Ποιες είναι όμως αυτές οι παράμετροι που πρέπει να λάβουμε υπόψη προκειμένου να δημιουργήσουμε τις σωστές βάσεις για μια πετυχημένη καλλιέργεια του σκληρού σίτου; Αυτές είναι, η προετοιμασία του εδάφους, η εποχή και ο τρόπος σποράς, η βασική λίπανση και βεβαίως η επιλογή της κατάλληλης ποικιλίας.

Προετοιμασία εδάφους

Το είδος και ο χρόνος της κατεργασίας που θα εφαρμοστεί, καθορίζονται από την προηγούμενη καλλιέργεια και τον όγκο των φυτικών της υπολειμμάτων, την ύπαρξη ζιζανίων και την υγρασία του εδάφους. Το όργωμα γίνεται μετά τις πρώτες φθινοπωρινές βροχές έτσι ώστε το έδαφος να βρίσκεται στο ρώγο του. Τα καλοκαιρινά οργώματα γίνονται μόνο όταν υπάρχει έντονο πρόβλημα στο χωράφι από πολυετή ζιζάνια (πχ κύπερη, περιπλοκάδα). Αν έχει προηγηθεί ανοιξιάτικη καλλιέργεια, τότε το όργωμα γίνεται αμέσως μετά τη συγκομιδή αφού πρώτα γίνει τεμαχισμός και στελεχοκοπή των φυτικών υπολειμμάτων. Το φθινοπωρινό όργωμα δεν πρέπει να γίνεται σε μεγάλο βάθος , καθώς ο κύριος όγκος του ριζικού συστήματος βρίσκεται στα πρώτα 30 εκ. του εδάφους. Βαθύτερο όργωμα συστήνεται όταν η προηγούμενη καλλιέργεια αφήνει μεγάλο όγκο υπολειμμάτων, υπάρχει ανάγκη καταπολέμησης βαθύρριζων ζιζανίων ή υπάρχει αδιαπέραστος υπεδάφειος σκληρός ορίζοντας.
Κατά την παραδοσιακή κατεργασία, παραμονές της σποράς γίνεται η εφαρμογή της βασικής λίπανσης και ακολουθεί δισκοσβάρνισμα. Εφόσον υπάρχουν ακόμη τόσο μεγάλοι βώλοι γίνεται μια επιπλέον κατεργασία με απλό καλλιεργητή. Το έδαφος δε χρειάζεται να είναι πολύ ψιλοχωματισμένο για τη σπορά του σκληρού σίτου. Έτσι, εκτός της μεγαλύτερης δαπάνης για το ψιλοχωμάτισμα, οι μικροί βώλοι είναι επιθυμητοί γιατί προστατεύουν τα νεαρά φυτά από το κρύο και τον αέρα, βοηθούν την ανάπτυξη πλουσιότερου ριζικού συστήματος και το καλύτερο αδέλφωμα ενώ παρεμποδίζεται και η συμπίεση του εδάφους.
Κατά τη μειωμένη κατεργασία, δεν χρησιμοποιείται άροτρο για την αναστροφή του εδάφους, μέρος των φυτικών υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας παραμένουν στον αγρό και πραγματοποιούνται λιγότερες επεμβάσεις κατεργασίας. Στο σύστημα αυτό, η κύρια κατεργασία γίνεται με χρήση καλλιεργητή βαρέος τύπου , με εδαφοσχίστες ή επιφανειακά με χρήση δισκόσβαρνας ή καλλιεργητή. Η επιφανειακή δευτερεύουσα κατεργασία μπορεί να γίνει είτε ταυτόχρονα με την κύρια , είτε χωριστά.
Στο σύστημα της ακαλλιέργειας γίνεται απευθείας σπορά χωρίς προηγούμενη κατεργασία του εδάφους. Στην περίπτωση που γίνει σπορά με άθικτα τα υπολείμματα της προηγούμενης καλλιέργειας (πχ βαμβάκι), τα υπολείμματα αυτά προσφέρουν στήριξη στα χειμερινά σιτηρά, προστατεύοντας τα από το ανεπιθύμητο πλάγιασμα.

