(π.χ. βωλοκόπος, οδοντοσβάρνα, ελαφρός καλλιεργητής, δισκοσβάρνα, κ.λ.π.) με σκοπό την αναμόχλευση του εδάφους με μικρότερη ένταση.

Με τη δευτερεύουσα κατεργασία επιτυγχάνεται:

(α) η ισοπέδωση της επιφάνειας του χωραφιού,

(β) η καταστροφή όλων των φυτών συμπεριλαμβανομένων και των ζιζανίων,

(γ) η ενσωμάτωση των φυτικών υπολειμμάτων και λιπασμάτων στην επιφανειακή στρώση,

(δ) η αύξηση της ζώνης της ριζόσφαιρας και η ταχύτερη αφομοίωση του νερού των βροχοπτώσεων,

(ε) η αποκατάσταση της συνοχής των εδαφοτεμαχιδίων με συμπίεση του κατώτερου τμήματος της αρόσιμης ζώνης - σποροκλίνης (5-10 cm).

Ο σχηματισμός της σποροκλίνης στοχεύει στη δημιουργία μιας ομοιόμορφης, με καλή δομή στρώσης, η οποία θα καλύψει το σπόρο σε ένα βάθος το οποίο υπολογίζεται διπλάσιο από αυτό στο οποίο πρόκειται να τοποθετηθούν οι σπόροι.

Καθοριστικής σημασίας είναι και η δημιουργία μεγαλύτερης πυκνότητας εδαφοτεμαχιδίων στη ζώνη κάτω από την τοποθέτηση των σπόρων ώστε να διατηρηθεί η απαιτούμενη υγρασία που θα αποδίδεται στο ανώτερο στρώμα για το φύτρωμα του σπόρου.

Το στρώμα που καλύπτει τους σπόρους πρέπει να είναι αφράτο, για να ζεσταίνεται γρηγορότερα και για να ανανεώνεται ταχύτερα ο αέρας.

Ζαχαρότευτλο

Η διαδικασία της προετοιμασίας της σποροκλίνης περιλαμβάνει επεμβάσεις που γίνονται αφού περάσουν οι κακοκαιρίες του χειμώνα (συνήθως το Φεβρουάριο), λίγο πριν από την σπορά με σκοπό να εξασφαλισθεί το κατάλληλο περιβάλλον για το φύτρωμα του σπόρου και την πρώτη ανάπτυξη των φυτών.

Χρησιμοποιούνται ελαφρά γεωργικά μηχανήματα, (δισκοσβάρνα, οδοντωτή σβάρνα, ελατηριωτή σβάρνα) για την ενσωμάτωση της βασικής λίπανσης και την καταστροφή των ζιζανίων με σκοπό να δημιουργηθεί ένα ψιλοχωματισμένο στρώμα εδάφους πάχους 3-5 cm.

Κρίσιμα θεωρούνται τα ακόλουθα σημεία:

(α) απαιτείται προσοχή για την διατήρηση του ρώγου του χωραφιού γιατί οι βιαστικές επεμβάσεις (πριν την εξασφάλιση της απαραίτητης υγρασίας) μπορεί να οδηγήσουν σε αγριεμένο έδαφος, μεγάλους και λασπερούς σβώλους που αν ξεραθούν την άνοιξη δεν θα μπορούν να ψιλοχωματιστούν με τα μηχανήματα,

(β) θα πρέπει να αποφεύγονται τα πολλά περάσματα γιατί μπορεί να συμπιέσουν το έδαφος και να δημιουργηθούν τεύτλα με πολυριζίες ή σε πολύ συμπιεσμένα χωράφια, ρίζες με το μεγαλύτερο μέρος να εξέχει από το έδαφος. Περισσότερα του ενός ή το πολύ 2 περασμάτων μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της παραγωγής εξαιτίας των μικρών ριζών και των μεγάλων απωλειών κατά τη συγκομιδή,

(γ) το βάθος της κατεργασίας θα πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να δημιουργεί επιφανειακό στρώμα 3-5 εκατοστών, ψιλοχωματισμένου εδάφους και να μην διαταράσσεται το βαθύτερο στρώμα το οποίο θα πρέπει να παραμείνει πιο συμπαγές και υγρό για την εναπόθεση του σπόρου. Πρακτικά το βάθος της κατεργασίας θα πρέπει να είναι τόσο ώστε ίσα-ίσα να καλύπτονται τα ίχνη του ελκυστήρα.

Συνιστάται η χρήση μηχανημάτων κατάλληλων για ελαφρά κατεργασία όπως οδοντωτή σβάρνα βαρέως τύπου συνδυασμένη με περιστροφικό ψιλοχωματιστή στον οποίο θα ρυθμίζεται το βάθος κατεργασίας. Απαιτείται αυξημένη ταχύτητα ελκυστήρα (8-10 km/ώρα).

Σε χωράφια συμπιεσμένα από νεροκράτημα προτείνεται η χρήση δισκοσβάρνας με ελαφρό κατσάρωμα για να μη βγάλει υγρούς σβώλους στην επιφάνεια.

Γενικά χρειάζεται προσοχή στα βαριά εδάφη (τα οποία αποτελούν την πλειονότητα των τευτλοχώραφων της χώρας) γιατί δύσκολα επανέρχονται στη σωστή κατάσταση -εάν γίνουν λάθη στην κατεργασία- με απανωτές φρέζες και κίνδυνο υπερβολικής συμπίεσης και απώλεια της επιφανειακής υγρασίας και της αφρατότητας του εδάφους. Στα πολύ ελαφρά εδάφη, η ανοιξιάτικη κατεργασία και το όργωμα μπορούν να γίνουν χωρίς σημαντικό κίνδυνο, ενώ επιβάλλεται η εφαρμογή τους σε μεγαλύτερο βάθος εάν έχει προηγηθεί βροχερός χειμώνας, εξαιτίας της μεγάλης συμπίεσης του εδάφους.

