Παρακάτω θα γίνει μια πολύ σύντομη παρουσίαση κάποιων παραδοχών, βάσει και πρόσφατων επιστημονικών μελετών. Προσοχή, τα μελετώμενα στοιχεία αφορούν μόνο την περίπτωση επίδρασης της Σελήνης στα φυτά και δεν έχει να κάνει με τη σαφώς πολυπλοκότερη έννοια της Βιοδυναμικής Γεωργίας, όπου εκτός από τη Σελήνη αλληλοεπιδρά και πλήθος άλλων παραγόντων όπως οι πλανήτες, ο ήλιος, ο άνθρωπος, τα ζώα, τα φυτά, το έδαφος, κ.ά.
Είναι γνωστή η επήρεια της Σελήνης (μαγνητικής και βαρυτικής αιτιολόγησης) στον πλανήτη που εκφράζεται με την εμφάνιση παλιρροιών. Οι παλίρροιες γίνονται αισθητές στο μάγμα της Γης και αυτό σίγουρα επηρεάζει το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη μας, αλλά οι διακυμάνσεις στη μαγνητική ένταση που προκαλούνται από τις παλίρροιες του μάγματος είναι απειροελάχιστες και οι αποδείξεις των επιπτώσεών τους στα φυτά είναι ασαφείς. Επιπλέον, το μαγνητικό πεδίο της Σελήνης στην επιφάνεια της Γης είναι σχεδόν (αν όχι απολύτως) μηδενικό. Η επίδραση της παλίρροιας είναι εμφανής στις θάλασσες, αλλά επιδράσεις των παλιρροιών παρατηρούνται επίσης στην ατμόσφαιρα και τον φλοιό της Γης, επηρεάζοντας έτσι τους ανέμους και τις βροχοπτώσεις, των οποίων η επίδραση στην ανάπτυξη των φυτών είναι αδιαμφισβήτητη. Το συνειρμικό αποτέλεσμα των παραπάνω παραπέμπει σε έμμεση επίδραση της Σελήνης στην ανάπτυξη των φυτών.
Το θεώρημα της βαρυτικής επίδρασης της Σελήνης στα φυτά καταρρίπτεται και αυτό (βάσει και των νόμων της βαρύτητας του Νεύτωνα) ως ανεπαίσθητη αριθμητικώς επίδραση, ώστε να υπάρχει φυτοδιεγερτικό αποτέλεσμα.
Δεν ευσταθεί επίσης, η θεωρία του επηρεασμού της φωτοπεριόδου των φυτών από τις φάσεις της Σελήνης, λαμβάνοντας υπόψη τη σύγκριση των μετρήσεων του φωτισμού. Ο φωτισμός της ‘νέας σελήνης’ σε μια ανέφελη νύχτα είναι 0,001 lux, με την αντίστοιχη μέτρηση της "πανσέληνου" να είναι 0,25 lux. Προφανώς η συγκριτική διαφορά φωτεινότητας των δύο ακραίων φάσεων της Σελήνης είναι μεγάλη αλλά η αντίστοιχη φωτεινότητα την αυγή ή το σούρουπο στις ίδιες συνθήκες είναι 600 lux. Φαίνεται λοιπόν απίθανο η πανσέληνος να επηρεάσει με κάποιο τρόπο άμεσα τη φωτοσύνθεση και συνεπώς την παραγωγικότητα των φυτών.
Παρόλο που τα ως άνω παρουσιαζόμενα προσδίδουν μηδενική ή ανεπαίσθητη έως έμμεση επίδραση της Σελήνης στη φυσιολογία των φυτών, εντούτοις έχουν βρεθεί και τα παρακάτω σε ορισμένα φυτά:
► Στα φυτά της “Μιμόζας μη μου άπτου” (Mimosa pudica) οι μεταβάσεις μεταξύ των κινήσεων αδράνειας και εγρήγορσης των φύλλων, δεν συνδέονται με το πέρασμα από τη νύχτα στην ημέρα (και αντίστροφα), επειδή διαπιστώθηκε ότι ο ρυθμός της κίνησης συνεχίζεται ακόμη και όταν η σκοτεινή περίοδος είναι τεχνητά παρατεταμένη, γεγονός που συνδέεται με την επίδραση της Σελήνης.
