Δευτέρα, 26 Φεβρουαρίου 2024

Αλληλεπιδράσεις μεταξύ των θρεπτικών στοιχείων

Γράφει: η Ομάδα γεωπόνων της Farmacon
Αλληλεπιδράσεις μεταξύ των θρεπτικών στοιχείων

Οι περισσότεροι καλλιεργητές γνωρίζουν τη σημασία της εφαρμογής των σωστών ποσοτήτων και αναλογιών των μικρό- και μακρό- στοιχείων στα φυτά καθώς επίσης πως υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να διαπιστώσουμε εάν κάποιο στοιχείο είναι σε έλλειψη.

Ωστόσο, κάποιες από αυτές τις ελλείψεις ή άλλες φορές τις περίσσειες αυτών των στοιχείων, δεν οφείλονται στην έλλειψη αυτού του στοιχείου αλλά στον λάθος συνδυασμό του με τα άλλα στοιχεία.

Ας δούμε λοιπόν τη σημασία της αλληλεπίδρασης μεταξύ των διαφόρων θρεπτικών στοιχείων και πώς τελικά επηρεάζεται η κάθε καλλιέργεια.

nutrient3

Οι σχετικές αναλογίες μεταξύ των θρεπτικών στοιχείων:

Οι σχετικές αναλογίες διαφορετικών θρεπτικών ουσιών έχουν άμεσο αποτέλεσμα όχι μόνο στη διατροφή των φυτών, αλλά και στο υπόστρωμα στο οποίο αναπτύσσεται το φυτό. Τα κατιόντα (θετικά φορτισμένα στοιχεία) διατηρούνται σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό από τα αρνητικά φορτία σε ορισμένα συστατικά του εδάφους, όπως ο πηλός και η οργανική ύλη. Τα κατιόντα περιλαμβάνουν Na +, Κ +, Ca2 +, Mg2 +, ΝΗ4 + και Η + (νάτριο, κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο, αμμώνιο και υδρογόνο).

Τα φυτά απορροφούν στοιχεία που διαλύονται στο νερό, πράγμα που σημαίνει ότι τα στοιχεία που παγιδεύονται στο έδαφος δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα. Σε μερικές περιπτώσεις, ωστόσο, αυτά τα στοιχεία μπορούν να διεισδύσουν στο νερό, στο υπόστρωμα και έτσι να αφομοιωθούν από το φυτό.

Όσα περισσότερα κατιόντα μπορεί να συγκρατήσει το έδαφος ή κάθε άλλο υπόστρωμα, τόσο μεγαλύτερη είναι η «ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων» (CEC).

Η αναλογία των κατιόντων στο έδαφος επηρεάζει άμεσα την υφή του εδάφους ή του υποστρώματος.

Nutrients

Οι σημαντικότερες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των θρεπτικών:

ΑΖΩΤΟ

Όταν βρίσκεται υπό τη μορφή του αμμωνίου, τότε αλληλεπιδρά αρνητικά με την πρόσληψη του ασβεστίου, καλίου και μαγνησίου από τα φυτά.

Ιδιαιτέρως όταν η αναλογία NO3-/NH4+ είναι χαμηλή.

Το άμεσο αποτέλεσμα της παραπάνω κατάστασης είναι η πιθανή ανεπάρκεια ενός οποιουδήποτε από τα τρία προαναφερθέντα στοιχεία. Συνήθως συναντάται αυτό το πρόβλημα στις υδροπονικές καλλιέργειες όπου χρησιμοποιούνται συνήθως αδρανή υλικά τα οποία και έχουν χαμηλό ή μηδενικό δείκτη CEC. Εδώ η ποσότητα διαθέσιμου ασβεστίου, μαγνησίου και καλίου εξαρτάται αποκλειστικά από το τί υπάρχει στο θρεπτικό διάλυμα, σε αντίθεση με τα εδάφη ή τα υποστρώματα με υψηλή CEC τα οποία συνήθως περιέχουν μεγάλες ποσότητες αυτών των στοιχείων.

Υπάρχει επίσης μια ανταγωνιστική αλληλεπίδραση μεταξύ των ανιόντων Cl- και ΝΟ3-. Η περίσσεια Cl
(πολύ συχνή σε αλατούχο ή / και σε νερό με υψηλή συγκέντρωση νατρίου) μπορεί να μειώσει την απορρόφηση του NO3 από το φυτό.

Ο λόγος N / K είναι επίσης κρίσιμος όταν τα φυτά περνούν από την φάση ανάπτυξης (βλάστηση) στη αναπαραγωγική (ανθοφορία -καρποφορία) φάση.

Οι καρποί περιέχουν άφθονο κάλιο και ως εκ τούτου είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί η σωστή παροχή καλίου κατά τη διάρκεια σχηματισμού τους. Ωστόσο, ανεξάρτητα από το πόσο κάλιο υπάρχει, εάν η αναλογία με το άζωτο είναι πολύ χαμηλή, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του σχηματισμού ανθέων και φυτών τα οποία φέρουν πολλά κλαδιά και φύλλα και λίγα άνθη και καρπούς.

ΚΑΛΙΟ

Είναι απαραίτητο να υφίσταται η σωστή αναλογία καλίου, καθώς αυτό αλληλεπιδρά τόσο στο έδαφος όσο και στο φυτό με φωσφόρο, νάτριο, ασβέστιο και μαγνήσιο.

Σε αργιλώδη εδάφη με υψηλή CEC, όταν τα φυτά αρδεύονται με διαλύματα λιπασμάτων στα οποία το κάλιο διαλύεται στην ιοντική του μορφή, μέρος του καλίου απορροφάται από τα ορυκτά και τα χουμικά μέρη του εδάφους.

Εάν γίνει άρδευση με ένα διάλυμα χαμηλής συγκέντρωσης καλίου, το κάλιο που διατηρείται στο έδαφος απελευθερώνεται για πρόσληψη από το φυτό. Αυτό το ανταλλάξιμο κάλιο και το κάλιο στο διάλυμα είναι γνωστό ως διαθέσιμο κάλιο. Όπως υποδηλώνει το όνομά του, αυτό το είδος απορροφάται από το φυτό πιο εύκολα.

Ωστόσο, το κάλιο υπάρχει επίσης σε μη ανταλλάξιμες μορφές, οι οποίες σταθερά υφίστανται στα συστατικά του εδάφους. Στην περίπτωση αυτή, το κάλιο δεν είναι άμεσα διαθέσιμο για το φυτό και εισέρχεται στο διάλυμα μόνο όταν τα επίπεδα του ανταλλάξιμου καλίου είναι πολύ χαμηλά.

Το πρόβλημα της χρήσης αυτού του καλίου είναι ότι χρειάζεται πολύς χρόνος για να προχωρήσουμε από την σταθερή του μορφή στην ανταλλάξιμη, πράγμα που σημαίνει ότι δεν απορροφάται εύκολα από το φυτό.

Η εφαρμογή πάρα πολύ μεγάλης ποσότητας ασβεστίου και μαγνησίου μπορεί να προκαλέσει έλλειψη καλίου.

Οι αναλογίες K / Ca και K / Mg θα πρέπει πάντα να διατηρούνται πάνω από την τιμή του 2 (αλλά κάτω από την τιμή του 10, δεδομένου ότι η υπερβολική ποσότητα Κ μπορεί να εμποδίσει την απορρόφηση ασβεστίου και μαγνησίου). Πολύ κάλιο μπορεί επίσης να εμποδίσει την απορρόφηση ορισμένων μικρό-στοιχείων, όπως ο ψευδάργυρος. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη αυτή η αλληλεπίδραση όταν χρησιμοποιείται πολύ σκληρό νερό με υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο και μαγνήσιο.

 

ΦΩΣΦΟΡΟΣ

Μια περίσσεια φωσφόρου αλληλεπιδρά αρνητικά με την πλειονότητα των μικρό-στοιχείων (Fe, Mn, Zn και Cu). Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό οφείλεται στο σχηματισμό αδιάλυτων ιζημάτων και σε άλλες περιπτώσεις σε μεταβολικές διεργασίες εντός του φυτού που εμποδίζουν τη μεταφορά της θρεπτικής ουσίας από τη ρίζα σε άλλα μέρη του φυτού.

Αυτό συμβαίνει, για παράδειγμα, με την αλληλεπίδραση P / Zn.

Η αλληλεπίδραση P / Fe φαίνεται να ρυθμίζεται αρνητικά σε κυτταρικό επίπεδο και με το σχηματισμό αδιάλυτων συμπλοκών.

Η αλληλεπίδραση Ρ / Cu συνήθως εμπλέκεται στο σχηματισμό ιζημάτων στην περιοχή της ρίζας.

Οι γενετικές αλληλεπιδράσεις μπορεί να διαφέρουν από το ένα είδος στο άλλο και ακόμη και μεταξύ διαφορετικών ποικιλιών του ίδιου είδους. Για παράδειγμα, σε ορισμένα είδη έχει παρατηρηθεί θετική αλληλεπίδραση μεταξύ της ποσότητας του διαθέσιμου φωσφόρου και της αντοχής του φυτού στην αλατότητα, πράγμα που σημαίνει ότι η αύξηση αυτού του στοιχείου οδηγεί σε μεγαλύτερη αντίσταση. Άλλες μελέτες, ωστόσο, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το αποτέλεσμα είναι αρνητικό.

Έχουν επίσης αναφερθεί περιπτώσεις μείωσης της διαθεσιμότητας θείου και ασβεστίου όταν εφαρμόζονται μεγάλες ποσότητες φωσφορικών. Στην περίπτωση του ασβεστίου, αυτό οφείλεται στον σχηματισμό αδιάλυτων φωσφορικών αλάτων.

Αντίθετα, ο φωσφόρος ευνοεί την απορρόφηση του μαγνησίου, οπότε η έλλειψη φωσφόρου θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε ανεπάρκεια μαγνησίου εάν το τελευταίο είναι παρόν σε μικρές ποσότητες.

Τόσο το ΝΟ3- όσο και το ΝΗ4+ διευκολύνουν την απορρόφηση του φωσφόρου. Στην περίπτωση του ΝΗ4+, ο λόγος φαίνεται να είναι η απέκκριση ιόντων Η+ από το φυτό όταν χορηγείται άζωτο σε αυτή τη μορφή σε σημαντικές ποσότητες. Αυτά τα ιόντα Η+ προκαλούν μια ελαφρά οξύνιση της περιοχής της ρίζας, η οποία μπορεί να ευνοήσει τη διαλυτότητα ορισμένων αλάτων φωσφόρου τα οποία διαφορετικά θα παγιδεύονταν ή θα παρέμεναν σε αδιάλυτη μορφή. Αντίθετα, ο φωσφόρος ευνοεί την απορρόφηση του μαγνησίου, έτσι η έλλειψη φωσφόρου θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε ανεπάρκεια μαγνησίου εάν το τελευταίο είναι παρόν σε μικρές ποσότητες.

ΜΑΓΝΗΣΙΟ

Επίσης, πολύ σημαντική η αναλογία Ca / Mg η οποία και επιδρά στη δομή του εδάφους.

Το ασβέστιο στο έδαφος τείνει να βελτιώσει τον αερισμό, ενώ το Mg ευνοεί την πρόσφυση των σωματιδίων του εδάφους. 

Έτσι, αν ο λόγος Ca / Mg είναι πολύ χαμηλός, πράγμα που σημαίνει πως ένα μεγάλο μέρος του συμπλέγματος ανταλλαγής θα καταλαμβάνεται από αυτά τα ιόντα Mg, το χώμα γίνεται λιγότερο διαπερατό, βλάπτοντας την ανάπτυξη των καλλιεργειών. Εξαιτίας αυτού, ο λόγος Ca / Mg θα πρέπει πάντα να διατηρείται πάνω από την τιμή του 1.

Η παραπάνω αναλογία είναι επίσης σημαντική για την ισορροπία των θρεπτικών στοιχείων εντός του φυτού.

Η αναλογία Ca / Mg στα φύλλα ορισμένων φυτών είναι περίπου 2: 1, πράγμα που σημαίνει ότι είναι απαραίτητο να εφαρμοστούν μεγαλύτερες ποσότητες ασβεστίου από το μαγνήσιο μέσω του θρεπτικού διαλύματος.

Επίσης, η πρόσληψη μαγνησίου επηρεάζεται από τα επίπεδα Ζn και Μn στο μέσο καλλιέργειας. Η υπερβολική δόση αυτών των μικροστοιχείων, καθώς και η τοξικότητα, θα μπορούσε επίσης να μειώσει την απορρόφησή τους από το φυτό.

nutrient1

Αλληλεπιδράσεις μεταξύ Νατρίου-Μαγνησίου-Καλίου

Το νάτριο έχει αρνητική επίδραση στα περισσότερα φυτά λόγω της τοξικότητάς του όταν συσσωρεύεται σε ορισμένους ιστούς του φυτού και της ικανότητάς του να βλάπτει τη δομή του εδάφους ανταγωνιζόμενο άλλα κατιόντα για προσρόφηση (η πρόσφυση του κατιόντος στο έδαφος).

Όταν ένα έδαφος περιέχει ένα επίπεδο νατρίου που μπορεί να αποδειχθεί επιβλαβές για τις καλλιέργειες, λέγεται ότι είναι ένα έδαφος με υψηλή συγκέντρωση ιόντων νατρίου. Η υψηλή συγκέντρωση ιόντων νατρίου του εδάφους δεν πρέπει να συγχέεται με την αλατότητα του εδάφους, η οποία αναφέρεται στη συνολική ποσότητα αλάτων στο έδαφος, χωρίς να προσδιορίζεται ποιά άλατα είναι τα επικρατέστερα.

Υπάρχουν 2 τρόποι προσδιορισμού του κινδύνου βλάβης από το υπερβολικό νάτριο.

• Ο ένας είναι με τον υπολογισμό της αναλογίας μεταξύ του νατρίου και άλλων διαλυμένων κατιόντων που θα απορροφηθούν από το φυτό. Αυτό είναι γνωστό ως λόγος προσρόφησης νατρίου ή SAR.

• Και ο δεύτερος τρόπος είναι υπολογίζοντας την αναλογία των κατιόντων νατρίου που διατηρούνται στο σύμπλοκο ανταλλαγής, σε σύγκριση με άλλα. Αυτό είναι γνωστό ως το ποσοστό ανταλλαγής νατρίου (ESP).

Τέλος, η αναλογία μεταξύ ασβεστίου-μαγνησίου-νατρίου μπορεί να μεταβληθεί με την παρουσία των ανθρακικών αλάτων.

mulders chart nutrients

Σχετικά Άρθρα

  • Γιάννουλη Λάρισας
  • Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
  • 2410-669107 & 2410-669108
  • 2410-669109

Όλα τα αγροτικά εφόδια καθηµερινά ενηµερωµένα µ’ ένα κλικ.

Αξιόπιστα κείµενα. Υψηλής ποιότητας φωτογραφίες.

Ψηφιακά εργαλεία αναγνώρισης και διαχείρισης προβληµάτων.

To blog διαχειρίζεται και ενημερώνει η Farmacon

Μια πρωτοπόρος εταιρία στο χώρο που παρέχει άμεση και έγκυρη ενημέρωση για όλα τα θέματα που αφορούν τον αγροτικό τομέα.

Δείτε πως μπορούν να σας βοηθήσουν οι καινοτόμες υπηρεσίες μας μέσα από την ιστοσελίδα της Farmacon.

Γνωρίστε τις υπηρεσίες μας