Βαμβάκι

Την άνοιξη πριν την σπορά γίνονται οι τελείως απαραίτητες εργασίες και μόνο όταν ο αγρός είναι στο ρώγο του.

Χρησιμοποιείται καλλιεργητής ή σβάρνα η οποία είναι όμως πολύ βαρύ εργαλείο και ζημιώνει το ρώγο του χωραφιού.

Εαρινό όργωμα γίνεται μόνο όταν υπάρχει απόλυτη ανάγκη, όσο το δυνατόν νωρίτερα, πάντοτε σε μικρό βάθος, ενώ πρέπει να ακολουθεί καλλιεργητής ή δισκοσβάρνα.

Για να μην χαθεί πολύτιμη υγρασία από το επιφανειακό στρώμα του εδάφους, πρέπει να συμπιεσθεί το χώμα (ιδιαίτερα όταν τα εδάφη είναι ελαφρά αμμουδερά), είτε ταυτόχρονά με την τελευταία από τις παραπάνω κατεργασίες, με πλεκτή ξύλινη σβάρνα ή άλλο εργαλείο, είτε αμέσως μετά με κύλινδρο.

Αραβόσιτος

Οι καλλιεργητικές εργασίες του τέλους του χειμώνα-αρχών άνοιξης δε θα πρέπει να προκαλούν κονιορτοποίηση του εδάφους, με όλες τις ζημιογόνες συνέπειες στην εδαφική δομή, δεδομένου ότι ο αραβόσιτος λόγω του μεγέθους του σπόρου του δεν έχει ανάγκη από κονιορτοποιημένη σποροκλίνη.

Οι τεχνικές που ακολουθούνται είναι ποικίλες και εξαρτώνται τόσο από την κατάσταση του αγρού (δομή εδάφους, ζιζάνια) όσο κι από τις συνθήκες καλλιέργειας και το διαθέσιμο εξοπλισμό σε καλλιεργητικά εργαλεία.

Σε αγρούς που έχουν ήδη οργωθεί το φθινόπωρο συνιστάται ένα ελαφρό όργωμα με δίσκους ή υνιοφόρο άροτρο, εάν ο αγρός έχει αναπτύξει ζιζάνια ή έχει ανάγκη παραπέρα κοκκοποίησης.

Εφόσον το επιτρέπουν οι θερμοκρασίες, το όργωμα αυτό μπορεί να ακολουθήσει αμέσως η σπορά εάν ο αγρός παρουσιάσει την επιθυμητή υφή ή να προηγηθεί ένα σβάρνισμα με δίσκους ή οδοντωτή σβάρνα.

Στην περίπτωση που το έδαφος στο τέλος του χειμώνα δεν παρουσιάζει έντονη βωλοποίηση, αρκεί η κατεργασία του με δισκοσβάρνα ή οδοντωτή σβάρνα πριν από τη σπορά. Συγχρόνως καταστρέφονται τα ετήσια ζιζάνια στα νεαρά στάδια ανάπτυξής τους.

Σε αγρούς που δεν οργώθηκαν το φθινόπωρο είναι μάλλον απαραίτητο το ελαφρύ όργωμα στο τέλος του χειμώνα.

Στις περιπτώσεις αυτές είναι επίσης απαραίτητο το όργωμα να ακολουθήσει σβάρνισμα λίγο πριν τη σπορά, επειδή σπάνια αφήνει το έδαφος σε δομή που να επιτρέπει άμεση σπορά.

Σόργο

Γενικά, για όλα τα είδη του σόργου η σπορά πρέπει να γίνεται σε καλά προετοιμασμένο και ψιλοχωματισμένο αγρό.

Η προετοιμασία της σποροκλίνης περιλαμβάνει 1 ή 2 οργώματα ή σβαρνίσματα, ανάλογα με την κατάσταση του εδάφους πριν από τη σπορά και απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή λόγω του μικρού μεγέθους του σπόρου του γλυκού σόργου.

Γίνεται προετοιμασία σποροκλίνης όμοια με αυτή του αραβόσιτου.

Καπνός

Η τελική προετοιμασία του εδάφους είναι όμοια με αυτή που ακολουθείται για το ζαχαρότευτλο και το βαμβάκι.

Εφαρμόζονται καλλιεργητικές εργασίες όπως το όργωμα και το σβάρνισμα και λίγο πριν την μεταφύτευση των φυταρίων γίνεται ένας επιμελημένος ψιλοχωματισμός του εδάφους με καλλιεργητή, σβάρνα ή φρέζα.

Με το φρεζάρισμα επιτυγχάνεται πολύ καλός ψιλοχωματισμός - απαραίτητος για τη μεταφύτευση - αλλά παρατηρείται και μεγάλη απώλεια υγρασίας του εδάφους.

Η απώλεια της υγρασίας αντιμετωπίζεται με την άρδευση που γίνεται κατά τη μεταφύτευση των σπορειόφυτων και δεν αποτελεί μειονέκτημα όπως στις άλλες ανοιξιάτικες καλλιέργειες που απαιτούν υγρασία για το φύτρωμα των σπόρων.