► Τα φύλλα των φυτών διαφόρων ειδών φασολιών (Phaseolus sp.) κινούνται σε κύκλο 24 ωρών. Αρχικά θεωρήθηκε ότι το φως του ήλιου προκαλεί αυτές τις κινήσεις, αλλά αυτές παρατηρήθηκαν επίσης και στο σκοτάδι. Ως εκ τούτου, θεωρήθηκε η ύπαρξη ένα είδος κιρκάδιου κύκλου, τυπικού του φυτού. Αυτή η υπόθεση όμως αμφισβητήθηκε από παρατηρήσεις στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Τα φύλλα φασολιών που καλλιεργήθηκαν στον ISS είχαν έναν κύκλο κινήσεων ενενήντα λεπτών, ο οποίος συμπίπτει με το χρόνο επίτευξης μιας τροχιάς γύρω από τη Γη. Δεδομένου ότι η φωτοπερίοδος και η θερμοκρασία του θαλάμου καλλιέργειας ελέγχονταν τέλεια, η πιο εύλογη εξήγηση φαίνεται να είναι μια ορισμένη ευαισθησία του φυτού στις μικροδιακυμάνσεις της βαρύτητας που προκαλούνται από τη σχετική θέση μεταξύ της Γης, της Σελήνης και του διαστημικού σταθμού.
► Το Ephedra foeminea είναι ένα αυτοφυές φυτό, αρκετά διαδεδομένο στην ελληνική φύση (κοινή ονομασία: Πολυκόμπι ή Πολύκομπος), με πολύ μικρά άνθη, που θεωρείται ότι εκκρίνει σταγόνες νέκταρ για να προσελκύσει τα έντομα επικονίασης, αποκλειστικά με την πανσέληνο. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η έκκριση νέκταρ διέπεται από αλλαγές στη βαρύτητα, αλλά από το συγκεκριμένο φάσμα του σεληνόφωτος. Δεδομένου ότι το φυτό εξαρτάται από ορισμένα είδη εντόμων και η γονιμοποιητική τους δραστηριότητα σίγουρα ρυθμίζεται από το φως του φεγγαριού, η φυσική επιλογή (θεωρία Δαρβίνου) οδήγησε το Ephedra foeminea να αναπτύξει έναν μηχανισμό ευαισθησίας στο φως της πανσελήνου.
► Το φυτό του καφέ (Coffea arabica) έχει φωτοϋποδοχείς ευαίσθητους στο φως της πανσελήνου. Αυτοί οι φωτοϋποδοχείς είναι άχρηστοι για τους σκοπούς της φωτοσύνθεσης, αλλά επηρεάζουν έως και πενήντα γονίδια με διαφορετικές λειτουργίες στην κυτταρική χημεία, έτσι το φως της πανσελήνου επηρεάζει το φυτό του καφέ ως παράγοντας στρες, προκαλώντας την παραγωγή κάποιων συγκεκριμένων μορίων.
► Βρέθηκαν επίσης πολλά άλλα παρόμοια ή παρεμφερή ευρήματα σε μελέτες διαφόρων φυτών, σε ελεγχόμενα και ελεύθερα περιβάλλοντα διαβίωσης (δες βιβλιογραφία).
Οι ως άνω αναφερόμενες παρατηρήσεις όμως, δεν έχουν καμιά επίδραση στη βιολογία και αναπαραγωγή της “Μιμόζας μη μου άπτου” ή οι κινήσεις των φύλλων δεν έχουν καμία σχέση (και άρα καμία πρακτική εφαρμογή) με την παραγωγικότητα των φυτών διαφόρων ειδών φασολιάς ή για την περίπτωση του Ephedra foeminea, πρόκειται για μια αυτόνομη εξέλιξη, σε συγκεκριμένο οικοσύστημα, χωρίς περίπτωση επέκτασης στη διαδικασία της γεωργίας. Όσον αφορά την ύπαρξη φωτοϋποδοχέων που επηρεάζονται από την πανσέληνο και επηρεάζουν το φυτό του καφέ ως παράγοντας στρες, αυτό επιβεβαιώνει την αρχική εκτίμηση της έμμεσης επίδρασης της Σελήνης στη φυσιολογία και ανάπτυξη των φυτών.
Γενικό συμπέρασμα, χρησιμοποιώντας και κάποιες εκφράσεις ενδεικτικές διαφόρων φιλοσοφικών στάσεων, είναι ότι δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν επιστημονικά (ως προς το παρόν τουλάχιστον) αυτοί που ασπάζονται τις ‘εναλλακτικές φιλοσοφίες’ που διακηρύσσουν την ανωτερότητα της ‘πνευματικότητας’ και της ‘αρχαίας γνώσης’, που ξεχάστηκαν στο πέρασμα των αιώνων, επικρατώντας τελικά η πηγή των κακών του πλανήτη που λέγεται "δυτικός υλισμός".
