Από τη στιγμή που το στοιχείο του νερού είναι ζωτικής σημασίας για όλες τις καλλιέργειες, θα πρέπει αυτόν τον παράγοντα να τον λάβουμε σοβαρά υπ’όψιν και να προγραμματίσουμε την άρδευση των καλλιεργειών.
Σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν τις αρδευόμενες ποσότητες νερού, είναι οι παρακάτω:
Θερμοκρασία αέρος:
Η θερμοκρασία του αέρος επηρεάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό την ποσότητα του νερού που διαπνέουν τα φυτά. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν, αυτή η ποσότητα νερού που χάνεται να αντικατασταθεί.
Θερμοκρασία εδάφους:
Ακόμη ένας παράγοντας που επηρεάζει τις αρδευτικές ανάγκες μιας καλλιέργειας. Τα επίπεδα εξάτμισης του νερού σε περιπτώσεις υψηλών θερμοκρασιών εδάφους, είναι και αυτά πολύ υψηλά. Η θερμοκρασία του αέρα στο περιβάλλον είναι γενικά αυτή που καθορίζει τη θερμοκρασία του εδάφους, αλλά το τεχνητό και φυσικό φως θερμαίνει επίσης το έδαφος. Το υπό σκιά έδαφος θα παραμείνει πιο δροσερό. Η συνειδητοποίηση αυτού του παράγοντα είναι το κλειδί για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο το πρόγραμμα άρδευσης μπορεί να χρειάζεται να προσαρμοστεί.
Ικανότητα συγκράτησης νερού:
Είναι εξίσου σημαντικό να γνωρίζει ο κάθε καλλιεργητής τα χαρακτηριστικά του εδάφους πάνω στο οποίο καλλιεργεί και κατά πόσο το συγκεκριμένο έδαφος συγκρατεί ή όχι το νερό.
Ορισμένες γενικές συστάσεις ποτίσματος είναι οι παρακάτω:
► Νέα μεταφύτευση- καθημερινό πότισμα χωρίς όμως το έδαφος να είναι υπερβολικά υγρό
► Ανάπτυξη ριζικού συστήματος (τις πρώτες 10-20 ημέρες μετά τη μεταφύτευση)- 2-3 φορές την εβδομάδα
► Βλαστική ανάπτυξη- μέρα παρά μέρα
► Σχηματισμός καρπών- καθημερινά ή μέρα παρά μέρα αναλόγως των καιρικών συνθηκών
► Ωρίμανση- καθημερινά ή μέρα παρά μέρα αναλόγως των καιρικών συνθηκών
Οι παραπάνω προτάσεις σαφώς και αποτελούν σημείο αναφοράς. Η εξατμισοδιαπνοή είναι αυτό ο παράγοντας που θα ορίσει τελικά το πρόγραμμα άρδευσης βάσει της συνεχόμενης ανάπτυξης της καλλιέργειας.
✔ Γνωρίστε το έδαφος των καλλιεργειών:
Σημείο κλειδί για τη διατήρηση ενός σωστού προγράμματος άρδευσης αποτελεί και η βαθειά γνώση του εκάστοτε εδάφους. Θα πρέπει λοιπόν να γνωρίζετε πόσο νερό μπορεί να συγκρατήσει το έδαφος και πότε αυτό είναι πλήρως κορεσμένο. Τυχόν επιπλέον νερό που μπορεί να προστεθεί εσφαλμένα πέραν του σημείου κορεσμού, μόνο προβλήματα μπορεί να προκαλέσει στις καλλιέργειες, όπως σηψιρριζίες κ.α.
Το πώς καθορίζω το νερό που μπορεί να συγκρατήσει ένα έδαφος μέχρι το σημείο του κορεσμού του, είναι σχετικά εύκολο. Απλά ζυγίστε ένα δείγμα εδάφους όταν αυτό είναι εντελώς στεγνό και στη συνέχεια τοποθετήστε το σε ένα κενό δοχείο. Ποτίστε με αργούς ρυθμούς το δοχείο με το χώμα και περιμένετε μισή ώρα. Στη συνέχεια ποτίστε ξανά... Μετά από την πλήρη αποστράγγιση του νερού ζυγίστε ξανά το δείγμα χώματος και υπολογίστε πόσο τελικά νερό έχει συγκρατηθεί. Στην ουσία, με αυτόν τον τρόπο έχετε προσδιορίσει τη χωρητικότητα του εδάφους.
Βασικός στόχος είναι να διατηρηθεί η περιεκτικότητα σε νερό στο έδαφος ίση ή μεγαλύτερη από το ένα τρίτο της χωρητικότητας του νερού του εδάφους για τους περισσότερους τύπους φυτών. Τα φυτά που αντέχουν στην ξηρασία μπορούν σίγουρα να φτάσουν σε χαμηλότερα επίπεδα χωρίς να παρουσιάζουν δείγματα στρεσαρίσματος, όχι όμως και τα λαχανικά. Επίσης, σημαντικό είναι να γνωρίζετε πόσο καιρό μπορεί το έδαφός σας να συγκρατεί νερό με μοναδικό παράγοντα την εξατμισοδιαπνοή.
