Στην πραγματικότητα, τα φυτά περιέχουν 2.500 φορές λιγότερο χαλκό σε σχέση με το άζωτο αλλά ο χαλκός είναι απαραίτητος για την ανάπτυξη των φυτών όπως είναι και το άζωτο.

Τα φυτά χρειάζονται το χαλκό για να ολοκληρώσουν τον κύκλο ζωής τους - αυτό είναι γεγονός.

Γιατί είναι απαραίτητος ο χαλκός;

Ο χαλκός ενεργοποιεί ορισμένα ένζυμα στα φυτά εμπλεκόμενα στη σύνθεση της λιγνίνης και είναι απαραίτητος σε πολλά συστήματα ενζύμων.

Απαιτείται επίσης στη διαδικασία της φωτοσύνθεσης, είναι απαραίτητος για την αναπνοή των φυτών και βοηθά στο φυτικό μεταβολισμό των υδατανθράκων και των πρωτεϊνών.

Ο χαλκός χρησιμεύει επίσης για την ενίσχυση της γεύσης και του χρώματος στα λαχανικά και του χρώματος στα άνθη.

Στην περίπτωση ανεπάρκειας χαλκού, επειδή είναι ένα στοιχείο μη ευκίνητο, αυτό σημαίνει ότι τα συμπτώματα έλλειψης εμφανίζονται στα νεότερα φύλλα.

Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με την καλλιέργεια. Συνήθως, ξεκινούν με μια ελαφρά χλώρωση ολόκληρου του φύλλου ή μεταξύ των νευρών των νέων φύλλων.

Εντός των χλωρωτικών περιοχών του φύλλου, μπορούν να σχηματιστούν μικρές νεκρωτικές κηλίδες, ειδικά στα περιθώρια των φύλλων. Καθώς τα συμπτώματα προχωρούν, τα νεότερα φύλλα είναι μικρότερα σε μέγεθος, χάνουν τη λάμψη τους και σε μερικές περιπτώσεις τα φύλλα μπορεί να μαραίνονται.

Τα κορυφαία μεριστώματα μπορεί να γίνουν νεκρωτικά και να πεθάνουν, αναστέλλοντας την ανάπτυξη των πλευρικών κλαδιών. Τα φυτά έχουν συνήθως συμπαγή εμφάνιση καθώς το μήκος του στελέχους μεταξύ των φύλλων μειώνεται.

Το χρώμα των ανθέων είναι συχνά πιο ανοιχτό από το κανονικό.

Φυτοτοξικότητα 

Η τοξικότητα χαλκού συνήθως εμφανίζεται μετά από υπερβολική χρήση του στοιχείου.

Τα συνηθέστερα συμπτώματα είναι η μείωση της ζωηρότητας των δένδρων, μικρότερα και μερικές φορές χλωρωτικά φύλλα, ανωμαλίες ανάπτυξης (παραμορφώσεις, μεταχρωματισμοί, πτωχή διακλάδωση και πλευρική ανάπτυξη) και νεκρώσεις ριζών, καθυστέρηση ωρίμανσης και τελικά μειωμένη παραγωγή.

Επίσης, η τοξικότητα του χαλκού πολλές φορές προκαλεί τροφοπενία σιδήρου.

✔ Ο χαλκός σε ρόλο λιπάσματος

Τα άλατα χαλκού (θειικός χαλκός) εφαρμόζονται συνήθως στο έδαφος για την παροχή χαλκού. Ωστόσο, αυτές οι μορφές χαλκού αντιδρούν εύκολα με άλλες χημικές ουσίες στο έδαφος και καθίστανται μη διαθέσιμες στο φυτό.

Προκειμένου να προστατευθεί ο χαλκός από την αντίδραση με άλλες χημικές ουσίες, τα χηλικά προϊόντα χαλκού είναι αυτά που δίνουν τη λύση.

Η χηλικοποίηση είναι ένας όρος που περιγράφει τη διαδικασία δημιουργίας ενός χημικού κελύφους γύρω από τον χαλκό.

Μόλις ο χηλικός χαλκός είναι μέσα στο φυτό, το κέλυφος βγαίνει και ο χαλκός απελευθερώνεται για να κάνει τη δουλειά του.

Τα χηλικά σύμπλοκα του χαλκού δεν έχουν τη μυκητοκτόνο ιδιότητα των αλάτων του χαλκού.

Υπάρχουν διάφορα υλικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως χηλικοί παράγοντες για να δημιουργήσουν ένα κέλυφος γύρω από το χαλκό. Ένας κοινός χηλικός παράγοντας είναι το γνωστό EDTA.

Το υλικό αυτό είναι κατασκευασμένο συνθετικά και δεν είναι κατάλληλο για χρήση σε βιολογικά πιστοποιημένες τροφές.

Ένας άλλος τύπος χηλικού συμπλόκου στην αγορά είναι τα χηλικά αμινοξέα. Τα προϊόντα αυτά χρησιμοποιούν αμινοξέα (τα δομικά στοιχεία της πρωτεΐνης) ως κέλυφος. Αυτό το κέλυφος διατηρείται επί του χαλκού με το κιτρικό οξύ ως το συνδετικό υλικό.

Τα χηλικά αμινοξέα (ή κιτρικό οξύ) είναι μικρότερα μόρια από το EDTA, έτσι ώστε να διευκολύνουν τη διείσδυση στα φυτά μέσω της φυλλικής επιφάνειας και ο χρόνος απορρόφησης μειώνεται σημαντικά. Επίσης, τα φυτά αναγνωρίζουν το αμινοξύ ως δικό τους δομικό στοιχείο και γι’αυτό το λόγο και αυτό προσλαμβάνεται άμεσα μαζί με το χαλκό, σε αντίθεση με το EDTA το οποίο απορρίπτεται.

✔ Ο αντιμικροβιακός ρόλος του χαλκού

Ο χαλκός είναι ένα στοιχείο το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως στο παρελθόν αλλά και χρησιμοποιείται ακόμη και τώρα για την καταπολέμηση μυκήτων και βακτηρίων.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα ασθενειών είναι η ανθράκωση, η βακτηριακή κηλίδωση, η βακτηριακή σήψη, ο περονόσπορος, η σεπτορίωση κ.α.

Η σωστή χρήση και εφαρμογή των χαλκούχων σκευασμάτων λόγω των ιδιαιτεροτήτων του στοιχείου του χαλκού είναι ζωτικής σημασίας για την καλλιέργεια.

Τα πλεονεκτήματα του χαλκού είναι:

► η μεγάλη προσκολλητικότητα και εξάπλωσή του στα φύλλα όπου εφαρμόζεται,

► η μεγάλη περίοδος δράσης και το μικρό κόστος.

Τα μειονεκτήματα του χαλκού είναι:

► σίγουρα η πιθανή φυτοτοξικότητα και

► η μεγάλη υπολειμματική διάρκεια στην ανίχνευση των φυτοφαρμάκων.