Επιλεγμένη Βιβλιογραφία
Barlow P. 2015. Leaf movements and their relationship with the lunisolar gravitational force. Annals of Botany, Volume 116, Issue 2, August 2015, Pages 149–187. Leaf movements and their relationship with the lunisolar gravitational force | Annals of Botany | Oxford Academic (oup.com)
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Alford DK, Tibbitts TW. 1970. Circadian rhythm of leaves of Phaseolus angularis plants grown in a controlled carbon dioxide and humidity environment. Plant Physiology 46: 99–102.
Barlow PW, Fisahn J. 2012. Lunisolar tidal force and the growth of plant roots, and some other of its effects on plant movements. Annals of Botany 110: 301–318.
Barlow PW, Klingelé E, Klein G, Mikulecký M Sr. 2008. Leaf movements of bean plants and lunar gravity. Plant Signaling and Behavior 3: 1083–1090.
Barlow PW, Mikulecký M Sr, Střeštík J. 2010. Tree-stem diameter fluctuates with the lunar tides and perhaps with geomagnetic activity. Protoplasma 247: 25–43.
Bigg EK. 1963. The influence of the moon on geomagnetic disturbances. Journal of Geophysical Research 68: 1409–1413.
Brouwer G. 1926. De periodieke bewegingen van de primaire bladen bij Canavalia ensiformis. Amsterdam: HJ Paris. Translated as: The periodic movements of the primary leaves of Canavalia ensiformis. NASA Technical Translation F-13,089.
Bünning E. 1958. Cellular clocks. Nature 181: 1169–1171.
Bünning E. 1973. The physiological clock. Circadian rhythms and biological chronometry. Revised 3rd edn. London: The English Universities Press Ltd/New York: Springer.
Bünning E, Moser I. 1972. Influence of valinomycin on circadian leaf movements of Phaseolus. Proceedings of the National Academy of Sciences, USA69: 2732–2733.
Daan S. 2010. A history of chronobiological concepts. In: Albrecht U, ed. The circadian clock. Protein Reviews, vol. 12. New York: Springer Science+Business Media, 1–35.
Enright JT. 1982. Sleep movements of leaves: in defense of Darwin’s interpretation. Oecologia 54: 253–259.
Fisahn J, Klingelé E, Barlow P. 2015. Lunar gravity affects leaf movement of Arabidopsis thaliana in the International Space Station. Planta 241: 1509–1518.
Freudling C, Mayer W-E, Gradmann D. 1980. Electrical membrane properties and circadian rhythm in extensor cells of the lamina pulvini of Phaseolus coccineus L. Plant Physiology 65: 966–968.
Gallep CM, Moraes TA, Červinková K, Cifra M, Katsumata M, Barlow PW. 2014. Lunisolar tidal synchronism with biophoton emission during intercontinental wheat-seedling germination tests. Plant Signaling and Behavior9: e28671.
Holmes MG Klein WH. 1986. Photocontrol of dark circadian rhythms of Phaseolus vulgaris L. Plant Physiology 82: 28–33.
Klein G. 2007. Farewell to the internal clock. A contribution in the field of chronobiology. New York: Springer.
Kleinhoonte A. 1929. Über die durch das Licht regulierten autonomen Bewegungen der Canavalia-Blätter. Archives Néerlandaises des Sciences Exactes et Naturelles, Serie B5: 1–110.
Marchant J. 1729. Observation botanique. Histoire de l’Académie Royale des Sciences (Paris) 35.
Mayer W-E, Flach D, Raju MVS, Starrach N, Wiech E. 1985. Mechanics of circadian pulvini movements in Phaseolus coccineus L. Shape and arrangement of motor cells, micellation of motor cell walls, and bulk moduli of extensibility ε¯s. Planta 163: 381–390.
Mehra P. 1989. Lunar phases and atmospheric electric field. Advances in Atmospheric Sciences 6: 239–246.
Nishizaki Y. 1987. Light-induced changes of electrical potential in pulvinar motor cells of Phaseolus vulgaris L. Plant and Cell Physiology 28: 1163–1166.
Palmer JD. 2002. The living clock. Oxford: Oxford University Press.
Sivasankari J, Thimmaiah A. 2021. Lunar rhythms in agriculture - review on scientific perspectives. Int J Complement Alt Med. 2021;14(2):81?85.
Sweeney BM. 1969. Rhythmic phenomena in plants. London: Academic Press.
Tavlos IS, Liakopoulos G, Karabourniotis G, Fasseas C, Karamanos AJ. 2008. Circadian leaflet movements of Tylosema esculentnum (Burch) A. Schreib, and the abolishment of these diurnal movements by potassium deficiency. Journal of Arid Environments 72: 1745–1750.
Tibbits TW, Hoshizaki T, Alford DK. 1973. Moment responses of Phaseolus leaves in relation to diurnal and other magnetic fluctuations. BioScience 23: 479–484.
