Όλες οι τουλίπες στην Ολλανδία είναι ξενικά είδη. Δεν υπήρχαν ανέκαθεν εκεί και όλες ήρθαν από κάπου αλλού! Παρότι μια ολόκληρη βιομηχανία στην Ολλανδία έχει στηριχτεί στο εμπόριο της τουλίπας, η χώρα αυτή δε διαθέτει ούτε ένα δικό της αυτοφυές και αυτόχθονο είδος που να έχει γεννηθεί εκεί κατά τη διάρκεια της εξελικτικής και ιστορικής της πορείας. Αντίθετα, στην Ελλάδα υπάρχουν 15 διαφορετικά είδη τουλίπας (12 αυτόχθονα και 3 αλλόχθονα) που είναι όλα αυτοφυή. Μάλιστα τα μισά από αυτά είναι ενδημικά, δηλαδή δεν συναντώνται πουθενά αλλού στον κόσμο, εκτός από το χώρο της ελληνικής επικράτειας», επισημαίνει ο Δρ. Νίκος Κρίγκας, Εντεταλμένος Ερευνητής στο Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ.
Η ελληνική τουλίπα απειλείται
Τα μισά από τα 15 είδη τουλίπας που απαντώνται στη χώρα μας απειλούνται με εξαφάνιση, συχνά εξαιτίας της εκβιομηχάνισης των καλλιεργειών, όπως το τρωτό είδος Tulipa undulatifolia που περιλαμβάνεται στο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων για τα Σπάνια και Απειλούμενα Φυτά της Ελλάδας ή το είδος Tulipa ophanidea» που κινδυνεύει προειδοποιεί ο Δρ. Ν. Κρίγκας. Ενδεικτικά, αναφέρει ότι «αν ένα παραδοσιακό χωράφι καλλιέργειας σιταριού μετατραπεί σε χωράφι για καλλιέργεια πατάτας, τότε λόγω της βαθιάς άροσης που απαιτείται και των διαφορετικών πρακτικών που ακολουθούνται, την επόμενη χρονιά αναμένεται να εξαφανιστούν από εκεί όλες οι αυτοφυείς τουλίπες». Σύμφωνα με μαρτυρίες που συλλέχθηκαν στο πλαίσιο του έργου, το φαινόμενο αυτό ήδη διαπιστώνεται σε αρκετές περιοχές της ορεινής Αρκαδίας στην Πελοπόννησο.
Επίσης, κάποιοι τόποι στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα προικισμένοι σε διαφορετικές τουλίπες όπως η Κρήτη για παράδειγμα με πέντε είδη όπως τα απειλούμενα ενδημικά είδη T. bakeri, T. cretica, T. doerfleri, T. goulimyi και το υπενδημικό, T. saxatilis, ή η Χίος με τέσσερα προστατευόμενα είδη (T. agenesis, T. clusiana, T. raddii και T. undulatifolia) που συναντώνται κυρίως στο κεντρικό και στο νοτιοανατολικό μέρος του νησιού. Δυστυχώς, ο αριθμός των τουλιπών τείνει να μειώνεται στη Χίο σε βαθμό ανησυχητικό κάθε χρόνο, εξαιτίας της αλόγιστης συλλογής τους με ξερίζωμα του βολβού, καθώς και της χρήσης φυτοφαρμάκων», προσθέτει ο ίδιος.
Η μελέτη των Ελλήνων επιστημόνων εστιάζει σε όλα τα είδη τουλιπών που αυτοφύονται στην ελληνική επικράτεια, καθότι αυτά προστατεύονται από το Προεδρικό Διάταγμα 67/1981. Οι τουλίπες αυτές αποτελούν διακριτά βιολογικά είδη και όχι καλλιεργούμενες ποικιλίες.
Διεθνής εμπορευματοποίηση της ελληνικής τουλίπας
Οι τουλίπες είναι δημοφιλή καλλωπιστικά φυτά παγκοσμίως από το Μεσαίωνα και επί του παρόντος στην Ευρώπη συνδέονται με κύκλο εργασιών περίπου μισού δισεκατομμυρίου ευρώ ετησίως με αυξητικές τάσεις. Ως αποτέλεσμα σήμερα υπάρχουν εκατοντάδες εμπορεύσιμες ποικιλίες τουλίπας (υβρίδια) που δημιουργήθηκαν μέσω στρατηγικών τεχνητής αναπαραγωγής από μερικά προγονικά είδη της Ανατολικής Μεσογείου ή/και της Ασίας για την ικανοποίηση εμπορικών αναγκών, καθώς και αρκετά μη βελτιωμένα είδη του γένους Tulipa που χρησιμοποιούνται για διακοσμητικούς λόγους, κυρίως από τους λάτρεις των φυτών και των κήπων.
Πολλές από τις ελληνικές τουλίπες έχουν μεγάλη δυναμική ανάπτυξης στον κλάδο της ελληνικής και παγκόσμιας ανθοκομίας αφού ήδη διαθέτουν εμπορική αξία διεθνώς ως βοτανικές τουλίπες (botanical tulips). Ελληνικές τουλίπες πωλούνται ήδη από φυτώρια στο εξωτερικό σε πολύ υψηλές τιμές, πολύ υψηλότερες από τα καλλιεργούμενα υβρίδια της Ολλανδίας, ενώ ελληνικά είδη τουλίπας καλλιεργούνται σε 25 εξειδικευμένα φυτώρια σε τρεις χώρες που τις εμπορεύονται διεθνώς.
Το γεγονός αυτό, ωστόσο, εγείρει ένα νομικό θέμα που αφορά στην πρόσβαση των απανταχού καλλιεργητών στους αυτοφυείς πληθυσμούς τουλίπας της Ελλάδας και τη μεταφορά του υλικού αυτού στην Ολλανδία και όπου αλλού, δεδομένου ότι σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα του 1981 απαγορεύεται η εκρίζωση των τουλιπών όλων των ειδών της Ελλάδας, η εμπορία τους και η εξαγωγή τους από τη χώρα, για οποιονδήποτε λόγο. Η εμπορία τοπικών ενδημικών ειδών τουλίπας της Ελλάδας από ξένους, προβληματίζει έντονα και προκαλεί», τονίζει ο Δρ. Κρίγκας.
Πηγή: ΕΛΓΟ - ΔΗΜΗΤΡΑ
