Περιγραφή - Βιολογικός κύκλος

Τα βασικά στάδια ανάπτυξης του εντόμου αυτού είναι αυγό, 5 προνυμφικά στάδια, νύμφη (χρυσαλίδα) και ενήλικο.

Χαρακτηριστικό είναι ότι στο πίσω τμήμα τους υπάρχει μια μεγάλη σκούρα καστανή, σχεδόν μεταλλική, κηλίδα που θυμίζει μάτι, αφού πλαισιώνεται από 2 μπρούτζινες αστραφτερές γραμμές σαν παρένθεση. Διαχωρίζεται από το υπόλοιπο του πτερού με μία θαμπή μαύρη στενή λωρίδα.

Οι προνύμφες μήκους περί το 1,4mm στην αρχή είναι υπόλευκες με μαύρη κεφαλή και με σκούρο «κολλάρο» στο προθώρακα, ενώ στη συνέχεια αποκτούν χρώμα άχυρου.

Οι ανεπτυγμένες μετά από 5 εκδύσεις φθάνουν σε τελικό μήκος 13-20mm, έχουν ρόδινη απόχρωση και πολύ μικρά σκούρα πλευρικά στίγματα (τριχοφόρα φυμάτια).

Κάθε έτος από Απρίλιο έως και Σεπτέμβριο στη Ν. Ευρώπη συμπληρώνει από 2 έως 4 γενιές, τις λιγότερες στις ορεινές-ψυχρές περιοχές και τις περισσότερες στις πεδινές-θερμές.

Η ανάπτυξη του εντόμου επηρεάζεται κυρίως από τη θερμοκρασία αέρος και τη φωτοπερίοδο και η ανάπτυξη κάθε σταδίου διαρκεί λιγότερο όσο οι κλιματικοί αυτοί παράμετροι αυξάνονται.

Διαχειμάζει σαν αναπτυγμένη λευκή προνύμφη σε διάπαυση, μέσα σε αραιό βομβύκιο που υφαίνει σε ρωγμές του φλοιού των δένδρων ή σε προφυλαγμένες θέσεις στο έδαφος.

Νυμφώνεται νωρίς την άνοιξη. Το εύρος θερμοκρασιών στο οποίο το έντομο αναπτύσσεται είναι από 10 έως 34,4^οC.

Τα ενήλικα πετάνε κυρίως μετά το δειλινό και κατά τη διάρκεια της νύχτας σε όχι μεγάλες αποστάσεις (μέγιστο για ωοτοκία 240m, γεγονός που διευκολύνει την αντιμετώπιση του με μεθόδους παρεμπόδισης του ζευγαρώματος). Η πτήση ευνοείται από θερμοκρασίες 13⁰C και άνω το δειλινό και η πτήση για ζευγάρωμα ευνοείται από θερμοκρασίες 15,6⁰C-20⁰C κατά το δειλινό, σχετική ατμοσφαιρική υγρασία 60-75% και από απουσία έντονων βροχοπτώσεων και ισχυρών ανέμων.

Τα θηλυκά εκλύουν τη φερομόνη codlemone, ώστε να έλκουν τα αρσενικά και αυτή παραγόμενη συνθετικά χρησιμοποιείται σε φερομονικές παγίδες για τη παρακολούθηση της πτήσης τους. Εάν έχουμε σύλληψη ενηλίκου στις παγίδες για 2 συνεχόμενες νύχτες και οι κλιματικές συνθήκες ευνοούν τη πτήση θεωρούμε ότι άρχισε η πτήση των ενηλίκων της γενιάς.

Τα αρσενικά ενήλικα εμφανίζονται 2-3 ημέρες νωρίτερα από τα θηλυκά. Έτσι με ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες συνήθως τα θηλυκά αρχίζουν να ωοτοκούν 5-6 ημέρες μετά την έναρξη της πτήσης. Η διάρκεια κάθε πτήσης κυμαίνεται από 4 έως 10 εβδομάδες, συνήθως όμως περί τις 40-55 ημέρες. Τα ενήλικα έλκονται από πηγές φωτός και δένδρα κοντά σε φώτα.

Ζευγαρώνουν κατά κανόνα πάνω από τη κόμη των δένδρων και τα περισσότερα αυγά της 1ης γενιάς αποτίθενται στα φύλλα των κορυφών, γι αυτό οι παγίδες πρέπει να τοποθετούνται περί τα 2 m πάνω από το έδαφος και οι ψεκασμοί να καλύπτουν καλά τις κορυφές της κόμης.

Η ωοτοκία λαμβάνει χώρα στο ίδιο εικοσιτετράωρο μετά το ζευγάρωμα και οπωσδήποτε με θερμοκρασίες 12-27⁰C. Συνολικά η περίοδος ωοτοκίας διαρκεί συνήθως 30-45 ημέρες και με κατάλληλη παρακολούθηση του εντόμου και των κλιματικών συνθηκών μπορούμε να γνωρίζουμε πότε αρχίζει, όπως και πότε αρχίζουν οι εκκολάψεις, για να επέμβουμε έγκαιρα με εντομοκτόνα που δρουν από το αυγό.

