Η επιθεώρηση του αγρού είναι ουσιαστικό μέρος της ολοκληρωμένης διαχείρισης των επιβλαβών οργανισμών.
Απώτερος σκοπός είναι η εξέταση όλων των πτυχών της καλλιέργειας και η επίτευξη τελικά της βέλτιστης απόδοσης.
Η διαδικασία της επιθεώρησης ενός αγρού συμπεριλαμβάνει τη διαδικασία παρακολούθησης της ανάπτυξης της καλλιέργειας με σκοπό την αξιολόγηση της εμφάνισης πιθανών προβλημάτων (ζιζάνια, εχθροί και ασθένειες), τα οποία μπορούν να επιφέρουν σημαντική οικονομική ζημία στον παραγωγό.
Σε ιδανικές συνθήκες, ο κάθε καλλιεργητής θα έπρεπε να επιθεωρεί τα δικά του χωράφια και να ξέρει από πρώτο χέρι πώς αναπτύσσονται τα φυτά του.
Πολλοί αγρότες, ορίζουν κάποιον ειδικό (γεωπόνο) ο οποίος και επιθεωρεί τις καλλιέργειες.
Οτιδήποτε από τα δύο εφαρμόζετε, χρειάζεστε μια λεπτομερή αξιολόγηση των συνθηκών της καλλιέργειάς σας και των πληθυσμών των παρασίτων, σε εβδομαδιαία βάση κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου.
Ο στόχος σας είναι να έχετε μια ακριβή εικόνα κάθε εβδομάδα σχετικά με τις πιθανές ανησυχίες για τις καλλιέργειες και τα παράσιτα σε κάθε χωράφι.
Η αμερόληπτη, αντικειμενική αλλά και σωστή επιθεώρηση μιας καλλιέργειας θα διασφαλίσει τη χρήση του σωστού φυτοπροστατευτικού προϊόντος αλλά και στη σωστή ποσότητα και χρόνο και μόνο όταν αυτό πραγματικά είναι απαραίτητο.
✔ Προετοιμασία για επιθεώρηση χωραφιού
Για τις περισσότερες ετήσιες καλλιέργειες, η επιθεώρηση των χωραφιών θα πρέπει να γίνεται σε μία εβδομαδιαία βάση, τόσο πριν από τη σπορά αλλά και μέχρι μετά τη συγκομιδή.
Όταν ο κίνδυνος πίεσης από έντομα ή ασθένειες είναι υψηλός κατά τη διάρκεια της μέγιστης αύξησης των καλλιεργειών, μπορεί να χρειαστεί παρακολούθηση κάθε δύο ή τρεις ημέρες, ειδικά εάν οι καιρικές συνθήκες είναι ιδανικές για την ταχεία ανάπτυξη συγκεκριμένων παρασίτων ή τα επίπεδα μόλυνσης πλησιάζουν το οικονομικό όριο.
Κατά την επιθεώρηση των χωραφιών, απαραίτητος είναι και ο κατάλληλος εξοπλισμός:
- τετράδιο σημειώσεων,
- tablet ή smartphone με κάμερα καλής ποσότητας,
- μία σπάτουλα,
- ένα φτυάρι,
- σουγιάς,
- μεγεθυντικός φακός,
- φιαλίδια συλλογής δειγμάτων,
- αυτοκόλλητες ετικέτες,
- GPS κ.α.
✔ Πρότυπα επιθεώρησης του χωραφιού
Σαφώς και δεν είναι δυνατή η επιθεώρηση ολόκληρου του χωραφιού, γι’αυτό και η διαδικασία εφαρμόζεται σε τυχαία σημεία του χωραφιού.
Τα πρότυπα δειγματοληψίας πρέπει να είναι τυχαία, ώστε να εξασφαλίζεται ότι όλες οι περιοχές ενός χωραφιού έχουν ίσες πιθανότητες δειγματοληψίας.
Σε πεδία 80 έως 160 στρεμμάτων, ελέγξτε τουλάχιστον πέντε έως επτά τοποθεσίες. Για μεγαλύτερα πεδία, παρατηρήστε τουλάχιστον 10 έως 15 θέσεις δειγμάτων.
Παρακάτω περιγράφονται κάποια από τα πιο κοινά μοτίβα:
1. Κατά τη διερεύνηση για παράσιτα στο χωράφι, τα οποία συνήθως είναι και ομοιόμορφα κατανεμημένα στο χωράφι, οι χώροι δειγματοληψίας πρέπει να κατανέμονται ομοιόμορφα σε όλο το χωράφι, εξαιρουμένων των άκρων των πεδίων, των λεκανών ή των προβληματικών εδαφικών περιοχών. Τα πρότυπα δειγμάτων τυπικά μοιάζουν με W ή Z.
