Τι περιλαμβάνουν οι μετασυλλεκτικές μεταχειρίσεις;
Οι κύριες διαδικασίες είναι:
- Καθαρισμός και διαλογή: Αφαίρεση χώματος, φύλλων, φθαρμένων καρπών.
- Συσκευασία και τυποποίηση: Καθορισμός ποιότητας, μέγεθος, βάρος και εμφάνιση.
- Πρόψυξη και συντήρηση: Μείωση θερμοκρασίας για επιβράδυνση του μεταβολισμού.
- Προστασία από αφυδάτωση: Με πλαστικό περιτύλιγμα ή επικάλυψη με κερί.
- Αποθήκευση και μεταφορά: Υπό ελεγχόμενες θερμοκρασίες και υγρασία.
Γιατί είναι σημαντικές;
Τα κηπευτικά είναι ζωντανοί οργανισμοί και συνεχίζουν να αναπνέουν και να "γεράζουν" και μετά τη συγκομιδή. Χωρίς σωστούς χειρισμούς, χάνουν γρήγορα την ποιότητά τους – μαραίνονται, αλλοιώνονται ή προσβάλλονται από μικροοργανισμούς.
Παραδείγματα μετασυλλεκτικών χειρισμών σε γνωστά κηπευτικά
Τομάτα
Η τομάτα είναι κλιμακτηριακός καρπός, δηλαδή μπορεί να ωριμάσει και μετά τη συγκομιδή. Συγκομίζεται στο στάδιο της φυσιολογικής ωριμότητας (πράσινη) και αποθηκεύεται σε 13–18°C. Όσο ωριμάζει, μειώνεται η θερμοκρασία αποθήκευσης. Η πρόψυξη και η αποφυγή χτυπημάτων είναι κρίσιμες.
Αγγούρι
Το αγγούρι είναι πολύ ευαίσθητο στις χαμηλές θερμοκρασίες (κάτω από 10°C μπορεί να υποστεί κρυοτραυματισμούς). Αποθηκεύεται στους 12°ψ ενώ συνήθως τυλίγεται με πλαστικό φιλμ για να μειωθεί η απώλεια νερού.
Πιπεριά
Συγκομίζεται είτε πράσινη είτε πλήρως ώριμη. Η επικάλυψη με κερί είναι συνήθης πρακτική για να μειωθεί η αφυδάτωση και να βελτιωθεί η εμφάνιση. Αποθήκευση: 8–9°C και 95% σχετική υγρασία.
Μελιτζάνα
Επίσης ευαίσθητη στο ψύχος – αποθηκεύεται ιδανικά στους 7–10°C. Πρέπει να μεταχειρίζεται με προσοχή γιατί τραυματίζεται εύκολα.
Κολοκυθάκι
Η συγκομιδή του πραγματοποιείται σε ανώριμο στάδιο ενώ η διατήρηση του δεν είναι εφικτή για μεγάλο χρονικό διάστημα. Απαιτεί ειδικούς χειρισμούς καθώς είναι ένα ευαίσθητο λαχανικό με αρκετές απώλειες νερού. Οι καλύτερες συνθήκες αποθήκευσης είναι 7-10oC και 95% σχετική υγρασία για περίπου 7 ημέρες.
Φασολάκι
Είναι εξαιρετικά ευπαθές. Αποθηκεύεται στους 4,5–7°C με υψηλή υγρασία (95%). Συχνά συσκευάζεται σε μικρούς δίσκους καλυμμένους με διάτρητο πλαστικό για μείωση της απώλειας νερού.
Τι εξασφαλίζουν οι σωστές μετασυλλεκτικές πρακτικές;
- Διατήρηση θρεπτικής αξίας και γεύσης
- Περιορισμό απωλειών και αποβλήτων
- Βελτιωμένη εμπορική αξία και ικανοποίηση του καταναλωτή
Πηγή: Δρ.Καραπάνος Ιωάννης "Μετασυλλεκτικοί χειρισμοί των λαχανικών", Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής, Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών.
