκαιρινά φυτά, κλαδέψτε το φυτό συνολικά μέχρι τους 4 βλαστούς.

Κατά το κορυφολόγημα, συνιστάται να αφήνονται όλα τα θηλυκά άνθη επάνω στο φυτό, όπου αυτό είναι δυνατό, καθώς να αφήνονται και ορισμένα αρσενικά, απαραίτητα για τη γονιμοποίηση. Κορυφολόγημα γίνεται σαφώς τόσο στα νεκρά άνθη και τα άρρωστα φύλλα.

✔  Αρωματικά φυτά

Σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει το κορυφολόγημα των ανθέων να γίνει το σωστό χρόνο, πριν την άνθηση ή όσο το δυνατό πιο σύντομα διότι διαφορετικά κάποια βότανα αποκτούν πικρή γεύση.

Γενικά, τόσο η διαδικασία του κλαδέματος αλλά και του κορυφολογήματος, επιτρέπουν την καλύτερη ροή αέρα, η οποία μειώνει την υγρασία, αφήνει περισσότερο ηλιακό φως και βοηθά το φυτό να εστιάσει την ενέργεια του στην παραγωγή μεγαλύτερων και καλύτερα γευστικών καρπών και ανθέων, επηρεάζοντας παράλληλα την κατεύθυνση ανάπτυξης του φυτού.