2. Στην περίπτωση που τα παράσιτα δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένα στο χωράφι, όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις που η εμφάνιση των παρασίτων σχετίζεται με ιδιαίτερες συνθήκες στην έκταση του χωραφιού, (υγρές, ξηρές ή ιδιαίτερες εδαφικές περιοχές), η δειγματοληψία πρέπει να συγκεντρώνεται σε αυτές τις περιοχές.
3. Όταν τα παράσιτα είναι συγκεντρωμένα κοντά στα άκρα του χωραφιού, τότε η συλλογή των δειγμάτων θα πρέπει να γίνει δίπλα από τις άκρες των χωραφιών, κοντά στα όρια.
Ανάλογα με το πιθανό πρόβλημα που μας ανησυχεί, χρησιμοποιούνται και διαφορετικά πρότυπα δειγματοληψίας.
Για παράδειγμα, τα ζιζάνια όπως η άγρια βρώμη, εμφανίζονται συνήθως σε ολόκληρη την έκταση του χωραφιού, ενώ κάποιο άλλο ζιζάνιο μπορεί να εμφανίζεται στα άκρα του χωραφιού.
Ανθεκτικά ζιζάνια αρχικά τείνουν να εμφανίζονται σε χαρακτηριστικά μπαλώματα.
Μερικά έντομα, όπως τα σκαθάρια ή οι ακρίδες, είναι πιο διαδεδομένα κατά μήκος των άκρων του πεδίου, καθώς μεταναστεύουν από το ένα χωράφι στο άλλο.
✔ Προηγούμενο ιστορικό του χωραφιού
Είναι σημαντικό να έχετε ένα καλό αρχείο ιστορικού για κάθε χωράφι. Αυτές οι πληροφορίες είναι πολύ χρήσιμες. Επίσης χρήσιμο είναι όταν ένας αγρότης έχει ένα πλήρες αρχείο του ιστορικού των χωραφιών του.
► Για κάθε χωράφι, καταγράψτε:
-τοποθεσία,
-όνομα χωραφιού
-ιστορικό προηγούμενων καλλιεργειών
-προβλήματα εδαφικής γονιμότητας ή ελλείψεις θρεπτικών ουσιών
-τυχόν προβλήματα εδάφους
-προηγούμενα προβλήματα με τα έντομα
-προηγούμενους τύπους και πληθυσμούς ζιζανίων
-ανθεκτικά σε ζιζανιοκτόνα ζιζάνια
-προηγούμενα ζιζανιοκτόνα και ομάδες ζιζανιοκτόνων που έχουν εφαρμοσθεί
-αποδόσεις των καλλιεργειών
► Για το τρέχον έτος καλλιέργειας:
-απαριθμείτε τη συγκεκριμένη ποικιλία καλλιεργειών
-την ημερομηνία σποράς
-το ποσοστό σποράς
-το χρησιμοποιούμενο λίπασμα (συμπεριλαμβανομένων των τύπων, ποσοστών και τοποθέτησης)
-τις εργασίες στο χωράφι
Το προηγούμενο ιστορικό μπορεί να είναι πολύ σημαντικό κατά την αξιολόγηση των προβλημάτων των καλλιεργειών.
✔ Ας ξεκινήσουμε!
Η επιθεώρηση των χωραφιών ξεκινάει πριν τη σπορά, παρατηρώντας αρχικά, εδαφικές συνθήκες υγρασίας, αξιολόγηση των υπαρχόντων ζιζανίων. Στην πορεία, λαμβάνεται μια απόφαση για το εάν, πότε και ποιά ζιζανιοκτόνα θα πρέπει να εφαρμοσθούν προσπαρτικά.
Μετά τη σπορά, επιθεωρούμε σε ποιά σημεία έχει γίνει βλάστηση των σπόρων και εμφάνιση των φυτών. Εάν η βλάστηση δεν είναι ικανοποιητική και ομαλή, αναζητήστε τις συνθήκες που προκάλεσαν το πρόβλημα. Το πρόβλημα ίσως είναι οι υγρασιακές συνθήκες του σπόρου, ίσως είναι η κρούστα του εδάφους.
Κατά τη διάρκεια της βλάστησης της καλλιέργειας, καλό θα ήταν να τσεκάρουμε για ασθένειες και έντομα ριζών ή φυταρίων. Μετά από την πλήρη εμφάνιση των καλλιεργειών, εξετάζουμε εάν τελικά φύτρωσε ο επιθυμητός αριθμός φυτών.
Σε κάθε ημερομηνία ελέγχου, καταγράψτε τις περιβαλλοντικές συνθήκες, το στάδιο ανάπτυξης των καλλιεργειών, την υγεία των καλλιεργειών, τα ζιζάνια που υπάρχουν πριν την εφαρμογή ζιζανιοκτόνων, τα ζιζάνια που ελέγχονται μετά την εφαρμογή ζιζανιοκτόνων, τα έντομα και τις ασθένειες, την πίεση της νόσου.
Αυτές οι πληροφορίες θα δώσουν μια πλήρη εικόνα των προβλημάτων που αναπτύσσονται. Σε χωράφια με μεταβλητό τοπίο, απαιτείται προσεκτική έρευνα για να παρατηρηθούν οι διακυμάνσεις στην ανάπτυξη των καλλιεργειών, η καταστροφή των καλλιεργειών και η κατανομή των επιβλαβών οργανισμών στις λεκάνες και στις θέσεις άνω, μέσης και κατώτερης κλίσης.
✔ Επιθεώρηση για ζιζάνια
Ο έλεγχος των ζιζανίων πρέπει να αρχίσει μόλις τα ζιζάνια εμφανιστούν στο χωράφι και να συνεχιστεί μέχρι αργά το φθινόπωρο.
Τα χωράφια, πριν από τη σπορά επιτρέπουν τον προγραμματισμό του ελέγχου των ζιζανίων. Μετά τη σπορά, είναι ο κατάλληλος χρόνος για να προσδιορίσουμε το βαθμό εμφάνισης των γνωστών ζιζανίων στο χωράφι και να διαπιστώσουμε προσεκτικά εάν παρατηρούνται νέα εισβάλλοντα ζιζάνια σε πολύ χαμηλούς πληθυσμούς. Με βάση αυτά τα δεδομένα, ορίζουμε και το σωστό πρόγραμμα ζιζανιοκτονίας.
Σε αυτή τη φάση της επιθεώρησης θα πρέπει να είμαστε σίγουροι πως μπορούμε να αναγνωρίσουμε σωστά το κάθε ζιζάνιο, ακόμη και στα αρχικά στάδια της εμφάνισής του.
Έλεγχος για την εμφάνιση ζιζανίων θα πρέπει να γίνεται καθ’όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου. Επίσης στην περίπτωση που παρατηρήσουμε ανάπτυξη ανθεκτικότητας σε κάποια δραστική ουσία, το κατάλληλο σχέδιο διαχείρισης θα πρέπει να εφαρμοσθεί.
✔ Επιθεώρηση ασθενειών
Προβλήματα ασθενειών σε μία καλλιέργεια μπορούν να προκληθούν είτε από βιοτικούς (μύκητες, βακτήρια, ιοί) είτε από αβιοτικούς παράγοντες (ξηρασία, υγρασία, έλλειψη θρεπτικών στοιχείων κ.α.)
Σημαντικό λοιπόν είναι να καθορίσουμε την πηγή του προβλήματος, και πρώτα απ’όλα εάν η αιτία είναι βιοτικής ή αβιοτικής φύσεως. Ο καθορισμός του προβλήματος σαφώς και δεν είναι εύκολος, γι’αυτό και πολλές φορές απαιτείται εξέταση του δείγματος στο εργαστήριο.
Συνήθως, η επιθεώρηση προβλημάτων από ασθένειες γίνεται μαζί με αυτή για εχθρούς.
Τα φυτικά όργανα που ελέγχονται, είναι:
► Ρίζες:
όταν ένα φυτό δε φαίνεται υγιές, καλό θα ήταν να ελεγχθεί το ριζικό του σύστημα καθώς και η βάση του φυτικού στελέχους. Ψάχνουμε για μαύρες περιοχές ή άλλες βλάβες. Το πλύσιμο των ριζών με καθαρό νερό επιτρέπει την καλύτερη εξέτασή τους. Επίσης θα πρέπει με ένα μαχαίρι να κόψουμε και να εξετάσουμε τη ρίζα εσωτερικά.
► Βλαστοί:
Ελέγξτε προσεκτικά τους μίσχους για μεταχρωματισμούς και βλάβες. Διαχωρίστε τα στελέχη για να εξετάσετε για αποχρωματισμό που προκαλείται από παθογόνους παράγοντες.
