Προκειμένου να διερευνηθεί η επίδραση του “Amino16” στην καλλιέργεια των σιτηρών σε πραγματικές συνθήκες αγρού, η ΕΒΥΠ ΕΕ ανέθεσε στον ΕΛ.Γ.Ο. «ΔΗΜΗΤΡΑ» - Ινστιτούτο Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών, την οργάνωση και εκτέλεση προκαταρκτικής πειραματικής εργασίας με εφαρμογή του “Amino16” σε καλλιέργεια σιτηρών στις εκτάσεις του ινστιτούτου.

Ειδικότερα, σκοπός της μελέτης ήταν η διερεύνηση μέσω κατάλληλου πειραματισμού της επίδρασης του “Amino16” τόσο στην απόδοση και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του παραγόμενου καρπού των χειμερινών σιτηρών, όσο και στην συγκέντρωση του υπολειμματικού ανόργανου αζώτου στο έδαφος μετά την συγκομιδή.

Με πειράματα αγρού που πραγματοποιήθηκαν κατά την καλλιεργητική περίοδο 2017- 2018 έγινε μια προσπάθεια να αξιολογηθεί η επίδραση του σκευάσματος φυτικών αμινοξέων “Amino 16”, που συγκαταλέγεται στους βιοδιεγέρτες, στην απόδοση και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά καλλιέργειας σκληρού σίτου καθώς επίσης και στη συγκέντρωση υπολειμματικού νιτρικού αζώτου στο έδαφος.

Τα πειράματα περιλάμβαναν 3 εφαρμογές του “Amino 16” (μάρτυρας χωρίς εφαρμογή, μια (1) εφαρμογή τη περίοδο του αδελφώματος, δύο (2) εφαρμογές, η πρώτη την περίοδο του αδελφώματος και η δεύτερη την περίοδο πριν την εμφάνιση του στάχεως) σε 4 χειρισμούς αζωτούχου λίπανσης (0,7,15 και 25 kg Ν/στρ.).

Τα αποτελέσματα έδειξαν σημαντική αύξηση στον αριθμό των γόνιμων ταξιανθιών/m2, στη συνολική βιομάζα και στην απόδοση σε καρπό με τις 2 εφαρμογές διαλύματος 0,5% "Amino 16" σε δόση ψεκαστικού διαλύματος 25lt /στρ., ενώ τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του καρπού δεν επηρεάστηκαν αρνητικά.

Η βέλτιστη απόδοση καταγράφηκε στη μεταχείριση των 7 μονάδων αζώτου, στην οποία τα φυτά είχαν ψεκαστεί 2 φορές με το “Amino 16”.

Φαίνεται ότι η εφαρμογή του “Amino 16” βελτίωσε την παραγωγικότητα της καλλιέργειας διατηρώντας σταθερά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του καρπού.

Επιπλέον η εφαρμογή του “Amino 16” 2 φορές, φάνηκε να βελτιώνει την προσρόφηση του ανόργανου αζώτου από τα φυτά, καθώς η συγκέντρωση του νιτρικού αζώτου στο βάθος εδάφους 0-60cm βρέθηκε μικρότερη σε σύγκριση με τον μάρτυρα τόσο στη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου όσο και μετά τη  συγκομιδή.

Περισσότερα έτη πειραματισμού υπό διαφορετικές εδαφοκλιματικές συνθήκες χρειάζονται προκειμένου να επιβεβαιωθεί η θετική επίδραση του “Amino 16” στη καλλιέργεια των σιτηρών.

ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ

Για τις ανάγκες του έργου εγκαταστάθηκε πείραμα καλλιέργειας χειμερινών σιτηρών κατά την καλλιεργητική περίοδο 2017-2018 σε αγρό του Ινστιτούτου Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών φυτών του ΕΛ.Γ.Ο.- ΔΗΜΗΤΡΑ στη Λάρισα, σε ένα αντιπροσωπευτικό έδαφος της περιοχής.

Το πείραμα αγρού περιλάμβανε την καλλιέργεια σκληρού σίτου σε πειραματική διάταξη «split plot design», η οποία αποτελούταν από 4 μεταχειρίσεις αζωτούχου λίπανσης και 3 εφαρμογές “Amino 16” επαναλαμβανόμενα 4 φορές (blocks).

Εκτός της επιφανειακής αζωτούχου λίπανσης και των ψεκασμών με το “Amino 16”, όλοι οι υπόλοιποι παράγοντες που επηρεάζουν την απόδοση της καλλιέργειας, παρέμειναν ίδιοι σε όλο τον πειραματικό αγρό.

Εικόνα 1. Χάραξη των πειραματικών τεμαχίων (plots)

Οι 4 διαφορετικές μεταχειρίσεις αζώτου περιλάμβαναν:

1. Μάρτυρα, στον οποίο δεν έχει εφαρμοστεί αζωτούχος λίπανση (0 kgΝ /ha)

2. Εφαρμογή 7 μονάδων αζώτου (70 kgΝ /ha)

3. Εφαρμογή 15 μονάδων αζώτου (150 kgΝ /ha)

4. Εφαρμογή 25 μονάδων αζώτου (250 kgΝ /ha)

Οι 3 διαφορετικές μεταχειρίσεις του σκευάσματος αμινοξέων “Amino 16” περιλάμβαναν:

1. Μάρτυρα, στον οποίο δεν εφαρμόστηκε το “Amino 16”

2. Εφαρμογή του “Amino 16” μια (1) φορά στο στάδιο του αδελφώματος

3. Εφαρμογή 2 ψεκασμών με “Amino 16”, η πρώτη εφαρμογή στο στάδιο του αδελφώματος και η δεύτερη πριν την εμφάνιση της ταξιανθίας .

Η σπορά πραγματοποιήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2017 (σχετικά αργά για την περιοχή λόγω παρατεταμένης φθινοπωρινής ανομβρίας). Χρησιμοποιήθηκε μια νέα ποικιλία «Dimokrito», μεσοπρώιμη, με πολύ καλό αδέλφωμα, καλή αντοχή σε μη παρασιτικό πλάγιασμα, ωίδιο, και σεπτόρια. Η αντοχή σε ξηρασία και υψηλές θερμοκρασίες είναι αξιοπρόσεκτη, ενώ εμφανίζει το μέγιστο δυναμικό της και σε φτωχά εδάφη. Στον πίνακα 1 φαίνεται η διάταξη των χειρισμών του πειράματος.

Πίνακας 1. Σχηματική παρουσίαση του πειραματικού σχεδιασμού

*Ν: μονάδες Ν (kg N/ στρ.)

Εικόνα 2. Ψεκασμός του “Amino 16”

Ο πρώτος ψεκασμός με το “Amino16” πραγματοποιήθηκε στις 14/3/2018 στο στάδιο του αδελφώματος (Tillering, Zadoks growth stage: 26-29), μαζί με το ζιζανιοκτόνο “Atlantis” στις δυο σειρές του πειράματος (1ος , 2ος ψεκασμός) ενώ στη σειρά «χωρίς ψεκασμό» εφαρμόστηκε μόνο το διάλυμα του ζιζανιοκτόνου.

Ο δεύτερος ψεκασμός πραγματοποιήθηκε στις 19/4/2018 στο στάδιο πριν ακριβώς την εμφάνιση της ταξιανθίας (Booting stage, Zadoks growth stage: 4950).

Εικόνα 3. Εικόνα του πειράματος κατά τη συγκομιδή

Η συγκομιδή πραγματοποιήθηκε στις 15 Ιουνίου 2018.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ

1. Νιτρικό άζωτο στο  έδαφος  μετά τον  δεύτερο  ψεκασμό

Το νιτρικό άζωτο στο έδαφος των plots,10 ημέρες μετά τον δεύτερο ψεκασμό στο βάθος 0-60cm κυμάνθηκε από 1.16 έως 30.41mg/kg και παρουσίασε στατιστικά σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των διαφορετικών εφαρμογών του “Amino 16” στις 15 και 25 μονάδες αζώτου.

Tα plots που ψεκάστηκαν 2 φορές με το “Amino 16”εμφανίζουν συγκέντρωση νιτρικού αζώτου 46% και 45% μικρότερη από τον μάρτυρα. Τα φυτά που ψεκάστηκαν 1 φορά δεν παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές με τον μάρτυρα

Γράφημα 1. Επίδραση του Amino 16 στο νιτρικό άζωτο του εδάφους για κάθε διαφορετική λίπανση  

2. Αποτελέσματα μετρήσεων κατά  τη  συγκομιδή

► Ύψος φυτών

Το ύψος των φυτών κατά τη διάρκεια της συγκομιδής κυμάνθηκε από 74,3cm έως 88,9cm και παρουσίασε στατιστικά σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των διαφορετικών εφαρμογών του “Amino 16” μόνο στις 7 και 25 μονάδες αζώτου. Σε ό,τι αφορά στην επίδραση του “Amino 16” στο ύψος των φυτών, στις διαφορετικές μεταχειρίσεις λίπανσης φαίνεται πως αυτό δεν επηρεάζεται σημαντικά.

