Ο εμβολιασμός των λαχανικών είναι μια αρκετά παρόμοια διαδικασία με αυτή των οπορωφόρων δένδρων κατά την οποία επιλέγουμε ένα υποκείμενο δυνατό και ανθεκτικό σε ασθένειες και εχθρούς εδάφους καθώς επίσης και ένα εμβόλιο με καλά χαρακτηριστικά καρπού (ποιότητα, γεύση κ.α.)
Η ιστορία των εμβολιασμένων λαχανικών έχει τις ρίζες της στο παρελθόν και στην περιοχή της Ασίας, όπου για πρώτη φορά στα 1920 εμφανίστηκαν τα πρώτα εμβολιασμένα λαχανικά.
Στην Ιαπωνία για παράδειγμα, πάνω από το 90% των κολοκυνθοειδών και σολανωδών λαχανικών πρόκειται για εμβολιασμένα φυτά τα οποία μετέπειτα μεταφυτεύονται στο ύπαιθρο ή στο θερμοκήπιο.
Τα όλο και αυξανόμενα εμβολιασμένα λαχανικά λαμβάνουν όλο και μεγαλύτερη προσοχή από τους συναφείς τομείς, από τη στιγμή που προκύπτουν θετικές επιπτώσεις στην παραγωγή των λαχανικών.
Παραδείγματα αυτών των θετικών επιπτώσεων είναι οι αυξημένες αποδόσεις, η αντοχή σε ασθένειες και η αυξημένη ευρωστία των φυτών, οφέλη πολύ σημαντικά για τη βιώσιμη γεωργία.
Τα κυριότερα οφέλη των εμβολιασμένων φυτών:
• Η αποφυγή των ασθενειών εδάφους, ειδικά σε εντατικές καλλιέργειες λαχανικών.
• Η αυξημένη ευρωστία των φυτών που προκύπτουν.
• Η αύξηση των αποδόσεων έως και 50% ή και περισσότερο.
• Αύξηση της ανθεκτικότητας στις χαμηλές ή υψηλές θερμοκρασίες, την αλατότητα, την ξηρασία κ.ά.
• Επέκταση της διάρκειας της συγκομιδής των λαχανικών.
• Αύξηση της πρόσληψης νερού και θρεπτικών στοιχείων από τις ρίζες.
Ένα πολύ ιδιαίτερο και αξιόλογο παράδειγμα εμβολιασμού λαχανικών είναι η περίπτωση του εμβολιασμού τοματιάς πάνω σε φυτό πατάτας.
Από τη στιγμή που ο,τιδήποτε εντός της ίδιας οικογένειας φυτών έχει τη δυνατότητα να εμβολιασθεί, εξίσου η πατάτα με την τομάτα (σολανώδη και τα δύο) μπορούν να εμβολιασθούν μεταξύ τους.
Στην περίπτωση των δύο παραπάνω φυτών μπορεί και προκύπτει ένα φυτό που παράγει συγχρόνως τομάτες και πατάτες.
Το άνω μέρος του εμβολιασμένου φυτού δίνει το βλαστό, τα φύλλα, τα άνθη και τους καρπούς και παράγει ντομάτες, ενώ το κάτω τμήμα αναπτύσσει το ριζικό σύστημα και έτσι παράγει πατάτες.
Σαφώς και σε αυτήν την ιδιαίτερη περίπτωση, το εμβολιασμένο φυτό θα αποφέρει πολύ λιγότερη παραγωγή από αυτή που θα παίρναμε εάν καλλιεργούσαμε τα δύο φυτά ξεχωριστά.
Η διαδικασία του εμβολιασμού
Όταν υποκείμενο και εμβόλιο είναι έτοιμα για εμβολιασμό με μία λεπίδα γίνεται λοξή τομή 45 μοιρών στο υποκείμενο συνήθως κάτω από το σημείο των κοτυληδόνων με αποτέλεσμα να αποκόπτεται εντελώς το μέρος του φυτού από εκεί και πάνω.
Ακριβώς αντίστοιχη τομή γίνεται και στο εμβόλιο.
Τα δυο φυτά έρχονται πλήρως σε επαφή και συγκρατούνται με ένα ειδικά διαμορφωμένο κλιπ σιλικόνης μέχρι τη δημιουργία του επουλωτικού ιστού και την πλήρη συνένωση των αγγείων των φυτών.
Έπειτα από τον εμβολιασμό, τα νέα πλέον φυτά μεταφέρονται σε ειδικούς θαλάμους οι οποίοι είναι πλήρως ελεγχόμενοι όσον αφορά θερμοκρασία, υγρασία, ένταση φωτισμού.
Αφού περάσουν το απαραίτητο διάστημα εγκλιματισμού, μεταφέρονται στην τελική τους θέση στο φυτώριο, έως ότου είναι έτοιμα για τη μεταφύτευση.