Το μέγιστο των εκκολάψεων συμβαίνει συνήθως 5-6 ημέρες μετά από το μέγιστο των συλλήψεων ενηλίκων στις φερομονικές παγίδες, (οπότε τότε είναι πιο αποτελεσματική η επέμβαση με κλασικό προνυμφοκτόνο).

Στη 1η γενιά μετά από μια σύντομη φάση περιπλάνησης και στις επόμενες γενιές αμέσως μετά την εκκόλαψη η προνύμφη εισέρχεται στο καρπό και τρέφεται από τη σάρκα του και από τους πρωτεϊνούχους σπόρους του.

Αναπτύσσεται μέσα στο καρπό για 5-2,5 εβδομάδες και μετά βγαίνει αφήνοντας ορατή οπή εξόδου για να νυμφωθεί σε υπόλευκο βομβύκιο σε ρωγμές ή πληγές του φλοιού του κορμού ή στο έδαφος κοντά στο κορμό.

Διάρκεια νύμφωσης: 4-1,5 εβδομάδες.

Το φθινόπωρο που η φωτοπερίοδος μειώνεται, μπαίνει σε διάπαυση και διαχειμάζει.

Συμπτώματα - Ζημία

Αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εχθρούς της καλλιέργειας με απώλειες παραγωγής που κυμαίνονται από 40-70%.

Οι προνύμφες είναι αυτές που ζημιώνουν τους καρπούς τρεφόμενες στο εσωτερικό τους.

Οι προνύμφες της 1ης γενιάς μετά από μικρή περιπλάνηση προσβάλουν καρπούς διαμέτρου 1cm, διατρυπούν το περικάρπιο και το ενδοκάρπιο το οποίο δεν έχει ακόμη ξηλοποιηθεί και τρέφονται με την ψίχα.

Εάν η τροφή (ψίχα) δεν επαρκεί εξέρχονται και προσβάλουν και άλλους καρπούς.

Με τα στοματικά τους μόρια ανοίγουν πολύ μικρή οπή εισόδου στους καρπούς, αλλά τα αποκομμένα τεμάχια της επιδερμίδας δεν τα καταπίνουν (επομένως δεν θανατώνονται από εντομοκτόνα που δρουν με κατάποση όπως και από το βάκιλο της Θουριγγίας) αλλά τα συνδέουν με μετάξινο νήμα που βγάζουν από το στόμα τους.

Έτσι φράζουν την οπή ώστε να μην εισέλθει άλλο έντομο σε αυτή, γι’ αυτό αμέσως μετά δεν είναι εύκολα ορατή.

Η περιοχή που διαβρώνει γεμίζει από τα αποχωρήματα της  (κοκκώδη περιττώματα), τα οποία απομακρύνει διευρύνοντας στη συνέχεια τη μικρή στοά εισόδου της στο καρπό, ή συνηθέστερα απομακρύνοντας τα από άλλη πλευρική στοά που ανοίγει για το σκοπό αυτό. Έτσι προδίδει τη παρουσία της μέσα στο καρπό, αφού αυτά φαίνονται στο άνοιγμα της στοάς στην επιφάνεια του καρπού    συνήθως να κρέμονται συνδεδεμένα με μετάξινα νήματα.

Οι καρποί που προσβάλλονται νωρίς κατά κανόνα πέφτουν, ενώ οι υπόλοιποι χάνουν την εμπορική τους αξία.

Οι προνύμφες της δεύτερης γενιάς δεν προκαλούν τόσο σημαντική ζημιά καθώς τα καρύδια έχουν αποκτήσει ξυλοποιημένο κέλυφος το οποίο δεν μπορούν να διατρυπήσουν. Η κάθε προνύμφη συμπληρώνει τη διατροφή της σε 1 ή και σε περισσότερους καρπούς και εξέρχεται από το καρπό για να νυμφωθεί, αφήνοντας ορατή οπή εξόδου η οποία αποτελεί θύρα εισόδου παθογόνων, με αποτέλεσμα συχνά οι προσβεβλημένοι καρποί να σαπίζουν.

Παρακολούθηση

Χρήση δικτύου φερομονικών παγίδων.

Καταγραφή μετεωρολογικών παραμέτρων και ιδιαίτερα της θερμοκρασίας.

Εφαρμογή μέθοδου αθροίσματος θερμοκρασιών για υπολογισμό ημεροβαθμών και σύγκριση με μοντέλο πρόγνωσης.

Δειγματοληψίες φύλλων, καρπών για παρακολούθηση της πορείας ωοτοκίας και εμφάνισης των νεαρών προνυμφών.

Xρήση ταινιών κυματοειδούς χάρτου ως λωρίδων νύμφωσης σε συνδυασμό με χρησιμοποίηση κλωβών ωοτοκίας για έλεγχο της έναρξης εμφάνισης των ενηλίκων και των ωοτοκιών-εκκολάψεων.

