Επίσης απαιτεί εργατικά χέρια, γεγονός που στερεί προσωπικό από τις ανάγκες συγκομιδής των κερασιών, που είναι η πιο απαιτητική καλλιεργητική εργασία της κερασοκαλλιέργειας.

Τα τελευταία χρόνια, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, χρησιμοποιούνται από πολλές συνεταιριστικές και ιδιωτικές μονάδες τυποποίησης, σύγχρονες γραμμές διαλογής, ταξινόμησης και συσκευασίας των συγκομισμένων καρπών κερασιάς.

Μέθοδος η οποία αντικαθιστά την εργασία στον αγρό, μειώνει δραστικά το κόστος διεξαγωγής της διαλογής και ταξινόμησης, παρέχει τη δυνατότητα ταξινόμησης των καρπών και βάσει ιδιαίτερων ποιοτικών χαρακτηριστικών, όπως ο χρωματισμός, διεκπεραιώνεται ταχύτερα και ελαχιστοποιεί τα περιθώρια λάθους.

Τα κυριότερα μηχανολογικά μέρη μίας σύγχρονης γραμμής διαλογής και ταξινόμησης, αναφορικά είναι:

• Υδροκούλερ (Υδροψύκτης).

• Σύστημα ψύξης και κυκλοφορίας χρησιμοποιούμενου νερού από το σύστημα.

• Δεξαμενή τροφοδοσίας του συστήματος με συγκομισμένα κεράσια και διαχωρισμού από σκουπίδια και πολύ μικρού μεγέθους καρπούς, σε κρύο νερό.

• Ταινία μεταφοράς των καρπών στο σύστημα διαχωρισμού ποδίσκων.

• Σύστημα διαχωρισμού των ποδίσκων κερασιών που αποτελείται είτε από δίσκους αποχωρισμού είτε από σύστημα αποχωρισμού με στροβιλισμό του νερού.

• Σύστημα μηχανικού καλιμπραδόρου με ηλεκτρονικά ρυθμιζόμενους κυλίνδρους διαφόρων μεγεθών ή σύστημα ογκοδιαλογής και χρωμοδιαλογής με κάμερες.

• Σύστημα εκφόρτωσης των ταξινομημένων κερασιών με αέρα.

• Ταινία μεταφοράς ταξινομημένων κατά μέγεθος καρπών.

• Σύστημα σωληνώσεων για μεταφορά των κερασιών σε κρύο νερό.

• Τμήμα διαχωρισμού των ταξινομημένων κερασιών και αποστολής σε διαδρόμους ποιοτικής διαλογής από διαλογήτριες.

• Κυλιόμενοι διάδρομοι τελευταίας ποιοτικής διαλογής από διαλογήτριες.

• Τμήμα συσκευασίας σε διάφορους τύπους κιβωτίων ή κουτιών, με τη χρήση ηλεκτρονικών ζυγών.

• Ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής ποιότητας και ποσότητας ανά παραγωγό.

Τα συγκομιζόμενα κεράσια παραδίδονται από τους παραγωγούς σε μικρού μεγέθους πλαστικά κιβώτια (κλουβάκια), χωρίς να έχει γίνει διαλογή και ταξινόμηση αυτών επί του αγρού. Φυσικά αποφεύγεται όσο γίνεται να συγκομιστούν πολύ μικρά ή σκισμένα κεράσια.

Η διαδικασία διαλογής και ταξινόμησης ξεκινάει με την τοποθέτηση των παλετών με τα πλαστικά κιβώτια, σε θάλαμο υδροκούλερ για είκοσι λεπτά.

Σκοπός αυτής της κίνησης είναι το κατέβασμα του περιβάλλοντος θερμοκρασίας αγρού που βρίσκονται οι συγκομισμένοι καρποί κερασιάς, στους 3^oC-4^oC.

Αποτέλεσμα είναι η ενυδάτωση, η ενίσχυση της ικανότητας συντήρησης και η εμφάνιση όψης φρεσκάδας του καρπού.

Να σημειωθεί σ' αυτό το σημείο, ότι διαλογημένοι καρποί κερασιάς επί του αγρού, μπορούν να διακινηθούν στο εμπόριο απευθείας, αφού περάσουν από υδροκούλερ, για την ενίσχυση της συντηρησιμότητάς τους και την εμφάνιση όψης φρεσκάδας, όπως αναφέρθηκε παραπάνω.

Για το λόγο αυτό κυκλοφορούν και φορητά υδροκούλερ, που μπορούν να κάνουν αυτή την εργασία επί του αγρού.

