Στην πραγματικότητα όμως μόνο το 3% αυτού του νερού είναι κατάλληλο για κατανάλωση, εκ των οποίων το 2% αυτού δεν είναι διαθέσιμο καθώς είναι παγωμένο, και για την ακρίβεια ανήκει στους παγετώνες. Ως αποτέλεσμα αυτής της έλλειψης, πέραν της δυσκολίας δισεκκατομυρίων ανθρώπων στην πρόσβασή του και όλων των συναφών προβλημάτων που συνάδουν μαζί με αυτό, όπως δηλαδή η έλλειψη βασικών μέτρων υγιεινής και η έκθεση σε διάφορες ασθένειες οι οποίες μεταδίδονται στο νερό, τα υδατικά συστήματα τα οποία προσφέρουν το εναπομείναν νερό λιγοστεύουν. Μάλιστα το μεγαλύτερο μέρος αυτού, το 70% του διαθέσιμου νερού χρησιμοποιείται στον αγροτικό τομέα για τις ανάγκες της παραγωγής τροφίμων (FAO, 2017). Ωστόσο, η συνεχόμενη χρήση του σε συνδιασμό με τους περιορισμένους πόρους γλυκού νερού έχουν προκαλέσει την ανησυχία των ερευνητών εδώ και χρόνια, ενώ οι αυξανόμενες ανάγκες ως προς αυτό τείνουν να αυξηθούν περισσότερο από 50% μέχρι το 2050.

Σε αυτά τα πλαίσια και όσον αφορά τον αγροτικό τομέα, ο οποίος ευθύνεται όχι μόνο για την αυξημένη χρήση νερού αλλά και για την ρύπανση των υδάτων μέσω λιπασμάτων, φυτοπροστατευτικών προϊόντων και άλλων ουσιών, η ανάγκη για βελτίωση των μεθόδων και ιδιαίτερα των παραδοσιακών μεθόδων που χρησιμοποιούνται ακόμα σε πολλές περιοχές της Ελλάδας αλλά και παγκοσμίως, χρήζουν να αντικατασταθούν με νέες καινοτόμες και βιώσιμες μεθόδους.

Έχει βρεθεί πως για την παραγωγή 1kg δημητριακών απαιτείται 1-3 τόνοι νερού, ενώ για την παραγωγή της ημερήσιας τροφής ενός ατόμου απαιτούνται 2000-5000 λίτρα νερού! (FAO,2017)

Τα τελευταία χρόνια η τεχνολογική επανάσταση που έχει καταβάλει τον αγροτικό τομέα φαίνεται να προωθεί την βιώσιμη γεωργία όλο και περισσότερο, με κύριο εκπρόσωπο την γεωργία ακριβείας. Η χρήση της μάλιστα συμπεριλαμβάνοντας όλα τα συστήματα υποστήριξης λήψης αποφάσεων, φαίνεται να κερδίζει την αποδοχή των αγροτών με αυξανόμενους ρυθμούς. Η άρδευση ακριβείας αποτελεί ένα μέρος αυτών των συστημάτων και η συνεισφορά της ως προς την μείωση της χρήσης του νερού, του κόστους του και άλλων σημαντικών παραμέτρων αποδεικνύουν την σημαντικότητα αυτής της μετάβασης στην εξέλιξη της γεωργίας.

Τι είναι η άρδευση ακριβείας?

Η άρδευση ακριβείας μπορει να χαρακτηριστεί ως μία μέθοδος παροχής της βέλτιστης ποσότητας νερού που απαιτούν τα φυτά στο ριζικό τους σύστημα την κατάλληλη χρονική στιγμή, έτσι ώστε να ικανοποιούνται οι ανάγκες τους ως προς την εξατμισοδιαπνοή και τις μεταβολικές τους διαδικασίες.

Ουσιαστικά στόχος της είναι η μεγιστοποίηση της απόδοσης της καλλιέργειας με την ελάχιστη ποσότητα νερού που μπορεί να εφαρμοστεί.

Η χρήση της βασίζεται στην άντληση δεδομένων απευθείας από το χωράφι με την βοήθεια ασθητήρων εδάφους (π.χ. για τον προσδιορισμό της υγρασίας και της θερμοκρασίας) αλλά και μετεωρολογικών σταθμών μέσω του IoT (Internet of Things). Αυτή η τεχνολογία επιτρέπει την χρήση της άρδευσης όταν αυτή είναι απαραίτητη, χάρη στα δεδομένα που έχει ο παραγωγός στην διάθεσή του και όχι στην παραδοσιακή άρδευση που εφαρμόζεται από τον παραγωγό…γιατί αυτό έχει μάθει.

Συγκρίνοντας λοιπόν την παραδοσιακή άρδευση με την άρδευση ακριβείας:

Παραδοσιακή άρδευση

1.       Η άρδευση πραγματοποιείται σε τακτά χρονικά διαστήματα ανεξάρτητα κλιματολογικών συνθηκών όπως η θερμοκρασία, οι βροχοπτώσεις και η υγρασία του εδάφους.