                  Εικόνα 1: ποικιλία Grecale                                 Εικόνα 2: ποικιλία Maestrale

Εποχή και τρόπος σποράς

Οι υψηλότερες αποδόσεις επιτυγχάνονται όταν το σκληρό σιτάρι σπέρνεται από το Νοέμβριο (1ο και 2ο δεκαήμερο). Όμως για τη σωστή επιλογή του χρόνου σποράς πρέπει να συνυπολογιστούν οι εξής παράγοντες:

• Η πρωιμότητα της ποικιλίας: Οι πρώιμες ποικιλίες όπως είναι οι ποικιλίες Maestrale και Grecale μπορούν να σπαρθούν αργότερα.
• Οι κλιματικές συνθήκες της περιοχής: Πολύ πρώιμες σπορές περικλείουν τον κίνδυνο αποτυχίας λόγω μειωμένης εδαφικής υγρασίας, ενώ σε περιοχές με όψιμους παγετούς μπορούν να υπάρξουν ζημιές. Επίσης σε πολύ πρώιμη καλλιέργεια υπάρχει ο κίνδυνος της ποιοτικής υποβάθμισης λόγω βροχών κοντά στη συγκομιδή. Σε πολύ όψιμες σπορές , τα φυτά δεν προλαβαίνουν να αναπτυχθούν πριν την έλευση των χαμηλών θερμοκρασιών με επακόλουθο το μειωμένο αδέλφωμα , την καθυστερημένη ανθοφορία και τη μείωση των αποδόσεων.
• Ο τύπος του εδάφους: Η σπορά σε βαριά, αργιλώδη και συνεκτικά εδάφη συνιστάται να γίνεται πιο πρώιμα σε σχέση με τα ελαφρά τα οποία ξηραίνονται ευκολότερα.

Η σπορά γίνεται με τη χρήση λιπασματοδιανομέα ή σε γραμμές με τη χρήση σπαρτικών μηχανών. Η σπορά με τη χρήση σπαρτικών μηχανών συνιστάται καθώς απαιτείται λιγότερη ποσότητα σπόρου, το φύτρωμα είναι πιο γρήγορο και ομοιόμορφο και οι απώλειες των φυτών το χειμώνα είναι μικρότερες. Οι συνιστώμενες ποσότητες σπόρου κυμαίνονται από ποικιλία σε ποικιλία. Οι καλλιεργητές δε θα πρέπει να κάνουν υπερβολές με την ποσότητα του σπόρου που χρησιμοποιούν γιατί αυξάνουν με τον τρόπο αυτό το κόστος της καλλιέργειας χωρίς όμως να αυξάνονται οι αποδόσεις. Οι πολύ πυκνές σπορές, μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένο πλάγιασμα, αυξημένο ανταγωνισμό μεταξύ των φυτών και αύξηση του κινδύνου εμφάνισης ασθενειών. Οι συνιστώμενες ποσότητες σπόρου για τις ποικιλίες Maestrale και Grecale είναι 20-22 κιλά ανά στρέμμα. Η μεγάλη ικανότητα ανάπτυξης αδελφιών και στις δύο ποικιλίες, αποκλείει την ανάγκη χρησιμοποίησης μεγαλύτερης ποσότητας σπόρου όπως συμβαίνει σε άλλες ποικιλίες σκληρού σίτου.

Για μια καλύτερη ποιοτικά και ποσοτικά παραγωγή συστήνεται το σύνολο του σπόρου που χρησιμοποιείται να είναι πιστοποιημένος.

