Οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες δημιουργούν ποικίλα προβλήματα επικονίασης στους οπωρώνες όπως δυσχέρεια έως πλήρη αδυναμία της πτήσης ή της δραστηριότητας των μελισσών κατά τη διάρκεια της άνθισης (π.χ. ισχυροί άνεμοι, σφοδρές βροχοπτώσεις, ασυνήθιστα χαμηλές θερμοκρασίες, κ.λπ.), δραστική μείωση του χρόνου υποδεκτικότητας γύρης από τους υπέρους των ανθέων (π.χ. ανομβρία, υψηλές θερμοκρασίες, κ.λπ.), βλάβες στη ζωτικότητα της γύρης (π.χ. ξέπλυμα από βροχοπτώσεις, στέγνωμα από ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες, κ.λπ.), καταστροφή του κολλώδους υλικού στο στίγμα του υπέρου όπου προσκολλάται ο γυρεόκοκκος (π.χ. ασυνήθιστα θερμοί άνεμοι, ισχυρές βροχοπτώσεις, κ.λπ.), αναστολή της εκβλάστησης ή ανάπτυξης του γυρεοσωλήνα (π.χ. υψηλότερες ή χαμηλότερες θερμοκρασίες από τα ασφαλή όρια, κ.λπ.) και άλλα πολλά. Να προστεθεί επίσης ότι από την ακραία αστάθεια των καιρικών φαινομένων κατά την άνοιξη, από κρύο σε ζέστη και το αντίστροφο, δημιουργούνται και προβλήματα ασύγχρονης ανθοφορίας της κύριας με την επικονιάστρια ποικιλία ή των αλληλοεπικονιαζόμενων ποικιλιών μέσα στον ίδιο οπωρώνα. Να αναφέρουμε και ένα συχνά εμφανιζόμενο φαινόμενο στη χώρα μας, λόγω αγκυλώσεως όλου του συστήματος εμπορίας γενετικού υλικού, να υπάρχει δηλαδή ακατάλληλη επικονιάστρια ποικιλία ή να απουσιάζει εντελώς. Όλα τα παραπάνω δημιουργούν προβλήματα κακής επικονίασης, υποβαθμισμένης καρπόδεσης και βεβαίως μείωση της παραγωγικότητας των δένδρων.
Μία μέθοδος που κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος στις προηγμένες δενδροκομικά χώρες (π.χ. Ιταλία, Χιλή, κ.α.), είναι η υποβοήθηση της επικονίασης με ψεκασμό γύρης από ΣμηΕΑ (Συστήματα μη Επανδρωμένου Αεροσκάφους), τα γνωστά drones. Προσοχή, η μέθοδος είναι υποβοηθητική της επικονίασης με κλασικούς τρόπους όπως η τοποθέτηση μελισσιών εντός του αγρού, δεν αντικαθιστά τη μέλισσα ή άλλα έντομα επικονίασης, η εφαρμογή γύρης γίνεται παράλληλα με την ύπαρξη κυψελών στον οπωρώνα (Φωτογραφία 1) και δεν απειλεί με κανένα τρόπο τη μελισσοκομία. Απλά δίδεται συμπληρωματική βοήθεια στην επικονίαση των καλλιεργειών με τις φυσικές μεθόδους.
Η αλήθεια είναι ότι η μέθοδος έγκειται ακόμη υπό συνεχή βελτίωση, μελέτης των εκάστοτε συνθηκών εφαρμογής και αποτελεσμάτων, καθώς και της αποφέρουσας οικονομικής απόδοσης. Επίσης δημιουργούνται ερωτήματα ή ανησυχίες όπως:
Η κατεψυγμένη γύρη της προηγούμενης χρονιάς είναι αρκετά δραστική ή είναι καλύτερη η χρήση ζωντανής γύρης της ίδιας χρονιάς από πιο πρωιμανθείς ποικιλίες από τις υποδοχείς καλλιεργούμενες;
Τα υλικοτεχνικά προαπαιτούμενα και το κόστος συλλογής γύρης, που είναι λεπτεπίλεπτη και χρονοβόρα διαδικασία, μπορεί να αποσβεστεί από την αναμενόμενη αύξηση της παραγωγής;
Προτείνεται η μέθοδος να εφαρμοστεί και σε αυτογόνιμες ποικιλίες που παράγουν αρκετούς καρπούς εκ φύσεως, χωρίς να υπάρχει αντίκτυπος στο τελικό μέγεθος;
Χρειάζονται επαναλήψεις εφαρμογής, πόσες και πότε είναι καλύτερα; Και άλλα πολλά.