Γράφημα 2. Επίδραση του “Amino 16” στο ύψος των φυτών κάτω από διαφορετική αζωτούχο λίπανση

► Αριθμός γόνιμων ταξιανθιών

Ο αριθμός γόνιμων ταξιανθιών (στάχεων) κατά τη συγκομιδή κυμάνθηκε από 322/m2 έως 542/m2 και παρουσίασε στατιστικά σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των διαφορετικών εφαρμογών του “Amino 16”σε όλες τις μεταχειρίσεις αζώτου. Εξετάζοντας την επίδραση του “Amino 16” στον αριθμό των γόνιμων ταξιανθιών, στις διαφορετικές μεταχειρίσεις λίπανσης φαίνεται ότι στο σύνολο των διαφορετικών λιπάνσεων η εφαρμογή των 2 ψεκασμών έχει σημαντική επίδραση στον αριθμό των γόνιμων ταξιανθιών. Στις 0 μονάδες ο αριθμός αυξήθηκε κατά 24%, στις 7 μονάδες κατά 32%, στις 15 μονάδες κατά 20% και στις 25 μονάδες κατά 31%

Γράφημα 3. Επίδραση του Amino 16 στον αριθμό των γόνιμων ταξιανθιών κατά τη συγκομιδή

► Αποτελέσματα απόδοσης σε καρπό

Η απόδοση σε καρπό κυμάνθηκε από 331,3kg/στρ. έως 481,0kg/σρτρ. και παρουσίασε στατιστικά σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των διαφορετικών εφαρμογών του “Amino 16”, όπως και η υπέργεια βιομάζα, σε όλες τις μεταχειρίσεις αζώτου εκτός της μεταχείρισης των 0 μονάδων.  Εξετάζοντας την επίδραση του “Amino 16” στην απόδοση σε καρπό, στις διαφορετικές μεταχειρίσεις λίπανσης, φαίνεται ότι η εφαρμογή των 2 ψεκασμών έχει σημαντική επίδραση στην απόδοση των σιτηρών. Η πιο σημαντική αύξηση παρατηρήθηκε στις 7 μονάδες αζώτου, όπου τα plots που ψεκάστηκαν 2 φορές παρουσίασαν αύξηση κατά 28% στην απόδοση σε σύγκριση με τον μάρτυρα.

Γράφημα 4. Επίδραση του Amino 16 στην απόδοση σε καρπό

Από τα παραπάνω αποτελέσματα φαίνεται ότι για τη συγκεκριμένη ποικιλία και υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες του πειραματισμού κυρίως όσον αφορά την καταπόνηση λόγω έλλειψης νερού, η μεγαλύτερη απόδοση επιτυγχάνεται όταν προστεθούν 7 μονάδες αζώτου στη καλλιέργεια και ψεκαστούν 2 φορές με το “Amino 16”. Με δεδομένο ότι η καλλιέργεια σιτηρών σε  πολλές περιοχές της Παραμεσόγειας λεκάνης πραγματοποιείται υπό ξηροθερμικές συνθήκες, οι οποίες προβλέπεται να αυξηθούν τόσο σε ένταση όσο και σε συχνότητα τα επόμενα χρόνια, ο συνδυασμός ποικιλιών ανθεκτικών στη ξηρασία με τη χρήση του “Amino 16”, μπορούν να προσφέρουν σημαντική βοήθεια στην καλλιέργεια των σιτηρών.

► Πρωτεΐνη καρπού

Το ποσοστό πρωτεΐνης (%) στο καρπό κυμάνθηκε από 10,75% έως 16%. Αν και δεν παρουσιάστηκαν στατιστικά σημαντικές διαφοροποιήσεις με την εφαρμογή του “Amino 16” για τα διάφορα επίπεδα λίπανσης, εντούτοις οι συγκριτικές διαφοροποιήσεις σε απόλυτα νούμερα είναι εμφανείς. Εξετάζοντας την επίδραση του “Amino 16” στην περιεκτικότητα του καρπού σε πρωτεΐνη, στις διαφορετικές μεταχειρίσεις λίπανσης φαίνεται ότι αν και αυτή είναι μη στατιστικά σημαντική σε όλες τις μεταχειρίσεις της λίπανσης, εμφανίζει μεγαλύτερες τιμές με τον δεύτερο ψεκασμό στις 15 και 25 μονάδες αζώτου.

Γράφημα 5.  Επίδραση του Amino 16 στη πρωτεΐνη του καρπού

► Υπολειμματικό Νιτρικό άζωτο στο έδαφος μετά τη συγκομιδή

Το νιτρικό άζωτο στο σύνολο του βάθους 0-60cm μετά την συγκομιδή κυμάνθηκε  από 5,83mg/kg έως 20,83mg/kg. Αν και δεν παρουσιάστηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές για τα διάφορα επίπεδα λίπανσης, οι διαφορές στις συγκεντρώσεις του υπολειμματικού νιτρικού αζώτου σε απόλυτα νούμερα είναι εμφανείς κυρίως στις 7, 15 και 25 μονάδες. 