Με τη χρήση πιστοποιημένου σπόρου εξασφαλίζεται:

• Η ποικιλιακή καθαρότητα .
• Η άριστη φυτρωτική και βλαστική ικανότητα.
• Η απουσία σπασμένων σπόρων ή σπασμένων εμβρύων.
• Η ομοιομορφία των σπόρων σε μέγεθος και βάρος.
• Η απουσία σπόρων ζιζανίων ή άλλων ποικιλιών.

Λίπανση

Στη βασική λίπανση χορηγείται το σύνολο της ποσότητας σε φώσφορο και κάλιο και ένα μέρος της ποσότητας του αζώτου. Το άζωτο πρέπει να χορηγείται σε αμμωνιακή μορφή έτσι ώστε να μην εκπλύνεται εύκολα με τις βροχές του χειμώνα και σε ποσότητα μέχρι 6 λιπαντικές μονάδες (νέα τροποποίηση – ΦΕΚ 2359/3-11-2015). Οι δόσεις αζώτου εκτιμώνται σύμφωνα με την αναμενόμενη απόδοση. Προτείνεται λίπανση 12-15 μονάδων αζώτου για αποδόσεις 400 – 500 κιλών ανά στρέμμα και 9 μονάδων αζώτου για αποδόσεις μικρότερες των 400 κιλών. Η χορήγηση της επιφανειακής λίπανσης σε δύο δόσεις παίζει σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της ποιότητας του παραγόμενου προϊόντος. Η μια επιφανειακή δόση μπορεί να χορηγηθεί στο αδέλφωμα (μέχρι και την έναρξη του καλαμώματος) και η άλλη πριν το ξεστάχυασμα. Η τελευταία εφαρμογή αν και δύσκολη, βελτιώνει την ποιότητα αυξάνοντας σημαντικά την πρωτεΐνη σε ποσοστό μεγαλύτερο του 13%.

Επιλογή ποικιλίας

Η επιλογή της κατάλληλης ποικιλίας σκληρού σίτου είναι ίσως ο σημαντικότερος παράγοντας για την επίτευξη υψηλών αποδόσεων και την παραγωγή ποιοτικού τελικού προϊόντος το οποίο θα είναι εύκολα εμπορεύσιμο. Ο καλλιεργητής θα πρέπει να επιλέγει την κατάλληλη ποικιλία για τον αγρό του, αξιολογώντας συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και κριτήρια τα οποία είναι:

• Το δυναμικό παραγωγής

• Η διάρκεια του βιολογικού κύκλου (πρωιμότητα)

• Η ικανότητα ανάπτυξης αδελφιών

• Η αντοχή στο πλάγιασμα

• Η αντοχή στις ασθένειες(πχ σεπτοριάσεις, σκωριάσεις)

• Η αντοχή στους παγετούς και την ξηρασία

Η εταιρεία ΣΠΥΡΟΣ ΑΝΔΡΙΩΤΗΣ Α.Ε. σποροπαράγει και εμπορεύεται 2 επιτυχημένες ποικιλίες σκληρού σίτου, τις ποικιλίες MAESTRALE και GRECALE.

Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε ποικιλίας παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα.

Βασικά χαρακτηριστικά της ποικιλίας MAESTRALE είναι το υψηλό δυναμικό παραγωγής, η μεγάλη πρωιμότητα, η υψηλή δυνατότητα αδελφώματος, η ευρεία προσαρμοστικότητα σε διαφορετικές συνθήκες και τα πολύ καλά ποιοτικά χαρακτηριστικά που την καθιστούν ιδανική επιλογή για τη μακαρονοποιία.

Η ποικιλία GRECALE παρουσιάζει υψηλό δυναμικό παραγωγής, εκμεταλλεύεται ιδανικά και τα πιο αδύναμα εδάφη, είναι πρώιμη, έχει υψηλή δυνατότητα αδελφώματος ,υψηλό εκατολιτρικό βάρος και πολύ καλή ποιότητα τελικού προϊόντος.