Ο Ιός της καστανής ρυτίδωσης των καρπών τομάτας για πρώτη φορά διαπιστώθηκε στο Ισραήλ το 2014.
Έκτοτε διαπιστώθηκε και στην Ιορδανία, Γερμανία, Ιταλία, Καλιφόρνια, των ΗΠΑ, Σαουδική Αραβία, Τουρκία και Μεξικό. Τον Σεπτέμβριο του 2019 διαπιστώθηκε στη Ελλάδα σε θερμοκηπιακή καλλιέργεια τομάτας στην Κρήτη.
Αίτιο:
Ο Ιός ToBRFV ανήκει στο γένος Tobamovirus το οποίο περιλαμβάνει γνωστούς ιούς όπως ο ιός του μωσαϊκού του καπνού (TMV) και ο Ιός του μωσαϊκού της τομάτας (ΤοMV).
Ο Ιός μεταδίδεται μηχανικά με την επαφή μεταξύ των φυτών, με τις καλλιέργειες φροντίδες των εργαζομένων (μολυσμένα εργαλεία, ρούχα προσωπικού), με το μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό (φυτωριακό υλικό, σπόρο), με τα έντομα (μεταφορά γύρης με βομβίνους – Bombus terrestris). Βασική εστία μόλυνσης είναι το έδαφος όταν παραμείνουν σε αυτό μολυσμένα φυτικά υπολείμματα. Στις υπό κάλυψη καλλιέργειες τα σωματίδια του ιού διατηρούνται επί των κατασκευών και στη συνέχεια μεταφέρονται με διάφορους τρόπους στα φυτά και εξαπλώνεται με τις καλλιεργητικές εργασίες (δέσιμο, ξεβλάστημα, συλλογή, κλάδεμα κλπ).
Φυτά Ξενιστές:
Οι κύριοι ξενιστές του Ιού είναι η Τομάτα και η Πιπεριά.
Με τεχνητές μολύνσεις προσβάλει τον καπνό.
Άλλοι ξενιστές είναι τα ζιζάνια όπως τα chenopodiastrum murale και solanum nigrum τα οποία προσβάλλονται από τον Ιό και αποτελούν φορείς αυτού.
Συμπτώματα:
Τα συμπτώματα εμφανίζονται στα φύλλα, στελέχη και στους καρπούς.
Τα συμπτώματα στα φύλλα περιλαμβάνουν χλώρωση, μωσαϊκό, ποικιλοχλώρωση, κατσάρωμα, παραμόρφωση του ελάσματος και περιστασιακά στένωση.
Νεκρωτικές κηλίδες μπορεί να εμφανιστούν στους ποδίσκους, μίσχους και κάλυκες.
Στους καρπούς εμφανίζονται καστανοί ή κίτρινοι δακτύλιοι, καστανές περιοχές και ρυτίδωση. Επίσης, παρατηρούμε παραμορφώσεις και ανομοιόμορφη ωρίμανση των καρπών. Τα συμπτώματα αυτά καθιστούν τους καρπούς της τομάτας με εμπορεύσιμους.
Τα ασθενή φυτά παρουσιάζουν μειωμένη ανθοφορία και καρπόδεση. Η μείωση κυμαίνεται από 30 έως 70%.
Στην Πιπεριά εμφανίζονται κίτρινες κηλίδες και μωσαϊκό στα φύλλα, καθώς και παραμόρφωση του ελάσματος των φύλλων. Οι καρποί της πιπεριάς εμφανίζουν παραμορφώσεις, ανομοιόμορφο χρωματισμό με κίτρινες και καστανές περιοχές και πράσινες ραβδώσεις.
Εικόνες με τα συμπτώματα του ιού σε καρπούς και φύλλα τομάτας
Μέτρα Αντιμετώπισης
Για την αντιμετώπιση του Ιού ΤοBRFV προτείνονται μέτρα εξάλειψης του.
1. Χρήση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού (όπως χρησιμοποίηση υγιούς σπόρου, φυταρίων για φύτευση)
2. Συστηματικός έλεγχος των σπορείων και φυτωρίων. Απομάκρυνση και καταστροφή των μικρών φυτών που έχουν προσβληθεί ή παρουσιάζουν ύποπτα συμπτώματα του Ιού.
3. Συχνές επιθεωρήσεις των φυτών μετά την μεταφύτευση τους στον αγρό ή στο θερμοκήπιο. Αφαίρεση και καταστροφή όλων των φυτών που παρουσιάζουν συμπτώματα της Ίωσης.
4. Αποφυγή επαφής των υγιών φυτών με τα χέρια που έχουν έρθει σε επαφή με ασθενή φυτά (εκρίζωση, δέσιμο, κλάδεμα κλπ). Εκτός εάν τα χέρια έχουν πλυθεί προηγουμένως πολύ καλά.
5. Αφαίρεση των ζιζανίων από τον αγρό ή από το χώρο πέριξ του θερμοκηπίου.
6. Καλό πλύσιμο με σαπούνι των χεριών πριν από κάθε χειρισμό των φυτών.
7. Απομάκρυνση και καταστροφή των υπολειμμάτων της καλλιέργειας, καθώς και απολύμανση του χώρο του θερμοκηπίου.
8. Συχνή απολύμανση των εργαλείων με εμβάπτιση σε διάλυμα χλωρίνης 0,5% ή άλλα απολυμαντικά.
Παρακαλούνται οι παραγωγοί να διενεργούν συστηματικούς ελέγχους στις καλλιέργειες τους για τη διαπίστωση τυχόν συμπτωμάτων και να ενημερώσουν αμέσως τις αρμόδιες φυτοϋγειονομικές αρχές των υπηρεσιών ( ΔΑΟΚ και Π.Κ.Π.Φ ΠΕ) σε περίπτωση εντοπισμού τέτοιων συμπτωμάτων.