► Φύλλα:
Εξετάζουμε τα φύλλα για τυχόν αλλοιώσεις και εκτιμούμε το ποσοστό μόλυνσης, τόσο στην άνω όσο και στην κάτω επιφάνειά τους. Οι ασθένειες των φύλλων τείνουν να προκαλούν τα περισσότερα προβλήματα σε φυτάρια αλλά και σε φυτά που βρίσκονται στο στάδιο της ανθοφορίας.
► Καρποί:
Καθώς αναπτύσσονται οι καρποί, εξετάζουμε για πιθανές βλάβες, παραμορφώσεις, μεταχρωματισμούς, σημεία εισόδου του παθογόνου ή του εχθρού.
Και σε αυτήν την περίπτωση χρησιμοποιούμε στοιχεία αναφοράς για την ταυτοποίηση του προβλήματος (κλείδες συμπτωμάτων, φωτογραφικό υλικό).
✔ Επιθεώρηση για έντομα
Ο έλεγχος για επιβλαβή για την καλλιέργεια έντομα, ξεκινάει ευθύς αμέσως εμφανισθούν τα πρώτα άτομα. Είναι σημαντικό πολύ, ο πληθυσμός του εντόμου να μην υπερβεί τα όρια της οικονομικής ζημιάς πριν αυτός αντιμετωπισθεί.
Τα έντομα ποικίλλουν ανάλογα με το επίπεδο κινητικότητάς τους, επομένως θα πρέπει να χρησιμοποιούνται διαφορετικές μέθοδοι για την εκτίμηση των επιπέδων πληθυσμού τους. Ορισμένα έντομα μπορούν να εκτιμηθούν χρησιμοποιώντας ένα δίχτυ διαμέτρου 38 εκατοστών. Ορισμένα λιγότερο κινητά έντομα μπορούν απλά ταρακουνώντας τα φυτά, να πέσουν στο έδαφος και να μετρηθούν σε μια περιοχή 502 cm.
Πολλαπλασιάστε τον αριθμό επί τέσσερα για να υπολογίσετε τα παράσιτα ανά τετραγωνικό μέτρο. Η λήψη ακριβών αριθμών είναι δύσκολη, οπότε ο το αποτέλεσμα είναι απλώς μια εκτίμηση.
Βεβαιωθείτε επίσης ότι καταλαβαίνετε πώς μπορείτε να αναζητήσετε και να εκτιμήσετε τους πληθυσμούς των διαφόρων εντόμων που μπορεί να συναντήσετε στις καλλιέργειες σας, και στη συνέχεια να μάθετε το επίπεδο πληθυσμού στο οποίο είναι απαραίτητοι οι ψεκασμοί. Όταν δεν είστε σε θέση να αναγνωρίσετε ένα έντομο, ο γεωπόνος είναι το κατάλληλο άτομο για να σας βοηθήσει.
► Βλάβες ριζών:
Απομακρύνετε το χώμα από τις ρίζες και ελέγξτε για την παρουσία εντόμων. Ελέγξτε εάν υπάρχουν ζημιές στη ρίζα λόγω της διατροφής των εντόμων. Επίσης παρατηρείστε εάν υπάρχουν έντομα στην περιοχή γύρω από τη ρίζα, στο έδαφος.
► Βλάβες φυλλώματος:
Εξετάστε μεμονωμένα φύλλα, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην άνω επιφάνεια αυτών, αναζητώντας είτε έντομα, είτε βλάβες εντόμων.
► Βλάβες καρπών και σπόρων:
Εξετάστε προσεκτικά την επιφάνεια των σπόρων ή των καρπών για σημάδια εισόδου εντόμων ή σημάδια προερχόμενα από τη διατροφή τους. Εξετάστε επίσης το εσωτερικό των καρπών και διαπιστώστε εάν οι σπόροι έχουν συρρικνωθεί.
Ο επιθεωρητής χωραφιών λοιπόν, είναι κάποιος ο οποίος έχει πολύ καλή γνώση τόσο της βιολογίας της εκάστοτε καλλιέργειας όσο και των εχθρών και ασθενειών αυτής.
Σκοπός όλης της παραπάνω, αρκετά επίπονης και χρονοβόρας διαδικασίας, είναι:
Η σωστή διαχείριση των καλλιεργειών → για την επίτευξη των βέλτιστων οικονομικά αποδόσεων → με τις ελάχιστες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