• Επόμενο στάδιο είναι η παροχή των συγκομισμένων καρπών στη δεξαμενή τροφοδοσίας του συστήματος. (Φωτ. 1).

Η δεξαμενή τροφοδοσίας είναι γεμάτη με κρύο νερό θερμοκρασίας 2,5^oC-3^oC, το οποίο νερό χρησιμοποιείται και στη λειτουργία όλου του συστήματος διαλογής και ταξινόμησης.

Το νερό ψύχεται συνεχώς και διατηρείται στην ως άνω θερμοκρασία με ειδικό σύστημα ψύξης και κυκλοφορίας αυτού.

Η ψύξη του νερού γίνεται με τη βοήθεια δεξαμενής που διαπερνάται από σύστημα πολλαπλών σωληνώσεων που διαρρέονται από γλυκόλη, ουσία που έχει αντικαταστήσει το φρέον και λόγω σύνθεσης, κατεβάζει τη θερμοκρασία ταχύτερα στα επιθυμητά επίπεδα. Με παρόμοιο τρόπο γίνεται και η ψύξη του νερού του υδροκούλερ.

Στη δεξαμενή τροφοδοσίας γίνεται η πρώτη διαλογή. Φύλλα, αποξηραμένες στεφάνες ανθέων, μικροί καρποί, καθώς και καρποί προσβεβλημένοι από ραγολέτη, λόγω του ότι παρουσιάζουν κοιλότητα στη σάρκα, διαχωρίζονται από τον κύριο όγκο της μάζας των καρπών, μέσω της άνωσης στο νερό, καθότι είναι πολύ ελαφριά και οδηγούνται με κυλιόμενη ταινία σε δοχεία απόρριψης.

Σημαντικό ρόλο εδώ παίζει και η εμπειρία του χειριστή που εκφορτώνει τους συγκομισμένους καρπούς. Πρέπει να υπάρχει σταθερός ρυθμός εκφόρτωσης για να μην πέφτει πολύ φορτίο μαζί, ώστε να συμφορίζεται το σύστημα, αλλά ούτε και λίγο φορτίο, ώστε να αποβαίνει ασύμφορη οικονομικά η λειτουργία του συστήματος.

Κατόπιν τα καθαρά κεράσια από σκουπίδια, οδηγούνται με κυλιόμενη ταινία ανόδου στο στάδιο διαχωρισμού των ποδίσκων.

Φωτογραφία 1 : Δεξαμενή τροφοδοσίας του συστήματος και κυλιόμενη ταινία ανόδου μεταφοράς των καθαρών κερασιών στο επόμενο στάδιο

• Το επόμενο στάδιο είναι αυτό του διαχωρισμού των ποδίσκων των διπλών και τριπλών καρπών κερασιάς.

Αυτό γίνεται γιατί έτσι απαιτείται από τη σύγχρονη τάση τυποποίησης αλλά και επειδή είναι πολύ πιθανό οι καρποί με ενωμένους ποδίσκους να είναι διαφορετικής ποιοτικής κατηγορίας.

Το σύστημα διαχωρισμού των ποδίσκων αποτελείται είτε από δίσκους αποχωρισμού είτε από ειδικό σύστημα αποχωρισμού με στροβιλισμό του νερού, σε ακόμη πιο σύγχρονα συστήματα. Ειδικά με το σύστημα αποχωρισμού του ποδίσκου με στροβιλισμό νερού, εκμηδενίζονται οι απώλειες καρπών από χτυπήματα ή μωλωπισμούς, μετά από αυτή τη μεταχείριση.

Τα διαχωρισμένα κεράσια οδηγούνται κατόπιν στο μηχανικό καλιμπραδόρο με ηλεκτρονικά ρυθμιζόμενους κυλίνδρους διαφόρων μεγεθών. (Φωτ. 2). Η ηλεκτρονική ρύθμιση των κυλίνδρων γίνεται με βάση το εκτιμώμενο μέγεθος καρπού του φορτίου που δουλεύεται τη συγκεκριμένη στιγμή ή με βάση τα χαρακτηριστικά μεγέθους του καρπού ανά ποικιλία, αν δηλαδή είναι μεγαλόκαρπη ή όχι.

Σ' αυτό το σημείο γίνεται η κύρια ποιοτική ταξινόμηση των κερασιών κατά κατηγορία μεγέθους.

