Όμως η χρήση των ζιζανιοκτόνων χρειάζεται και πολύ προσοχή για να προλάβουμε ή να περιορίσουμε διάφορα προβλήματα.
Ένα από αυτά με μεγάλη πρακτική σημασία για τον αγρότη είναι το πρόβλημα της εμφάνισης και επικράτησης σε ένα σιταροχώραφο ζιζανίων ανθεκτικών σε ζιζανιοκτόνα.
Δηλαδή ένα ζιζάνιο, που πριν το καταπολεμούσαμε ψεκάζοντας με ένα ζιζανιοκτόνο τώρα το ζιζάνιο αυτό, δεν καταστρέφεται ακόμα και αν ψεκάσουμε δυο ή και περισσότερες φορές μεγαλύτερη δόση του ίδιου ζιζανιοκτόνου.
Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι το ζιζανιοκτόνο αυτό ή τα ζιζανιοκτόνα δεν είναι πια αποτελεσματικά.
Κατά την επιστήμη αυτό το φαινόμενο λέγεται ανάπτυξη ανθεκτικότητας.
Το πρόβλημα των ζιζανίων με ανθεκτικότητα σε ζιζανιοκτόνο ή ζιζανιοκτόνα σήμερα είναι πολύ σοβαρό τόσο παγκόσμια όσο και στην Ελλάδα.
Κατά την Ζιζανιολογική Εταιρεία των Η.Π.Α. και την Διεθνή Επισκόπηση Ανθεκτικών Ζιζανίων (www.weedscience.org) σήμερα παγκόσμια περισσότερα από 244 (142 πλατύφυλλα και 102 αγρωστώδη) είδη ζιζανίων έχουν αναπτύξει ανθεκτικότητα σε περίπου 156 διαφορετικά ζιζανιοκτόνα σε 85 διαφορετικές καλλιέργειες σε 66 χώρες.
Στην Ελλάδα επίσημα έχουν αναφερθεί 10 ζιζάνια τα οποία έχουν αναπτύξει ανθεκτικότητα σε ένα ή περισσότερα ζιζανιοκτόνα από το 1986 έως το 2015.
Κατά την Ελληνική Ζιζανιολογική Εταιρεία – ΕΖΕ (www.eze.org.gr) στα σιτηρά τα ζιζάνια που έχουν αναπτύξει ανθεκτικότητα είναι 5:
✔ ήρα η λεπτή (lolium rigidum)
✔ παπαρούνα (papaver rhoeas)
✔ αγριοβρώμη (avena fatua)
✔ φάλαρη κοντή (Phalaris brachystachys)
✔ φάλαρη παράδοξη (phalaris paradoxa)
Ανάλογα με το ζιζάνιο τα ζιζανιοκτόνα στα οποία αναπτύχθηκε ανθεκτικότητα έως τώρα είναι αλφαβητικά τα:
chlorsulfuron, clodinafop-prppargyl, clethodim, cycloxydim, diclofop-methyl fenoxaprop-p-ethyl, florasulam, fluazifop-butyl, imazamox, mesosulfuron, mesosulfuron+iodosulfuron pinoxaden, propaquizafop, pyrithiobac, pyroxsulam, quizalofop-ethyl, tralkoxydim, tribenuron.
Τα ζιζανιοκτόνα αυτά ανήκουν σε μία από τις Ομάδες ζιζανιοκτόνων Σουλφονυλουρίες και Ιμιδαζολινόνες που δρουν ως αναστολείς της δράσης του ενζύμου ALS στη βιοσύνθεση αμινοξέων ή τις Ομάδες Αρυλοξυφαινοξυπροπιονικά και Κυκλοεξανδιόνες αναστολείς της δράσης του ενζύμου ACCase στη βιοσύνθεση λιπιδίων.
Άλλες δύο Ομάδες με ζιζανιοκτόνα για τα σιτηρά είναι η Ομάδα Ρυθμιστές αύξησης με ορμονική δράση και τα Βενζονιτρίλια με δράση επαφής μόνο σε πλατύφυλλα ζιζάνια.
Για να μην εμφανιστεί ή για να καθυστερήσει κανείς την ανάπτυξη ανθεκτικότητας σε ζιζάνια πρέπει να μην χρησιμοποιεί το ίδιο ζιζανιοκτόνο ή από την ίδια Ομάδα κάθε χρόνο αλλά να αλλάζει ζιζανιοκτόνο (και Ομάδα) από χρόνο σε χρόνο όπως και καλλιέργεια (δηλαδή αμειψισπορά ζιζανιοκτόνων και καλλιεργειών).
Έχει μεγάλη πρακτική σημασία να επισημανθεί εδώ ότι ένα ζιζάνιο μπορεί να αναπτύξει ανθεκτικότητα μετά από συνεχή χρήση του ίδιου ζιζανιοκτόνου ακόμα και για 3-5 χρόνια.
Όμως, ο περιορισμός του ανθεκτικού πληθυσμού του ζιζανίου σε ποσοστό κάτω από 1% μετά την παύση χρήσης των ζιζανιοκτόνων στα οποία εμφάνισε ανθεκτικότητα είναι 10-25 ή και περισσότερα χρόνια.
