Το α΄άρθρο αφορά στο έντομο Metcalfa pruinosa (Say) [Μετκάλφα]

Το έντομο Metcalfa pruinosa (Say) είναι ένα Ημίπτερο που κατάγεται από την Αμερική. Δεν είχε μελετηθεί επαρκώς μέχρι τη δεκαετία του 1980 που εντοπίσθηκε στη Νότια Ιταλία.

Το έντομο μάλλον εισήχθη τυχαίως από την Βόρειο Αμερική (Zangheri και Donadini, 1980). Μετέπειτα το έντομο μετακινήθηκε και εγκαταστάθηκε σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με το Μπενάκειο Φ.Ι. η πρώτη καταγεγραμμένη εμφάνιση του εντόμου στην Ελλάδα έγινε το 2001 στην Πρέβεζα (Drosopoulos et al., 2004).

Το έντομο είναι πολυφάγο και προσβάλει πάνω από 300 είδη, καλλωπιστικά, οπωροφόρα, λαχανικά και δασικά (Gogan και Grozea, 2011).

Ειδικότερα προσβάλει φυτά των οικογενειών: Vitaceae Buxaceae, Aceraceae, Cupressaceae, Fabaceae, Rosaceae, Cycadaceae, Amaranthaceae, Adoxaceae, Lamiaceae, Oleaceae, Malvaceae, Rosaceae και Juglandaceae (Gogan et al., 2010).

Το έντομο αν και δεν θεωρείται σοβαρός εντομολογικός εχθρός, τα τελευταία χρόνια έχει αναπτύξει σημαντικούς πληθυσμούς, σε καλλιέργειες που από τη φύση τους δεν έχουν σοβαρούς εντομολογικούς εχθρούς και δεν υπάρχουν ψεκασμοί με εντομοκτόνα, π.χ. καλλωπιστικά δένδρα ή αυτοφυή φυτά (Σουλιώτης και συνεργάτες, 2007).

Φωτογραφία 1. Ακμαία Metcalfa pruinosa σε δένδρο βερικοκιάς.

Το ακμαίο του εντόμου είναι χρώματος λευκού ή γκρίζου (Φωτογραφία 1), μεγέθους 8 χιλ., οι πτέρυγες του είναι τραπεζοειδούς σχήματος και σε κατάσταση ηρεμίας είναι προσκολλημένες στο σώμα του εντόμου με κατακόρυφη κατεύθυνση.

Το σώμα του εντόμου χωρίς τα φτερά δεν υπερβαίνει τα 5,5 χιλ. Το σώμα τους, εκτός των οφθαλμών, είναι καλυμμένο συνήθως με κηρώδες υλικό. Στο μπροστινό τμήμα των πτερυγίων διακρίνονται σκούρες κηλίδες (Φωτογραφία 1) οι οποίες είναι χαρακτηριστικές του είδους (Malumphy et al., 1994).

Οι προνύμφες του εντόμου είναι λευκές με 4 χιλ. μήκος και σε όλα τα στάδια περιβάλλονται από κηρώδη νημάτια λευκού χρώματος (Φωτογραφία 2). Τα νημάτια είναι ευδιάκριτα επάνω στα φυτά ξενιστές (Lucchi και Santini, 1993).

Το έντομο διαχειμάζει υπό την μορφή αυγού τα οποία έχει τοποθετήσει το θηλυκό σε εγκολπώσεις και προφυλαγμένες θέσεις επάνω στο δένδρο.

Η εκκόλαψη ξεκινάει την άνοιξη και διαρκεί μέχρι το καλοκαίρι. Το έντομο συμπληρώνει μία πλήρη γενιά σε ένα έτος.

Τα ενήλικα αναπτύσσονται μετά τα πέντε στάδια των νυμφών. Αρχίζουν άμεσα την αναπαραγωγή τους και τα θηλυκά γενούν περί τα 90 αυγά στην αναπαραγωγική τους ζωή (Della Giustina, 1987;  Kahrer et al., 2009). Το έντομο προτιμάει μέρη με αρκετή υγρασία γι’ αυτό το λόγο κτήματα που συνορεύουν με ποτάμια και λίμνες μπορεί να εμφανίζουν μεγαλύτερους πληθυσμούς του εντόμου.

Φωτογραφία 2. Προνύμφες Metcalfa pruinosa σε φύλλο δένδρου λωτού.

Το έντομο αποτελεί σημαντικό εχθρό για της καλλιέργειες των οπωροφόρων και κυρίως των φρούτων.

Η βερικοκιά (Φωτογραφία 1), ο λωτός (Φωτογραφία 2), η ροδακινιά / νεκταρινιά, η συκιά, η ακτινιδιά, τα μηλοειδή αλλά και τα εσπεριδοειδή είναι βασικές καλλιέργειες που μπορεί να συναντήσουν μεγάλα προβλήματα (Duso, 1984).

Το έντομο προκαλεί άμεσες αλλά και έμμεσες ζημιές στους ξενιστές.

Oι προνύμφες και τα ακμαία απομυζούν τους χυμούς του φυτού από φύλλα και νεαρούς βλαστούς προκαλώντας καχεξία, μειωμένη ανάπτυξη και παραγωγή, ενώ σε νεαρά φυτά μπορεί να έχουμε ολέθριες συνέπειες για την καλλιέργεια. Ταυτόχρονα έχουμε και αισθητική υποβάθμιση των προϊόντων καθώς και της εικόνας των καλλωπιστικών ειδών εξαιτίας της βαμβακώδους μάζας που παράγεται. Τέλος η παραγωγή μελιτώματος είναι αίτιο ανάπτυξης του μύκητα της καπνιάς (Capnodium spp.).

Η αντιμετώπιση του εντόμου είναι αρκετά δύσκολη λόγω έλλειψης εγκρίσεων δραστικών ουσιών.

Ωστόσο, η τελική απόφαση για την αντιμετώπιση πρέπει να λαμβάνεται από ειδικό γεωπόνο καθότι η δραστηριότητα του εντόμου πολλές φορές δεν είναι καταστροφική για την καλλιέργεια και οι επιπτώσεις είναι ελάχιστες.

Εκτός των ελάχιστων δραστικών ουσιών που έχουν έγκριση, η χρήση εντομοκτόνων για άλλους εχθρούς καταστρέφει και το έντομο αυτό. Η παρουσία του εντόμου σε φυσικά περιβάλλοντα δίπλα στα αγροκτήματα μειώνει τη διάρκεια απουσίας του εντόμου μετά από τη χημική εφαρμογή. Γι αυτό το λόγο πρέπει να δοθεί βάρος στην βιολογική αντιμετώπιση του εντόμου το οποίο έχει αρκετούς φυσικούς εχθρούς (Chrysopidae, Coccinelidae κ.ά.). Εκτεταμένα πειράματα έχουν γίνει προκειμένου να βρεθεί το κατάλληλο παρασιτοειδές για την ολοκληρωμένη και βιολογική διαχείριση του εντόμου (Grozea et al., 2015; Angeli et al., 2010).

Στην Ευρώπη η χρήση του παρασιτοειδούς Neodryinus typhlocybae (Ashmead), (Hymenoptera: Dryinidae) έχει δώσει εντυπωσιακά αποτελέσματα στην ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του εντόμου. Έρευνες προτείνουν το συγκεκριμένο παράσιτο για χρήση στην αντιμετώπιση της Metcalfa pruinosa χωρίς μάλιστα να παρασιτεί σε άλλα είδη του οικοσυστήματος (Strauss, 2009; Malausa, 1999).

Στην Ελλάδα έχει γίνει ήδη εφαρμογή του παρασίτου σε μεγάλες εκτάσεις (Χρυσούπολη, Πυργετός, κ.α.) υπό την επίβλεψη της Πολιτείας.

Σχετική οπτικοακουστική παραπομπή από τον ελλαδικό χώρο: 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Angeli G.,  Maines R.,  Fanti M., Fort D., Sofia M.,  Baldessari M.,  Tomasi C.,  Sandri O., Delaiti L.,  Ioriatti C. (2010). Biological control of Metcalfa pruinosa with Neodrynus typhlocybae: on establishment and diffusion of the parasitoid in Trentino Alto Adige (Italy). International conference; 6^th, Integrated fruit production; 2004; Baselga di Pine, Italy in IOBC WPRS BULLETIN, 28, 7; 271-276.

Della Giustina W. (1987). Metcalfa pruinosa (Say 1830), nouveaute pour la faune de France (Hom. Flatidae). Bulletin de la Societé Entomologique de France 191(3-4), 89-92.

Drosopoulos A., Broumas T., Kapothanasi V. (2004). Metcalfa pruinosa (Hemiptera, Auchenorryncha - Flatidae) an undesiderable new species in the insect fauna of Greece. -Annales de l’ Institut Phytopathologique Benaki, 20: 49-51.

Duso C. (1984). Infestations by Metcalfa pruinosa in the Venice district. Informatore Fitopatologico, 34(5): 11-14.

Gogan Α., Grozea I., Virteiu AM. (2010). Metcalfa pruinosa SAY (Insecta: HOMOPTERA: FLATIDAE) – First Occurrence in Western Part of Romania. Research Journal of Agricultural Science, 42 (4).

Gogan A., Grozea I. (2011). Evaluation of Metcalfa pruinosa species on vines and fruit trees. Research Journal of Agricultural Science, 43 (4).

Grozea I., Mihai V., Virteiu A-M., Ramona S., Carabet A., Molnar L., Mazare V. (2015). Biological control of invasive species Metcalfa pruinosa Say (Insecta: Hemiptera: Flatidae) in ornamentals plants by using Coccinelids. Journal of Biotechnology. 208. S112. 10.1016/j.jbiotec.2015.06.352.

Kahrer A., Strauss G., Stolz M., Moosbeckhofer R. (2009). Beobachtung zur Faunistik and Biologie der vor kurzem nach Österreich eingeschleppten Bläulingszikade (Metcalfa pruinosa). Beiträge zur Entomofaunistik, 10, 17-30.

Lucchi A., Santini L. (1993). Note morfo-biologiche sugli stadi preimmaginali di Metcalfa pruinosa (Say) (Homoptera, Flatidae). Frustula Entomologica, 16: 175-185.

Malausa J.C. (1999). Un espoir face aux pullulations de Metcalfa pruinosa. Introduction en France de Neodryinus typhlocybae, parasite larvaire de cette „cicadelle”. Phytoma, 512, 37–40.

Malumphy C., Baker R., Cheek S. (1994). Citrus planthopper, Metcalfa pruinosa. Plant Pest Notice, Central Science Laboratory. UK: MAFF, 19: 1-2.

Σουλιώτης Κ., Παπαχρήστος Δ., Παπανικολάου Ν., Γάτσιος Α., Suss L. (2007). Metcalfa pruinosa: Νέος πολυφάγος εχθρός στην Ελλάδα. Γεωργία – Κτηνοτροφία, τ. 7: 32-33.

Strauss G. (2009). Host range testing of the nearctic beneficial parasitoid Neodriynus typhlocybae. Biocontrol 54, 163-171.

Zangheri S., Donadini P. (1980). Comparsa nel Veneto di un omottero neartico Metcalfa pruinosa Say (Homoptera: Flatidae), 63:301-305.