Πως όμως πραγματοποιείται η διαδικασία της διείσδυσης των θρεπτικών στοιχείων;
Η διείσδυση αποτελεί μια παθητική διαδικασία διάχυσης κατά την οποία τα φυτά δεν απαιτούνται να καταναλώσουν ενέργεια.
Έρευνες έχουν μελετήσει τη συμβολή των εκτοδεσμών (λεπτοί σωληνίσκοι-δίαυλοι στα εξωτερικά τοιχώματα των επιδερμικών κυττάρων οι οποίοι φέρνουν σε επαφή το εσωτερικό των κυττάρων με το περιβάλλον). Ωστόσο, επειδή οι εκτοδέσμες δεν φτάνουν μέχρι την εξωτερική επιφάνεια του φύλλου δεν διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην απορρόφηση των θρεπτικών.
Παράλληλα, μελετήθηκε η συμβολή των στοματίων στη διείσδυση των θρεπτικών στοιχείων, η οποία φαίνεται και αυτή να είναι αμελητέα, καθώς ο αριθμός των στοματίων στην πάνω επιφάνεια των φύλλων είναι πολύ μικρότερος από τον αριθμό της κάτω επιφάνειας. Επιπλέον, η εφυμενίδα στην άνω επιφάνεια καλύπτεται από κηρώδης περίβλημα και η διαβρεκτικότητα της εξαρτάται από το είδος των κηρών που την αποτελούν. Ταυτόχρονα, για να περάσουν τα θρεπτικά στοιχεία μέσω των στοματίων, πρέπει να εκτοπίσουν τον αέρα που υπάρχει σε αυτά. Ωστόσο, εντοπίζεται σημαντικός συσχετισμός μεταξύ της ποσότητας, κατανομής και χημικής σύνθεσης των κηρωδών ουσιών της εφυμενίδας και της διείσδυσης των θρεπτικών στοιχείων.
Τι καθορίζει λοιπόν μια επιτυχημένη διαφυλλική λίπανση;
Για να είναι επιτυχημένη η εφαρμογή της διαφυλλικής λίπανσης θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι εξής παράγοντες:
✔ Η Ηλικία των φύλλων
✔ Η Θερμοκρασία
✔ Ο Φωτισμός
✔ Η Σχετική υγρασία
✔ Η Μορφή της ένωσης που χρησιμοποιείται
✔ Η συγκέντρωση της ένωσης
✔ Το pH του διαλύματος
✔ Η χρήση διαβρεκτικών ουσίων
Στα νεαρά φύλλα η διείσδυση των θρεπτικών γίνεται γρηγορότερα καθώς τα φύλλα δεν έχουν ολοκληρώσει την ανάπτυξη της επιδερμίδας και την απόθεση κηρών.
Ωστόσο, έρευνες έχουν αποδείξει ότι ψεκασμοί που γίνονται σε δένδρα μετασυλλεκτικά, το φθινόπωρο με πυκνά διαλύματα ουρίας (4-5%) έχουν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα από τους επανειλημμένους ψεκασμούς αραιών διαλυμάτων (0,5-1%) κατά τη βλαστική περίοδο. Επομένως, εκτός από την ηλικία των φύλλων και της κηρώδους επιφάνειας, η ποσότητα απορρόφησης των θρεπτικών εξαρτάται και από την συγκέντρωση του διαλύματος.
Κατά το στάδιο ανάπτυξης των φύλλων, οι υψηλές θερμοκρασίες ευνοούν την απορρόφηση των θρεπτικών καθώς, προωθούν τη γρηγορότερη ανάπτυξη τους και την πιο αργή δημιουργία των κηρωδών ουσιών στην εφυμενίδα.
Μάλιστα, θερμοκρασίες των 25οC σε συνθήκες υψηλής έντασης φωτισμού έχει διαπιστωθεί ότι οι κηρώδεις ουσίες στην εξωτερική επιφάνεια της εφυμενίδας έχουν κάθετη διάταξη προς την επιφάνεια των φύλλων με αποτέλεσμα να μην καλύπτεται συνολικά η επιφάνεια τους και να προκύπτουν μικρές δίοδοι μεταξύ των κηρωδών σχηματισμών. Το αντίθετο συμβαίνει σε θερμοκρασίες χαμηλότερες των 15οC και σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού όπου οι κηρώδεις ουσίες εντοπίζονται πιο πυκνές καλύπτοντας ολοκληρωτικά την επιφάνεια.
Ένας ακόμη παράγοντας που επηρεάζει την αποτελεσματικότητα των διαφυλλικών ψεκασμών είναι η ταχύτητα που στεγνώνει το διάλυμα πάνω στα φύλλα των φυτών. Πιο συγκεκριμένα, εξαρτάται από την ταχύτητα εξάτμισης του νερού η οποία επηρεάζεται από την θερμοκρασία, τη σχετική υγρασία του αέρα και από τη χημική ένωση του ψεκαστικού διαλύματος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, η ουρία είναι περίπου 10-20 φορές περισσότερο διαπερατή στην επιδερμίδα των φύλλων σε σχέση με τα υπόλοιπα ανόργανα ιόντα έτσι, η προσθήκη της μέσα σε ψεκαστικό διάλυμα είναι ικανή να αυξήσει τη διείσδυση των θρεπτικών ουσιών. Αυτό συμβαίνει διότι η ουρία εξασθενεί τους χημικούς δεσμούς της δομής της.
Επιπλέον, το pH του διαλύματος επιδρά στην απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών. Σε γενικά πλαίσια, όταν το pH είναι ελαφρώς όξινο (pH<7), ευνοείται η απορρόφηση.
Τέλος, η απορρόφηση του φώσφορου σε συνθήκες χαμηλής σχετικής υγρασίας ευνοείται όταν το pH του διαλύματος είναι αυξημένο, ενώ σε συνθήκες υψηλής σχετικής υγρασίας η απορρόφηση του φωσφόρου ευνοείται όταν το pH διαλύματος είναι μειωμένο.
Μάλιστα, η προσθήκη ουσιών σε ψεκαστικό διάλυμα που μειώνουν την επιφανειακή τάση, αυξάνουν τη συνάφεια των σταγονιδίων με τη φυλλική επιφάνεια και καθιστούν τη διαφυλλική λίπανση πιο αποτελεσματική. Οι πρωτεΐνες για παράδειγμα μειώνουν την επιφανειακή τάση και αυξάνουν την αποτελεσματικότητα των ψεκασμών.
Πηγή
Δρ. Λουκάς Τ. Πιστόλης, Διαφυλλικές Λιπάνσης - Συνδρομή στις Υψηλές και Ποιοτικές Αποδόσεις και στην Προστασία του Περιβάλλοντος, Μέρος Ά, Εκδόσεις Αθ. Σταμούλης, Αθήνα 2008