Σε πιο σύγχρονες μονάδες τυποποίησης χρησιμοποιούνται ειδικές κάμερες, για αυτόματη ογκοδιαλογή ή ακόμη και χρωμοδιαλογή, χωρίς τη χρήση καλιμπραδόρου. Οι κάμερες, με τη βοήθεια λογισμικού προγράμματος, αναλύουν σε κλάσματα του δευτερολέπτου τους περιστρεφόμενους κατά 90^ο καρπούς κερασιών σε τρεις διαστάσεις και τους ταξινομούν βάσει μεγέθους.

Επίσης μπορούν να κάνουν ταυτόχρονα και χρωμοδιαλογή σε κλίμακες του κόκκινου, με τη βοήθεια λογισμικών προγραμμάτων και πάλι. Η ταξινόμηση βάσει χρώματος, έχει ουσία εφαρμογής στις περιπτώσεις που τα κεράσια έχουν συγκομιστεί σε ένα χέρι, με αποτέλεσμα να υπάρχουν μέσα στον όγκο προϊόντος και άγουροι ή διαφορετικού σταδίου ωρίμανσης καρποί. Στις σύγχρονες τάσεις τυποποίησης, η ταξινόμηση κερασιών βάσει χρώματος τείνει να γίνει απαραίτητη.

Φωτογραφία 2: Μηχανικός καλιμπραδόρος με ηλεκτρονικά ρυθμιζόμενους κυλίνδρους

Τα ταξινομημένα κατά κατηγορία κεράσια οδηγούνται με ταινία μεταφοράς σε σύστημα σωληνώσεων, όπου και πάλι χρησιμοποιείται ροή κρύου νερού θερμοκρασίας 2,5^oC-3^oC, (Φωτ. 3), απ' όπου θα οδηγηθούν στο τελικό στάδιο ποιοτικής διαλογής, σε κυλιόμενους διάδρομους με τη βοήθεια διαλογήτριων.

Σε πολύ σύγχρονα συστήματα η εκφόρτωση των ταξινομημένων κερασιών σε ταινία μεταφοράς γίνεται με τη χρήση αέρα, για την καλύτερη ασφάλεια των καρπών από χτυπήματα και μωλωπισμούς.

Φωτογραφία 3: Ταινία μεταφοράς ταξινομημένων κερασιών, κατηγοριών Β, Α, Extra και Lux, από αριστερά προς τα δεξιά

• Ακολουθεί η τελευταία ποιοτική διαλογή, σε κυλιόμενες ταινίες, με τη βοήθεια διαλογητριών (Φωτ. 4), για την αφαίρεση πιθανόν τραυματισμένων καρπών από τη διαδικασία της ταξινόμησης.

Το τελικό προϊόν οδηγείται στο τμήμα συσκευασίας, σε διάφορους τύπους κιβωτίων ή κουτιών, με τη χρήση ηλεκτρονικών ζυγών.

Φωτογραφία 4: Κυλιόμενοι διάδρομοι τελευταίας ποιοτικής διαλογής από διαλογήτριες

Η διαδικασία τυποποίησης ολοκληρώνεται με το ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής της ποιότητας και ποσότητας ανά παραγωγό, για την καλύτερη οργάνωση της εμπορίας και την πιστοποίηση της διαφάνειας του συστήματος.
Το τελικό συσκευασμένο προϊόν αποθηκεύεται σε ψυγεία συντήρησης στους 2^oC-2,5^oC και σχετική υγρασία 85-90%, μέχρι να διατεθεί στο εμπόριο. (Φωτ. 5).

Βασικός κανόνας στη συντήρηση του κερασιού είναι ότι η θερμοκρασία θα πρέπει να βαίνει μειούμενη σε όλη τη διαδικασία διαλογής, ταξινόμησης, τυποποίησης και αποθήκευσης.

Δηλαδή πτώση από τη θερμοκρασία αγρού στους 3^oC-4^oC μέσω του υδροκούλερ, διαλογή και ταξινόμηση με τη βοήθεια κρύου νερού στους 2,5^oC-3^oC και τέλος αποθήκευση στους 2^oC-2,5^oC, όπως προαναφέρθηκε.

 Φωτογραφία 5: Τελάρα τελικού προϊόντος αποθηκευμένα σε ψυγείο συντήρησης

Πλεονεκτήματα:

• Αποφεύγεται η εργασία της διαλογής στον αγρό, που γίνεται κάτω από αντίξοες συνθήκες πολλές φορές και απελευθερώνεται χρήσιμο εργατικό δυναμικό, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στις ανάγκες συγκομιδής των κερασιών, της πιο απαιτητικής καλλιεργητικής εργασίας στην κερασοκαλλιέργεια.

Μπορεί επίσης να εξοικονομηθεί εργατικό προσωπικό, που ήταν επιφορτισμένο με την εργασία της διαλογής επί του αγρού, έχοντας θετικό αντίκτυπο στο κόστος εργατικών της διαδικασίας συγκομιδής.

• Μειώνεται δραστικά το κόστος διεξαγωγής της διαλογής και ταξινόμησης στο 1/3 από αυτό με το χέρι. Από παλαιότερους πρόχειρους υπολογισμούς το κόστος με τη χρήση καλιμπραδόρου περιορίζεται περίπου στα 0,09 €/κιλό, ενώ η ίδια εργασία με το χέρι επί του αγρού, κοστολογείται περίπου στα 0,27 €/κιλό.

Το κόστος αυτό μειώνεται περισσότερο στις νέες πολύ μεγαλόκαρπες ποικιλίες, λόγω του ότι το σύστημα δουλεύει μεγαλύτερο όγκο παραγωγής σε μικρότερο χρόνο.

Η μείωση αυτή θα μπορούσε να περάσει στον καταναλωτή, ώστε να γίνει ελκυστικότερο εμπορικά το τελικό προϊόν.

• Διεκπεραιώνεται ταχύτερα η όλη διαδικασία. Η δυναμικότητα διαχείρισης μιας σύγχρονης μονάδας τυποποίησης είναι 2-5 τόνοι κερασιού ανά ώρα, που μπορεί να φτάσει και τους 6 τόνους ανά ώρα σε ακόμη πιο σύγχρονες μονάδες.

Οι συνεταιριστικές οργανώσεις που διαθέτουν σύστημα μηχανικού καλιμπραδόρου με ηλεκτρονικά ρυθμιζόμενους κυλίνδρους ή κάμερες ογκοδιαλογής-χρωμοδιαλογής, μπορούν να διαχειριστούν και προϊόν γειτονικών κερασοπαραγωγικών περιοχών, με αποτέλεσμα την γρηγορότερη απόσβεση της επένδυσης και τη μείωση του κόστους λειτουργίας.

• Παρέχεται η δυνατότητα ταξινόμησης των κερασιών και βάσει ιδιαίτερων ποιοτικών χαρακτηριστικών, όπως ο χρωματισμός, με αποτέλεσμα να μπορούν να ικανοποιηθούν και απαιτητικότερες αγορές και καταναλωτικό κοινό, που αποζητούν κεράσι ενιαίου βαθμού ωρίμανσης.

• Ελαχιστοποιούνται ή εξαλείφονται τα περιθώρια λάθους στη διαλογή και ταξινόμηση κερασιών, σε σχέση με αυτά που δουλεύονται στο χέρι. Η ταξινόμηση με καλιμπραδόρο ή κάμερες ογκοδιαλογής-χρωμοδιαλογής μπορεί να φτάσει και ακρίβεια 0,25 του χιλιοστού ανά καρπό.

Επειδή στην ταξινόμηση κατά κατηγορία μεγέθους δεν επεμβαίνει ανθρώπινο χέρι, καθίσταται αξιόπιστο και αδιαμφισβήτητο το σύστημα. Η ηλεκτρονική καταγραφή της ποιότητας και ποσότητας ανά παραγωγό, ενισχύει ακόμη περισσότερο τη διαφάνεια του συστήματος και βοηθάει στην καλύτερη οργάνωση της εμπορίας του κερασιού.

Μειονεκτήματα:

• Υψηλό κόστος προμήθειας και εγκατάστασης του μηχανολογικού εξοπλισμού του συστήματος.

Σε μικρές μονάδες ή συνεταιρισμούς, με περιορισμένο όγκο διαχείρισης παραγόμενων κερασιών, το κόστος αυτό καθίσταται απαγορευτικό.

Δείτε ΕΔΩ το video Διαλογής, ταξινόμησης & τυποποίησης κερασιών, με τη βοήθεια ηλεκτρονικά ρυθμιζόμενου καλιμπραδόρου.

ΠΗΓΕΣ – ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. Χατζηχαρίσης Ι. και Καζαντζής Κ. (2014). Η κερασιά και η καλλιέργειά της. Αθήνα, Εκδόσεις ΑγροΤύπος, σελίδες 440.
2. https://www.youtube.com/watch?v=ehVkVhXREcM