Η ανάρτηση των φερομονικών παγίδων γίνεται οπωσδήποτε πριν την έναρξη της άνθησης, στο νοτιοανατολικό εξωτερικό τμήμα της κόμης, σε σκιερό τμήμα χωρίς να καλύπτεται από φύλλα, σε ύψος περί τα 2mκαι σε χρονικά σταθερή πυκνότητα μια παγίδα ανά 10 ή ανά 20 στρέμματα (τουλάχιστον 3 παγίδες σε τριγωνική διάταξη).

Απαιτούνται το λιγότερο δύο παρατηρήσεις εβδομαδιαίως για καταμέτρηση των συλλήψεων και οι συλλήψεις ανάγονται σε εβδομαδιαία βάση. Όταν όμως αναμένεται έναρξη της πτήσης (βάσει ιστορικών στοιχείων) χρειάζεται καθημερινός έλεγχος.

Σε συνδυασμό με δειγματοληψίες φύλλων και ταξιανθιών/ ταξικαρπιών στο άνω τμήμα της κόμης και παρακολούθηση των κλιματικών συνθηκών του δειλινού γίνεται διαπίστωση της έναρξης ωοτοκίας και εκκολάψεων. Η παρατήρηση – δειγματοληψία στα δένδρα για τις ωοτοκίες πρέπει να ξεκινάει 3-4 ημέρες μετά την έναρξη της πτήσης.

Προς τούτο εξετάζεται η βάση ταξιανθιών/ ταξικαρπιών, όπου πιο εύκολα ανευρίσκονται τα αυγά που αποτέθηκαν, σε 2-3 τουλάχιστον δένδρα που παραμένουν αψέκαστα στη περιοχή και που παράλληλα παίζουν το ρόλο καταφυγίων ωφελίμων εντόμων και μη ανθεκτικών εχθρών, όπως εξάλλου ζητούν οι κώδικες Ορθής Γεωργικής Πρακτικής.

Αν και αναφέρονται σε πρωτόκολλα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Όρια Ανεκτής Πυκνότητας πληθυσμού του εντόμου μετά τα οποία πρέπει να γίνει ο ψεκασμός (π.χ. 7 ενήλικα ανά παγίδα και εβδομάδα για τη 1η γενιά και 5 για τη 2η) συνήθως οι συλλήψεις αποτελούν μόνο ένδειξη της πυκνότητας πληθυσμού. Έτσι σε περιοχές που το έντομο υπάρχει αν επιβεβαιωθεί έναρξη της πτήσης και οι κλιματικές συνθήκες την ευνοούν προγραμματίζεται ψεκασμός κατά την ωοτοκία. Όταν οι συλλήψεις ενηλίκων ατόμων ανά παγίδα φερομόνης ανέρχεται στα 2-3 άτομα/ημέρα τότε σύνίσταται ψεκασμός 8 μέρες αργότερα.

Τρόποι καταπολέμησης

Κρίσιμα στάδια για καταπολέμηση:

Βασικά τα αυγά & οι νεαρές προνύμφες. Επίσης διαπαύουσες προνύμφες & ενήλικα. Κρίσιμη είναι η έγκαιρη αντιμετώπιση 1ης και 2ης γενιάς ώστε το έντομο να μην προλάβει να αναπτύξει υψηλούς πληθυσμούς.

Σε περιοχές που το έντομο υπάρχει αν επιβεβαιωθεί έναρξη της πτήσης και οι κλιματικές συνθήκες την ευνοούν προγραμματίζεται ψεκασμός κατά την ωοτοκία περίπου εβδομάδα μετά την έναρξη πτήσης με εντομοκτόνα που δρουν στο αυγό ή μέσω του αυγού (IGRs-ρυθμιστές ανάπτυξης εντόμων, rynaxypyr), ενώ μετά από τις εκκολάψεις μπορεί να εφαρμοσθούν προνυμφοκτόνα.

Ιδιαίτερη σημασία έχει η εφαρμογή ωοκτόνων με κάλυψη της επιφάνειας των καρπών όταν αρχίζει η ωοτοκία της 2ης γενιάς, αφού αυτή γίνεται απευθείας επί των καρπών και οι προνύμφες εισέρχονται άμεσα μέσα σε αυτούς.

Σε χώρες του εξωτερικού μελετάται η χρήση καολίνης με ψεκασμό κατά τις περιόδους που αναμένεται ωοτοκία ώστε αυτή να εμποδίζεται, χωρίς όμως υψηλή αποτελεσματικότητα. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει οι συγκομισθέντες καρποί να πληθούν καλά ή καλύτερα να πληθούν και να βουρτσιστούν πριν την συσκευασία τους.

Στην περίπτωση βιολογικής καλλιέργειας απαιτείται η συνδυασμένη χρήση όλων των διαθέσιμων μεθόδων ώστε να επιτευχθεί όσο το δυνατόν πιο ικανοποιητική αποτελεσματικότητα ελέγχου του εχθρού.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ

FARMABASE