Οι εποχιακοί περιορισμοί δεν αποτελούν πλέον εμπόδιο. Βέβαια, ανασταλτικοί παράγοντες μπορούν να θεωρηθούν τόσο το κόστος συντήρησης ενός θερμοκηπίου, όσο και το πρόβλημα διαχείρισης των βλαβερών παρασίτων.

Εάν λοιπόν μπορούσε κάποιος να εξαλείψει και αυτά τα προβλήματα, αποτελεί άραγε το θερμοκήπιο το ιδανικό περιβάλλον ανάπτυξης των καλλιεργειών με σκοπό τις καλές αποδόσεις, τόσο σε ποιότητα όσο και σε ποσότητα παραγόμενου προϊόντος;

Ας δούμε στην παρακάτω συζήτηση, πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των θερμοκηπιακών καλλιεργειών και τελικά ας αποφασίσουμε.

Παράγοντες καλύτερης ανάπτυξης των φυτών στο θερμοκήπιο

✔ Ελεγχόμενη θερμοκρασία:

Οι μεταβολές της εξωτερικής θερμοκρασίας κυμαίνονται ευρέως μεταξύ ημέρας και νύχτας. Τα φυτά που υποβάλλονται σε υπερβολικό ψύχος και σε υψηλές θερμοκρασίες σε μια περίοδο 24 ωρών, αποτελούν στρεσαρισμένα φυτά τα οποία δεν αναπτύσσονται όπως θα έπρεπε. Τα κλειστά θερμοκήπια εσωτερικού χώρου παρέχουν συνήθως έλεγχο της θερμοκρασίας με θερμαντήρες και εξαερισμό για συγκεκριμένα είδη φυτών. Η θερμοκρασία μπορεί κα μεταβάλλεται αναλόγως και όπως πρέπει κατά τη διάρκεια του 24ώρου. Ακολουθώντας τις βέλτιστες τιμές θερμοκρασιών για κάθε είδος καλλιέργειας, το φύλλωμα, τα άνθη και οι καρποί αναπτύσσονται όπως ακριβώς θα έπρεπε στο ελεγχόμενο περιβάλλον.

✔ Παράγοντας CO_2:

Ο έλεγχος της κίνησης του εσωτερικού αέρα παρέχει στις μονάδες θερμοκηπίου σταθερή παροχή διοξειδίου του άνθρακα, μια χημική ένωση απαραίτητη για την παραγωγή σακχάρων από τα φυτά. Αν και τα υπαίθρια φυτά έχουν επαρκή επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα, οι στρατηγικά τοποθετημένοι οριζόντιοι ανεμιστήρες σε όλο το θερμοκήπιο επιτρέπουν στον αέρα να πιέσει πιο κοντά στο φύλλωμα για τη μέγιστη δράση φωτοσύνθεσης. Το συμπυκνωμένο διοξείδιο του άνθρακα έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερα φύλλα, ισχυρότερα στελέχη φυτών και πιθανή πρόωρη άνθηση και καρποφορία. Ωστόσο, η κίνηση του αέρα πρέπει να συνδυάζεται με τον κατάλληλο εξαερισμό. Το κλείσιμο του θερμοκηπίου προς την κυκλοφορία του εξωτερικού αέρα μειώνει τα επίπεδα εσωτερικού διοξειδίου του άνθρακα επειδή τα φυτά χρησιμοποιούν το αέριο γρήγορα ενώ μεταφέρουν οξυγόνο στον αέρα σε αντάλλαγμα.

✔ Μειωμένη έκθεση των καλλιεργειών σε αρκετούς από του φυτοπαθογόνους οργανισμούς:

Τα φυτά στα θερμοκήπια αναπτύσσονται σε δοχεία με ειδικά επιλεγμένο έδαφος. Σε αντίθεση με μια υπαίθρια καλλιέργεια, το έδαφος του δοχείου του θερμοκηπίου δε φιλοξενεί επιβλαβείς ασθένειες και παράσιτα σε τόσο μεγάλο βαθμό όσο το υπαίθριο έδαφος. Παρόλα αυτά, η χρήση φυτοφαρμάκων και εδώ είναι απαραίτητη αλλά η αντιμετώπιση των φυτοπαθογόνων οργανισμών μπορεί να γίνει περισσότερο ολοκληρωμένα.

✔ Λαμβάνοντας υπόψη τα σωστά επίπεδα υγρασίας:

Η διαπνοή του φυλλώματος των φυτών βασίζεται σε μια σταθερή παροχή υγρασίας τόσο από τις ρίζες όσο και από την περιβάλλουσα ατμόσφαιρα για μέγιστη ανάπτυξη. Οι ξηρές, υπαίθριες συνθήκες αναγκάζουν τα φυτά να στηρίζονται αποκλειστικά στην υγρασία του εδάφους, η οποία μπορεί να προκαλέσει υδατικό στρες, ειδικά εάν οι ρίζες βρίσκονται σε συνθήκες ξηρασίας. Η μειωμένη ανάπτυξη και η μειωμένη αντίσταση στα παράσιτα και τις ασθένειες συμβαίνουν όταν οι ξηρικές συνθήκες παραμένουν σταθερές σε μια υπαίθρια καλλιέργεια. Αλλά θερμοκήπια με ελέγχους υγρασίας διατηρούν επίσης τον αέρα υγρό.

