Οι βροχοπτώσεις και η θερμοκρασία του εδάφους επηρεάζουν την ένταση της έκλυσης των θρεπτικών στοιχείων και την ένταση της αποσάρθρωσης των ορυκτών. Η έκπλυση των στοιχείων του εδάφους μαζί με την αποσάρθρωση των ορυκτών επηρεάζουν τις χημικές ιδιότητες των εδαφών και ειδικότερα την πορεία οξίνισης, την αλάτωση και την αλκαλίωση των εδαφών.
Η οξίνιση των εδαφών παρατηρείται σε εδάφη που δέχονται έντονες βροχοπτώσεις, ενώ η αλκαλίωση παρατηρείται στις ξηρές και ημίξερες περιοχές στις οποίες δεν παρατηρούνται μεγάλες βροχοπτώσεις.
Ειδικότερα ο βαθμός οξίνισης του εδάφους εξαρτάται από:
► Τη φυτική βλάστηση.
► Τη μικροβιακή δραστηριότητα του εδάφους.
► Την όξινη βροχή.
► Το είδος των ορυκτών του εδάφους και την ικανότητα που έχουν να εξουδετερώνουν την οξίνιση που προκαλείται από την έκπλυση.
Η αλκαλίωση των εδαφών εξαρτάται από τα μητρικά πετρώματα που υπήρχαν στη περιοχή και από:
► Τη βλάστηση.
► Το βροχομετρικό ύψος.
► Την ποιότητα των νερών για την άρδευση των καλλιεργειών.
► Τη στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα.
Για τα εδάφη η έννοια του pH αναφέρεται στη συγκέντρωση των ιόντων υδρογόνου στο εδαφικό διάλυμα. Για τα περισσότερα εδάφη η τιμή του pH κυμαίνεται από 5 εώς 8,4 , χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και εδάφη με τιμές pH μικρότερες από 5 ή μεγαλύτερες από 8,4. Τα τελευταία είναι ακατάλληλα για τις περισσότερες καλλιέργειες και αποδίδονται προς γεωργική χρήση, αφού πρώτα διορθωθεί το pH τους με κατάλληλες μεταχειρίσεις.
Οι παράγοντες που επηρεάζουν την τιμή του pH μπορούν να ταξινομηθούν σε δύο κατηγορίες
Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι παράγοντες που έχουν σχέση με τις συνθήκες που επικρατούν στο χωράφι όπως:
► η υγρασία,
► τα διαλυτά άλατα,
► το διοξείδιο του άνθρακα,
► τα χημικά λιπάσματα.
Γενικά ισχύει ότι το pH των εδαφών έχει υψηλότερη τιμή το χειμώνα από το καλοκαίρι.
Στην δεύτερη κατηγορία ανήκουν οι παράγοντες που έχουν σχέση με την εργαστηριακή μεταχείριση του εδάφους και είναι οι παρακάτω:
1) Η σχέση εδάφους/νερού.
Όσο μεγαλύτερη είναι η ποσότητα του νερού που προστίθεται στο έδαφος τόσο υψηλότερη είναι η τιμή του προσδιοριζόμενου pH. Αυτό συμβαίνει γιατί με την προσθήκη και άλλης ποσότητας νερού στο έδαφος, το εδαφικό διάλυμα αραιώνεται, άρα μειώνεται η συγκέντρωση των ιόντων υδρογόνου σε αυτό, οπότε αυξάνεται η τιμή του ph.
2) Επίδραση αιωρήματος.
Με τον όρο αυτό εννοείται η επιπλέον ηλεκτρεγερτική δύναμη ππου αναπτύσσεται και μετριέται συμβατικά, όταν τα προς μέτρηση του pH ηλεκτρόδια είναι σε γειτνίαση με τα στερεά τεμαχίδια του εδάφους.
3) Επίδραση των αλάτων.
Η περιεκτικότητα του εδάφους σε άλατα επηρεάζει ισχυρά το εδαφικό ph. Αυξημένη περιεκτικότητα σε άλατα τείνει να μειώσει το pH των εδαφών των εύκρατων περιοχών. Το περιεχόμενο των αλάτων στο έδαφος είναι συνήθως υψηλότερο σε εδάφη που έχουν δεχτεί ισχυρές λιπάνσεις, σε εδάφη που έχουν αρδευτεί με νερό υψηλής συγκέντρωσης σε άλατα και σε δείγματα εδάφους που έχουν συλλεχθεί το φθινόπωρο, σε σύγκριση με δείγματα που έχουν συλλεχθεί την άνοιξη.
Διήθηση και οξίνηση του εδάφους
Εάν παρουσιαστεί υπερβολική βροχή έτσι ώστε το νερό να στραγγίζεται διά μέσου του προφίλ του εδάφους, οι διαλυτές ουσίες απομακρύνονται. Επίσης ακόμη και σε μη μολυσμένη ατμόσφαιρα το βρόχινο νερό είναι όξινο, διότι το διοξείδιο του άνθρακα διαλύεται σε αυτό για να δημιουργήσει ανθρακικό οξύ. Αρκετές διαδικασίες εκτός από την όξινη βροχή οδηγούν στην οξίνιση του εδάφους.
Στα όξινα εδάφη οι μύκητες γίνονται κυρίαρχα μέλη του μικροβιακού πληθυσμού. Επίσης αλλάζει και η σύνθεση της πανίδας του εδάφους. Για παράδειγμα ο αριθμός των σκουλικιών μειώνεται εάν το pH είναι μικρότερο του 5. Ένα αποτέλεσμα είναι η καθυστέρηση της αποσύνθεσης του προστιθέμενου οργανικού υλικού. Αυτό μορεί να συσσωρευτεί στην επιφάνεια δημιουργώντας μια μορφή γνωστή ως mull humus, το οποίο δημιουργείται σε σχεδόν ουδέτερες συνθήκες, είναι περισσότερο αποσαρθρωμένο και κατανέμεται πιο ομοιόμορφα διά μέσου του προφίλ του εδάφους.
ΠΗΓΕΣ
Σινάνης, Κ. (2015). Εκχύλισμα κορεσμού-pH-Υδατοδιαλυτά άλατα.
Μοσχούλας, Φ. (2015). Βελτίωση όξινου εδάφους.
Βόλη, Κ., & Πυλιώτης, Β. (2011). Επίδραση της ποιότητας του νερού άρδευσης στις φυσικοχημικές ιδιότητες του εδάφους.