Οι πρώτες θετικές αξιολογήσεις δίνουν, κατά περίπτωση, έως και 20% αύξηση της παραγωγής (σε διάφορες καλλιέργειες) ή ακόμη, φυσιολογική παραγωγή σε χρονιές με δυσμενείς καιρικές συνθήκες για την επικονίαση.
Η Χιλιανή συνεργάτης γεωπόνος Paula Daniela Lagos Sobarzo μας παραχώρησε την ως κάτωθι φωτογραφία, στην οποία αποτυπώνεται εφαρμογή γύρης με γεωργικό drone (DJI Agras T50), σε οπωρώνα κερασιάς της Χιλής, ο οποίος αποτελείται από κύρια ποικιλία τη Regina σε υποκείμενο Maxma 14 (εστιάστε και στις κυψέλες μελισσών εντός του οπωρώνα).
Φωτογραφία 1. Εφαρμογή γύρης σε κερασεώνα, με ψεκασμό από drone στη Χιλή.
Οι λεπτομέρειες που μας παρέθεσε είναι ότι, πραγματοποιούνται δύο εφαρμογές, η πρώτη με βαθμό άνθισης 30-40% και η δεύτερη σε άνθιση 60-80%. Ο όγκος ψεκαστικού υγρού είναι 25 λίτρα ανά εκτάριο (2,5 λίτρα ανά στρέμμα). Η γύρη είναι ζωντανή (της χρονιάς) και συλλέχθηκε από πιο πρωιμανθείς ποικιλίες.
Η μέθοδος εφαρμόζεται και σε αυτογόνιμες ποικιλίες κερασιάς (π.χ. Lapins, Santina) αλλά όχι συχνά (και μάλλον σε χρονιές με αντίξοες συνθήκες, όπου θα κριθεί αναγκαίο). Από παρατηρήσεις της στην ποικιλία Lapins, μπορεί να αυξηθεί η παραγωγή κατά 4000 kg το εκτάριο (400 kg το στρέμμα), χωρίς να μας έχουν γίνει γνωστές οι επιπτώσεις στο μέγεθος του καρπού. Να σημειώσουμε σ’ αυτό το σημείο, ότι σ’ αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να προσεχθεί η μετασυλλεκτική διατροφική διαχείριση των δένδρων, εξαιτίας φόβου ‘εξάντλησης’ των δένδρων για την επόμενη χρονιά.
Αυτό που οφείλουμε να παραδεχτούμε είναι ότι η Χιλή αντιμετωπίζει οργανωμένα τις αντιξοότητες που προκύπτουν στην κερασοκαλλιέργεια και είναι ένας από τους λόγους που είναι η πρώτη χώρα παγκοσμίως σε εισροή συναλλάγματος από τις εξαγωγές κερασιών, με τεράστια διαφορά από τον δεύτερο.
Ένα άλλο θέμα που μπορεί να βρει λύση στην εναέρια υποβοήθηση της επικονίασης με drones, είναι η περίπτωση υπερεντατικής καλλιέργειας μιας άκρως αποδοτικής αυτόστειρης ποικιλίας κάποιου δενδροκομικού είδους, χωρίς την χρήση επικονιάστριας ποικιλίας κατώτερων προσδοκιών ή αρσενικών άκαρπων ατόμων, αναλόγως της καλλιέργειας βεβαίως και των συνθηκών που μπορεί να επιτάσσουν μια τέτοια περίπτωση.
Πηγή: Κωνσταντίνος Καζαντζής, ΕΛ.Γ.Ο. ΔΗΜΗΤΡΑ, Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων, Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας
