Συνθήκες ανάπτυξης-Βιολογικός κύκλος
Ο μύκητας διαχειμάζει στα μολυσμένα φύλλα που έχουν παραμείνει στο δέντρο με τη μορφή μυκηλίου και κονιδίων. Το μυκήλιο αναπτύσσεται μεταξύ εφυμενίδας και επιδερμίδας δημιουργώντας κονιδιοφόρους με κονίδια που τρυπούν την εφυμενίδα και βγαίνουν στην επιφάνεια. Τα κονίδια ελευθερώνονται και μεταφέρονται με τον άνεμο προκαλώντας μολύνσεις. Παρουσία σταγόνας νερού τα κονίδια βλαστάνουν προς μυκηλιακή υφή και ο μύκητας εισέρχεται στους φυτικούς ιστούς με απευθείας διάτρηση της εφυμενίδας.
Για τη βλάστηση των κονιδίων απαιτείται θερμοκρασία 12-25οC και διαβροχή του φυλλώματος για τουλάχιστον 24 ώρες, ενώ σε θερμοκρασίες κάτω των 3οC και πάνω από 25οC η βλάστηση των κονιδίων αναστέλλεται.
Ο μύκητας αναπτύσσεται σε θερμοκρασία 7-30οC (άριστη 10-20ο C) και σχετική υγρασία πάνω από 80%.
Μπορεί να παρατηρηθούν μολύνσεις κατά τη διάρκεια όλου του έτους με μεγαλύτερη ένταση της ασθένειας το φθινόπωρο και την άνοιξη, εφόσον υπάρχουν οι κατάλληλες θερμοκρασίες και οι απαιτούμενες βροχοπτώσεις.
Οι μολύνσεις της άνοιξης αποτελούν την πηγή μολύσματος για τις προσβολές του φθινοπώρου. Επίσης πειράματα έδειξαν πως η υψηλή πρωινή υγρασία και η ύπαρξη μολύσματος την άνοιξη και το καλοκαίρι επηρεάζουν την ένταση της ασθένειας.
Ανάλογα με την εποχή, η περίοδος επώασης της ασθένειας μετά τη μόλυνση κυμαίνεται από μερικές εβδομάδες έως μερικούς μήνες. Οι φθινοπωρινές μολύνσεις, λόγω του μικρού χρόνου επώασης, είναι περισσότερες και πιο επικίνδυνες. Σε σχέση με τις φθινοπωρινές μολύνσεις, οι ανοιξιάτικες έχουν μακρύ χρόνο επώασης με αποτέλεσμα τα συμπτώματα να εμφανίζονται 2-3 μήνες αργότερα.
Συμπτώματα-Ζημία
Ο μύκητας προσβάλει κυρίως τα φύλλα του δέντρου αλλά μπορεί να προσβληθούν και οι μίσχοι των φύλλων, οι ποδίσκοι των ανθέων, ταξιανθιών και καρπών. Σπανιότερα παρατηρούνται προσβολές στους καρπούς και τους βλαστούς. Αρχικά παρατηρούνται στην πάνω επιφάνεια των φύλλων τεφροκαστανές κηλίδες με ασαφή όρια διαμέτρου 2,5-12mm. Οι κηλίδες αυτές μεγαλώνουν, γίνονται κυκλικές και συνενώνονται και κατά την περίοδο της άνοιξης και της αρχής του καλοκαιριού, αφού έχουν γίνει πιο εμφανείς, αποκτούν πιο έντονο σκούρο χρωματισμό και συχνά περιβάλλονται από έναν κίτρινο δακτύλιο.
Την άνοιξη και το καλοκαίρι οι κηλίδες είναι πιο έντονες και επεκτείνονται με πιο γρήγορο ρυθμό. Σε έντονες προσβολές τα φύλλα κιτρινίζουν και ξηραίνονται και παρατηρείται φυλλόπτωση και ξήρανση πολλών αποφυλλωθέντων κλάδων κυρίως σε ευαίσθητες ποικιλίες και σε περιοχές με υγρό κλίμα.
Η πρόωρη φυλλόπτωση οδηγεί σε εξασθένηση του δέντρου και μακροχρόνια σε ακαρπία. Τα συμπτώματα είναι πιο εμφανή σε παλαιότερα φύλλα και στα κατώτερα μέρη του δέντρου. Η προσβολή στους κλάδους εντοπίζεται κυρίως στα τρυφερά μέρη της νέας βλάστησης με τα συμπτώματα να είναι ίδια με αυτά των φύλλων. Στους μίσχους των φύλλων και στους ποδίσκους των ανθέων και ταξιανθιών εμφανίζονται επιμήκεις και τεφροκαστανές κηλίδες με αποτέλεσμα την ανθόπτωση και την καρπόπτωση. Στους καρπούς, οι οποίοι προσβάλλονται σπάνια και κατά την ωρίμανσή τους, εμφανίζονται μικρές, καστανές κηλίδες ελαφρά βυθισμένες.
Ευπαθείς ποικιλίες στην ασθένεια είναι οι: Manzanilla, Frantoio, Arbequina, Picholine, η Θρουμπολιά, η Καλαμών, η Τσουνάτη, η Λιανολιά Κέρκυρας, η Αμφίσσης (κονσερβολιά) και η Χονδρολιά Αγρινίου ενώ σχετικά ανθεκτική φαίνεται να είναι η Κορωνέικη.
Τρόποι καταπολέμησης
Συνίστανται προληπτικές επεμβάσεις στις αρχές του φθινοπώρου μετά τη συγκομιδή και πριν την έναρξη των βροχοπτώσεων με ψεκασμούς καλύψεως φυλλώματος.
Το ψεκαστικό υγρό θα πρέπει να καλύπτει και τις δύο επιφάνειες των φύλλων κυρίως στο εσωτερικό της κόμης.
Για προστασία της νεαρής βλάστησης, την άνοιξη, συνίστανται ψεκασμοί μέχρι αυτή να αποκτήσει μήκος 5cm ή τα φύλλα να έχουν μήκος 2cm.
Εάν μετά τον πρώτο ψεκασμό ακολουθήσουν έντονες βροχοπτώσεις ή αν η προσβολή συνεχίζεται τότε ο ψεκασμός χρειάζεται να επαναληφθεί 2-3 εβδομάδες αργότερα.
Βιβλιογραφία
Θανασουλόπουλος Κ. (1996). Μυκητολογικές Ασθένειες Δένδρων και Αμπέλου. Εκδόσεις Ζήτη, σελ.: 161-164
Παναγόπουλος Χ. Γ. (2007). Ασθένειες Καρποφόρων Δένδρων και Αμπέλου. Εκδόσεις Αθ. Σταμούλης, σελ.: 419-424
Σφακιωτάκης Ε. (1993). Μαθήματα Ελαιοκομίας. Εκδόσεις typo MAN, σελ.: 143-144
Al-Khatib M., Alhussaen K., El-Banna N., Zyadeh M. (2010). Biological control of olive leaf spot (peacockspot disease) caused by Cycloconium oleaginum (Spilocea oleaginea). Journal of Microbiology and Antimicrobials, 2:64-67
Guechi A., girre L. (1994). Sources of Cycloconium oleaginum (Cast.) conidia for infection of olive leaves and conditions determining leaf spot disease development in the region of Setif, Algeria. Mycopathologia, 125:163-171