Εξετάζοντας την επίδραση του “Amino 16” στις διαφορετικές μεταχειρίσεις λίπανσης φαίνεται ότι η εφαρμογή του “Amino 16” είχε ως αποτέλεσμα την καταγραφή μικρότερων συγκεντρώσεων νιτρικού αζώτου στο βάθος 0-60 cm σε όλες τις μεταχειρίσεις που περιλάμβαναν προσθήκη Ν. Οι μειώσεις αυτές είχαν μεγαλύτερη τιμή όσο η ποσότητα του προστιθέμενου Ν αυξάνονταν.

Γράφημα 6. Επίδραση του Amino 16 στο νιτρικό άζωτο του εδάφους για το βάθος 060cm.

Tα plots που ψεκάστηκαν 2 φορές με το “Amino 16” εμφάνισαν συγκέντρωση νιτρικού αζώτου 7%, 17%, 46% μικρότερη από τον μάρτυρα για τις 7,15 και 25 μονάδες αζώτου αντίστοιχα. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι στις μεγαλύτερες δόσεις αζωτούχου λίπανσης τα φυτά που ψεκάστηκαν 2 φορές με το “Amino 16” φαίνεται να απορρόφησαν περισσότερο νιτρικό άζωτο σε σύγκριση με τον μάρτυρα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Στην παρούσα μελέτη εξετάστηκε σε πείραμα αγρού, η επίδραση του σκευάσματος “Amino 16” στην απόδοση και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του σκληρού σίτου, και στη συγκέντρωση του νιτρικού αζώτου στο έδαφος, υπό διαφορετικές μεταχειρίσεις αζωτούχου λίπανσης. 

Τα αποτελέσματα της μελέτης που διενεργήθηκε υπό τις  τυπικές ξηροθερμικές συνθήκες καλλιέργειας σίτου στη Θεσσαλία, αναδεικνύουν μια θετική και σημαντική επίδραση του “Amino 16” στη απόδοση των χειμερινών σιτηρών όταν το σκεύασμα ψεκαστεί 2 φορές (κατά το αδέλφωμα και πριν την εμφάνιση της ταξιανθίας) σε δόση 25lt ψεκαστικού διαλύματος/στρ. συγκέντρωσης 0,5%.  Η επίδραση των 2 ψεκασμών στον αριθμό των γόνιμων ταξιανθιών /m2 στη συγκομιδή, ήταν πολύ σημαντική και καθοριστική για την αύξηση της απόδοσης η οποία αυξήθηκε σε σύγκριση με τον μάρτυρα, από 18% έως 28% για τα διάφορα επίπεδα λίπανσης. Επίσης ο ένας ψεκασμός αύξησε την απόδοση σε σχέση με τον μάρτυρα κατά 12% και 11% στις 15 και 25 μονάδες αζώτου αντίστοιχα. 

Ο συνδυασμός της εφαρμογής 7 μονάδων αζώτου και 2 ψεκασμών “Amino 16” πέτυχε τη μέγιστη παραγωγικότητα της ποικιλίας υπό τις συγκεκριμένες εδαφοκλιματικές συνθήκες. Η επίδραση του “Amino 16” διατήρησε σταθερά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του καρπού, εμφανίζοντας μια τάση αύξησης της πρωτεΐνης στις μεγαλύτερες δόσεις αζώτου. Σαφής ήταν η μείωση της συγκέντρωσης του νιτρικού αζώτου στο βάθος του ριζοστρώματος 0-60cm όταν χρησιμοποιήθηκε το “Amino 16” με εντονότερη τη μείωση στα υψηλότερα επίπεδα λίπανσης. 

Συνολικά τα αποτελέσματα της μελέτης αναδεικνύουν τη σημαντική επίδραση που μπορεί να έχει η χρήση του “Amino 16” στις ξηροθερμικές συνθήκες καλλιέργειας σιτηρών στην Παραμεσόγειο Λεκάνη. Ο συνδυασμός του με κατάλληλες ποικιλίες ανθεκτικές στη ξηρασία μπορεί να αυξήσει σημαντικά τις αποδόσεις με οικονομικά αλλά και περιβαλλοντικά οφέλη. Τα αποτελέσματα της μελέτης αναφέρονται σε πειραματισμό ενός έτους με μια συγκεκριμένη ποικιλία υπό τις συγκεκριμένες εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες που επικράτησαν στον πειραματικό αγρό. 

Περισσότερα χρόνια πειραματισμού με διαφορετικές ποικιλίες και σε διαφορετικά εδαφοκλιματικά περιβάλλοντα χρειάζονται προκειμένου να επιβεβαιωθεί η θετική επίδραση του “Amino 16” στη καλλιέργεια των σιτηρών.