✔ Δυνατότητα ολοκληρωμένης αντιμετώπισης φυτοπαθογόνων οργανισμών:

Από τη στιγμή που το θερμοκηπιακό περιβάλλον είναι ένα ελεγχόμενο περιβάλλον, τόσο πιο εύκολα μπορούν να ελεγχθούν διάφοροι εχθροί και ασθένειες καθώς επίσης ο έλεγχός τους μπορεί να γίνει με περισσότερες ολοκληρωμένες μεθόδους ή και με βιολογικές. Ο παραγωγός εφόσον έχει ρυθμίσει τους περιβαλλοντικούς παράγοντες και δεν έχει να αντιμετωπίσει αντίξοες καιρικές συνθήκες, έχει όλον τον υπόλοιπο χρόνο να ασχοληθεί με επιβλαβείς οργανισμούς.

✔ Συνθήκες φωτισμού:

Στην περίπτωση των θερμοκηπιακών καλλιεργειών μια συννεφιασμένη μέρα δεν εμποδίζει τα φυτά να κάνουν αυτό που έχουν μάθει, να φωτοσυνθέτουν. Λαμπτήρες πλέον τελευταίας τεχνολογίας μπορούν και προσομοιάζουν σε μεγάλο βαθμό το ηλιακό φως.

✔ Έξυπνο θερμοκήπιο:

Σε ένα ήδη ελεγχόμενο περιβάλλον, η εφαρμογή περαιτέρω ελέγχου και η εφαρμογή μιας προηγμένης τεχνολογίας είναι ακόμη πιο εύκολη. Πόση κουβέντα γίνεται για τις έξυπνες εφαρμογές στη γεωργία. Το θερμοκήπιο για ακόμη μια φορά αποτελεί το ιδανικό περιβάλλον εφαρμογής όλων αυτών των καινούριων συστημάτων.

Σίγουρα όμως πάντα σε μία συζήτηση θα υπάρχει και ο αντίλογος που παραθέτει κάποια σημαντικά Μειονεκτήματα των θερμοκηπίων.

✔ Τοποθεσία:

Η προσεκτική εξέταση της κατάλληλης τοποθεσίας για το θερμοκήπιο, αποκαλύπτει συχνά αυτό το πρωταρχικό μειονέκτημα. Ένα θερμοκήπιο θα πρέπει να τοποθετείται σε μία τοποθεσία όπου και θα εκμεταλλεύεται στο μέγιστο την ηλιακή ακτινοβολία, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Οι ανατολικές πλευρές είναι αυτές που λαμβάνουν το μέγιστο της ηλιακής ακτινοβολίας από Νοέμβριο έως Φεβρουάριο. Οι πηγές νερού και ηλεκτρισμού ή άλλων πηγών ενέργειας είναι απαραίτητες προϋποθέσεις που θα αυξήσουν τον προϋπολογισμό κατασκευής και συντήρησης.

✔ Κόστος κατασκευής και συντήρησης:

Σαφώς και είναι απολύτως κατανοητό πως το κόστος κατασκευής ενός θερμοκηπίου καθώς και η συντήρησή του κοστίζουν, ενώ μια υπαίθρια καλλιέργεια περιορίζει τα πάγια έξοδά της. Όσον αφορά στη θέρμανση του θερμοκηπίου, εναλλακτικές μορφές ενέργειας θα πρέπει να διερευνηθούν και τελικά να εφαρμοσθούν. (ηλιακή ενέργεια, γεωθερμική κ.α.)

✔ Εχθροί και ασθένειες:

Είναι κάποιες περιπτώσεις εχθρών και ασθενειών που βρίθουν στα θερμοκήπια λόγω ευνοϊκών συνθηκών διαβίωσης και αναπαραγωγής για αυτά. Παρ’όλα αυτά, ο έλεγχος στα θερμοκήπια μπορεί να γίνει άριστα και με εφαρμογή των τελευταίων τεχνολογιών αλλά και με βιολογικές μεθόδους και τα αποτελέσματα να είναι τα επιθυμητά.

✔ Επικονίαση:

Το πρόβλημα της επικονίασης είναι υπαρκτό στα θερμοκήπια για κάποιες καλλιέργειες αλλά υπάρχουν τρόποι υπερπήδησής του, όπως η τεχνητή γονιμοποίηση.

Με μια πρώτη θεώρηση, σαφώς και το θερμοκήπιο είναι κάτι το κοστοβόρο. Εάν όμως η ενασχόληση με αυτό αναχθεί σε πραγματικά επαγγελματικό επίπεδο και εφαρμοσθούν οι περισσότερες από τις νέες τεχνολογίες, τότε το αποτέλεσμα πραγματικά θα ανταμείψει τον καλλιεργητή.

Οι αποδόσεις είναι μεγάλες, η ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων υψηλή και το περιβαλλοντικό κόστος όσον αφορά στη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων αρκετά μειωμένο. Επίσης η χρήση του αρδευτικού νερού είναι περισσότερο ορθολογική.