Έντομο: Αοnidiella aurantii (Hemiptera , Diaspididae )
Περιγραφή - Βιολογικός κύκλος
Οι νεαρές κινητές νύμφες 1ου σταδίου (έρπουσες) είναι κιτρινωπές έως ερυθροκάστανες πολύ μικρές, επιμήκεις oval, μήκους περί τα 0,2mm.
Είναι ζωοτόκο (η εκκόλαψη των νυμφών γίνεται μέσα στο σώμα του θηλυκού) και έχει 2-4 αλληλεπικαλυπτόμενες γενιές το χρόνο (3 κατά κανόνα στη χώρα μας).
Διαχειμάζει σε όλα τα νυμφικά στάδια αδρανές τη περίοδο από Δεκέμβριο-Ιανουάριο έως τον Απρίλιο και ενηλικιώνεται Απρίλιο-Μάιο.
Τα ενήλικα αρσενικά εμφανίζονται το απόγευμα και αν και ζουν μία μόνο ημέρα μετακινούνται περίπου 100m κατά τη φορά του ανέμου. Πετούν σε ύψους περί τα 2,5m κυρίως κατά το ηλιοβασίλεμα με θερμοκρασίες άνω των 15,50C. Ζευγαρώνει και γεννά 50-170 νεαρές κινητές νύμφες (συνήθως έως 150) πάνω στα φύλλα αλλά κατά 20-25% περισσότερες πάνω στους καρπούς, με διάρκεια ζωοτοκίας συνήθως περί τις 10-15 ημέρες ή και λίγο περισσότερο.
Οι νεαρές νύμφες 1ου σταδίου μετακινούνται μετά από 2-4 ώρες απραξίας και διασπείρουν τη προσβολή στο δένδρο προσκολλούμενες σε οριστική θέση εντός 24-48 ωρών, σε καρπούς, φύλλα και βλαστούς, αλλά με τη βοήθεια του ανέμου ή μυρμηγκιών και σε γειτονικά δένδρα.
Κατά τη ψυχρή περίοδο συγκεντρώνονται σε ηλιαζόμενα τμήματα της κόμης, ενώ κατά τη θερμή σε σκιαζόμενα. Μεγαλύτεροι πληθυσμοί «οικοδομούνται» το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, παρά τη θνησιμότητα πολλών νεαρών νυμφών που παρατηρείται σε έντονα ξηροθερμικές συνθήκες.
Η 1η γενιά διαρκεί από αργά τον Απρίλιο έως τα μέσα Ιουνίου.
Η 2η γενιά το καλοκαίρι μετά τα μέσα Ιουνίου έως τις αρχές Αυγούστου και έχει μικρότερη διάρκεια ζωοτοκίας.
Η 3ηγενιά το φθινόπωρο από το τέλος Αυγούστου έως και το Νοέμβριο και έχει ίδια περίπου διάρκεια ζωοτοκίας με τη 1η γενιά.
Η αναπαραγωγή του ευνοείται από θερμοκρασίες έως 27.50C (άριστο 250C) και η ανάπτυξή του από θερμοκρασίες έως 30-320C (σε μεγαλύτερες επιβραδύνεται πολύ) καθώς και από υψηλή σχετική υγρασία. Δεν αναπτύσσεται σε θερμοκρασίες μικρότερες των 11.70C-12.40C.
Συμπτώματα - Ζημία
Είναι ευρύτατα διαδομένο είδος στο κόσμο και φυσικά σε όλες τις παραμεσόγειες χώρες, όπου σήμερα είναι ο σημαντικότερος εχθρός των εσπεριδοειδών και κυρίως της λεμονιάς και της πορτοκαλιάς.
Είναι πολυφάγο έντομο και προσβάλει πολλά καρποφόρα και καλλωπιστικά δένδρα. Προσβάλει όλα τα μέρη της κόμης των δένδρων: φύλλα, βλαστό, κορμό και καρπούς.
Η 2η και 3η γενιά βλάπτει και τους καρπούς υποβαθμίζοντας την εμφάνιση τους αφού δύσκολα απομακρύνονται από το φλοιό των καρπών τα προσκολλημένα θηλυκά άτομα του εντόμου ακόμη και με το βούρτσισμα στα συσκευαστήρια, αλλά και όταν απομακρυνθούν αφήνουν κηλίδες.
Οι καρποί προσβάλλονται από πολύ μικροί ακόμα και με διάμετρο μικρότερη του 1cm. Όταν προσβάλουν νεαρούς καρπούς προκαλούν παραμορφώσεις, μειωμένη ανάπτυξη, μείωση πάχους, εσχάρωση και σκλήρυνση του φλοιού.
Σε υψηλούς πληθυσμούς καλύπτουν σαν κρούστα σημαντικό μέρος της επιφάνειας καρπών και βλαστών. Τότε μπορεί να προκαλέσουν μείωση του βάρους και του μεγέθους των καρπών, πρόωρη πτώση τους, χλώρωση των φύλλων και τελικά πτώση τους, μείωση του μήκους της νεαρής βλάστησης και του αριθμού των νέων φύλλων και τελικά εξασθένιση του δένδρου με αποτέλεσμα περιορισμό της ανάπτυξης του και της παραγωγής τόσο του τρέχοντος όσο και του επομένου έτους.
Παρακολούθηση
1. Χρήση δικτύου φερομονικών παγίδων (τριγωνική διάταξη) για παρακολούθηση της πτήσης του αρσενικού, με ανάρτηση από το Μάρτιο στην ανατολική πλευρά της κόμης. Απαιτούνται 2-5 παγίδες ανά 10 στρέμματα και ελέγχονται τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα (Φερομόνη: 3-methyl-6-isopropophenyl).