2.       Η καλλιέργεια μπορεί να μην αναπτύσσεται σωστά παρόλο το νερό που της παρέχεται.

3.       Υπερβολική ή ελλειπής άρδευση

4.       Οι βαλβίδες της άρδευσης πρέπει να ανοιγοκλείνουν χειροκίνητα.

5.       Μεγαλύτερο κόστος καλλιέργειας

Άρδευση ακριβείας

1.       Η άρδευση καθορίζεται σε σχέση με την απαιτούμενη υγρασία που πρέπει να έχει το έδαφος.

2.       Πραγματοποιείται άρδευση σε συνάρτηση με τις βροοχοπτώσεις και την θερμοκρασία του αέρα.

3.       Μειώση του κόστους νερού.

4.       Μείωση της ενέργειας και της εργασίας που απαιτείται.

5.       Μείωση της θνησιμότητας των φυτών και δέντρων.

6.       Υπάρχει δυνατότητα απομακρυσμένου ανοίγματος-κλεισίματος των βαλβίδων άρδευσης όταν πρόκειται για αυτοματοποιημένη άρδευση.

Η παραπάνω σύγκριση δίνει αρκετούς λόγους για την μετάβαση στην άρδευση ακριβείας. Επιπλέον, χάρη στο IoT η έξυπνη άρδευση μπορεί να είναι αυτοματοποιημένη. Αυτό επιτρέπει το άνοιγμα και κλείσιμο της βαλβίδας άρδευσης να πραγματοποιείται απομακρυσμένα με το πάτημα ενός κουμπιού στον υπολογιστή, κινητό ή tablet, χωρίς να χρειάζονται άσκοπες μετακινήσεις.

Τα οφέλη της άρδευσης ακριβείας:

1. Εξοικονόμηση νερού και μείωση του κόστους του

2. Μείωση ενέργειας και εργασίας, καθώς μέσω της αυτοματοποιημένης άρδευσης δεν απαιτούνται συνεχείς μετακινήσεις για τον έλεγχο ή το άνοιγμα-κλείσιμο της βαλβίδας

3. Βελτίωση της απόδοσης της καλλιέργειας

4. Μείωση των εισροών λόγω μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας της χρήσης τους μέσω της στοχευμένης άρδευσης

5. Σε περίπτωση βλάβης οι ειδοποιήσεις στέλνονται απευθείας στον παραγωγό ή σύμβουλο

6. Η ισορροπημένη άρδευση οδηγεί σε άριστη κατάσταση της καλλιέργειας καθ’όλη την καλλιεργητική περίοδο

7. Η άντληση των δεδομένων από αισθητήρες, δορυφόρους και μετεωρολογικούς σταθμούς βοηθούν τους παραγωγούς να κατανοήσουν καλύτερα τις ανάγκες της καλλιέργειας με μεγαλύτερη ακρίβεια

Σύμφωνα με μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Βραζιλία με μοντέλα προσομοίωσης σε καλλιέργεια σόγιας όπου πραγματοποιείται άρδευση με κεντρικό άξονα, βρέθηκε πως η άρδευση ακριβείας μπορεί να αυξήσει την κερδοφορία καθώς και να εξοικονομήσει ενέργεια, φτάνοντας την αύξηση της κερδοφορίας με μέση τιμή 16,4% και για τις συνθήκες που αναλύθηκαν έως και 106.2%, ενώ η δυνατότητα εξοικονόμησης ενέργειας έφτασε έως και 25.3% (Souza & Rodrigues, 2022).

Με βάση αυτήν την έρευνα είναι φανερή η μεγάλη δυνατότητα που έχει η άρδευση ακριβείας στη αύξηση της κερδοφορίας καθώς και στην μείωση της ενέργειας που καταναλώνεται, ιδίως σε καιρούς όπου η τιμή της ενέργειας έχει αυξηθεί σημαντικά. Ωστόσο, η έρευνα αυτή βασίζεται σε μοντέλα προσομοίωσης και ενδεχομένως να υπάρχουν αποκλείσεις.

Πηγές

Obaideen, K., Yousef, B. A. A., AlMallahi, M. N., Tan, Y. C., Mahmoud, M., Jaber, H., & Ramadan, M. (2022). An overview of smart irrigation systems using IoT. Energy Nexus, 7, 100124. https://doi.org/10.1016/j.nexus.2022.100124

Pothula, S., & Singh, A. K. (2022). Precision Irrigation Water Management—Current Status, Scope and Challenges. 18, 372–380.

Souza, S. A., & Rodrigues, L. N. (2022). Increased profitability and energy savings potential with the use of precision irrigation. Agricultural Water Management, 270, 107730. https://doi.org/10.1016/j.agwat.2022.107730

Water Scarcity | Threats | WWF. (n.d.). World Wildlife Fund. Retrieved 28 September 2022, from https://www.worldwildlife.org/threats/water-scarcity

 FAO, 2017. The future of food and agriculture: trends and challenges. Rome, Italy. 〈https://www.fao.org/3/i6583e/i6583e.pdf〉