2. Χρήση κολλητικών παγίδων-ζωνών σε κλαδιά, παρατηρήσεις και δειγματοληψίες κλαδιών για παρακολούθηση της πορείας εκκόλαψης των ερπουσών.
3. Χρήση μοντέλων ημεροβαθμών με παρακολούθηση-καταγραφή βασικά της διακύμανσης της θερμοκρασίας για πρόβλεψη του χρόνου εξόδου του μέγιστου των ερπουσών.
4. Δειγματοληψίες τουλάχιστον ανά 2-3 εβδομάδες, που όμως γίνονται καθημερινές όταν αναμένεται η έναρξη της γενιάς και έως και μετά το μέγιστο των συλλήψεων των αρσενικών σε φερομονικές παγίδες. Λαμβάνονται δείγματα από 4 τυχαίους βλαστούς με φύλλα και καρπούς, ανά δένδρο, μήκους περί τα 10cm και από το 10% των δένδρων της φυτείας (τουλάχιστον 200 βλαστοί και καρποί). Τα δείγματα εξετάζονται στο στερεοσκόπιο και έτσι παρακολουθείται ο βαθμός προσβολής, η ανάπτυξη του εντόμου, το ποσοστό παρασιτισμού του από παρασιτοειδή (ωφέλιμα) καθώς και η παρουσία άλλων ωφελίμων και εχθρών.
5. Παρακολούθηση της παρουσίας-πτήσης και εκτίμηση της πληθυσμιακής πυκνότητας των παρασιτοειδών με ανάρτηση κίτρινων κολλητικών παγίδων.
6. Παρακολούθηση της παρουσίας και εκτίμηση της πληθυσμιακής πυκνότητας των αρπακτικών κολεοπτέρων Coccinellidae με παρατήρηση των δένδρων και τακτικά τινάγματα κλάδων τους πάνω από τετράγωνη λευκή επιφάνεια 1m2.
7. Εντοπισμός έγκαιρα με οπτική παρατήρηση των θέσεων έναρξης προσβολής στον οπωρώνα. Έλεγχος των καρπών και του οπωρώνα αργά το καλοκαίρι, πριν και κατά τη συγκομιδή.
Τρόποι καταπολέμησης
Κρίσιμα στάδια για καταπολέμηση: έρπουσες (νύμφες 1ου σταδίου). Επιδιώκεται συνδυασμένος έλεγχος του εχθρού αυτού και άλλων.
Ψεκασμοί περί τις αρχές με τέλη Ιουνίου, κατά των ευαίσθητων ερπουσών νεαρών νυμφών της 1ης γενιάς, (συνήθως περί τα μέσα Ιουνίου οπότε έχει γεννηθεί άνω του 70% του συνολικού αριθμού τους) και πριν οι περισσότερες δημιουργήσουν το προστατευτικό τους ασπίδιο. Τότε ο πληθυσμός του εντόμου είναι ακόμα μικρός, το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού είναι κυρίως ευαίσθητες έρπουσες και η γενιά διακριτή, κάτι που δεν συμβαίνει με τις επόμενες γενιές λόγω της αλληλεπικάλυψης τους.
Επιδιώκεται αποφυγή εγκατάστασης της ψώρας και συνδυασμένη καταπολέμηση και του ψευδόκοκκου αν απαιτείται.
Ανάλογα με τη διάρκεια εκκολάψεων των ερπουσών και τα κύματα εξόδου τους μπορεί να χρειασθεί επανάληψη του ψεκασμού μετά από 10-12 ημέρες.
Σε περιοχές με σοβαρές προσβολές και όχι επιτυχημένο 1ο ψεκασμό μπορεί να χρειασθεί ψεκασμός και κατά των ερπουσών της 2ης γενιάς (συνήθως κατά τα μέσα Ιουλίου) και κατά της 3ης με 1-2 ψεκασμούς (συνήθως τέλη Σεπτεμβρίου-Οκτώβριο).
Αν το Σεπτέμβριο έχουμε σημαντική προσβολή απαιτείται επέμβαση κατά της 3ης γενιάς και τον επόμενο Ιούνιο κατά της 1ης.
Αν δεν είχαμε σημαντική προσβολή αλλά ο εχθρός είναι παρών κάθε έτος, 1 επίκαιρος ψεκασμός κατά των ερπουσών της 1ης γενιάς και προστασία των ωφελίμων αποτρέπει «οικοδόμιση» σημαντικών πληθυσμών και μπορεί να είναι αρκετός.
Τρόποι καταπολέμησης
► Καλλιεργητικά μέτρα
Διαβάστε περισσότερα για τα καλλιεργητικά μέτρα αντιμετώπισης πατώντας ΕΔΩ
► Χημικά μέτρα
Διαβάστε περισσότερα για τα Χημικά μέτρα αντιμετώπισης πατώντας ΕΔΩ
► Βιολογικά μέτρα
Διαβάστε περισσότερα για τα Βιολογικά μέτρα αντιμετώπισης πατώντας ΕΔΩ
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις καλλιέργειες επισκεφθείτε το FarmaLearn, την Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη της Farmacon.
Με κείμενα φυτοπροστασίας, θρέψης/λίπανσης, ψηφιακές φωτογραφίες και οδηγίες εγκατάστασης και διαχείρισης καλλιεργειών βήμα-βήμα.