Η παραπάνω διαδικασία είναι ένας καλός τρόπος να προβλέψουμε για πόσο χρόνο διατηρείται το έδαφος στο νερό όταν μόνο η εξάτμιση είναι ένας παράγοντας. Απλά ελέγξτε τη θερμοκρασία, περιμένετε 24-48 ώρες και ζυγίστε ξανά το δείγμα. Έτσι, θα έχετε μια ιδέα για το μέγιστο χρονικό διάστημα μέχρι το επόμενο πότισμα.
Η επιφάνεια του εδάφους θα πρέπει να έχει στεγνώσει κατά 50% περίπου, επιτρέποντας επαρκή αέρα στις ρίζες για αναπνοή. Ο πυθμένας του εδάφους δεν θα έπρεπε να έχει στεγνώσει τόσο πολύ. Μόλις ελέγξετε και καταγράψετε τα επίπεδα υγρασίας, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτές τις παραμέτρους για να χρονολογήσετε τα μελλοντικά ποτίσματα.
Θα παρατηρήσετε επίσης ότι όταν μετράτε την υγρασία του εδάφους με ένα μετρητή μετά από 24 ώρες ξήρανσης, όσο πιο βαθιά μέσα στο χώμα πηγαίνετε, τόσο πιο υγρό είναι το χώμα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η εξάτμιση εμφανίζεται κυρίως στην επιφάνεια.
✔ Ποσότητα αρδευόμενου νερού και συχνότητα αρδεύσεων:
Κατά την άρδευση, ο στόχος είναι να κορεστεί ολόκληρη η δομή του εδάφους από πάνω προς τα κάτω, καθώς και σε ολόκληρη την έκτασή του. Άρδευση μόνο της επιφάνειας ή έλλειψη ολόκληρων περιοχών εντός της δομής του εδάφους θα οδηγήσει σε μείωση του μεγέθους και της υγείας των ριζικών συστημάτων.
Καθώς οι ρίζες καταλαμβάνουν όλο και περισσότερη έκταση εδάφους καθώς αναπτύσσονται, η εφαρμοζόμενη ποσότητα του νερού σαφώς και θα αλλάξει. Τα περισσότερα οργανικά υλικά θα συγκρατούν περισσότερο νερό από ότι οι ρίζες, οπότε η διάρκεια της άρδευσης ίσως χρειαστεί να μειωθεί ελαφρά. Καθώς συμβαίνει αυτή η διαδικασία, ο ρυθμός διαπνοής των φυτών αυξάνεται όσο μεγαλώνουν, συνεπώς και η συχνότητα του νερού πρέπει να αλλάξει αναλόγως.
✔ Ποσότητα νερού:
Η ποσότητα νερού που χρειάζονται τα φυτά σας καθορίζεται από τα χαρακτηριστικά του εδάφους και από τον όγκο που αυτό μπορεί να συγκρατεί. Μερικά φυτά προτιμούν περισσότερη υγρασία από άλλα, αλλά η ποσότητα πρέπει πάντα να είναι αρκετή για να κορεστεί ολόκληρη η δομή του εδάφους. Και πάλι, καθώς τα ριζικά συστήματα φυτών αναπτύσσονται και επεκτείνονται, η ποσότητα του νερού πιθανόν να αλλάξει σε κάποιο βαθμό. Ο στόχος είναι να υπάρξει μια μικρή απορροή νερού, αλλά όχι πάρα πολύ.
✔ Ρυθμός αρδευτικών εφαρμογών:
Το νερό πρέπει να εφαρμόζεται με αργό ρυθμό, το οποίο επιτρέπει μια πληρέστερη, ομοιόμορφη στάθμη υγρασίας σε όλο το έδαφος και το ριζικό σύστημα. Το νερό που εφαρμόζεται γρήγορα θα διαρρεύσει στο έδαφος, αφήνοντας ένα μεγάλο μέρος του ριζικού συστήματος ξηρό. Το αργά εφαρμοζόμενο νερό θα απλωθεί στις πλευρές, επιτρέποντας την ίση υγρασία σε όλη τη δομή του εδάφους. Η άρδευση θα πρέπει ιδανικά να γίνει σε δύο διαφορετικές χρονικές στιγμές, κλιμακωτά και για περίπου μια ώρα. Πότισμα πάρα πολύ συχνά, ή όχι αρκετά, τείνει να δημιουργήσει επιφανειακά ριζικά συστήματα και όχι βαθιές ρίζες. Το νερό που εφαρμόζεται αργά, με κλιμακωτούς χρόνους εφαρμογής και σε επαρκείς ποσότητες, τείνει να χτίσει μεγάλες βαθιές ρίζες.
Η άρδευση αποτελεί μια ολόκληρη επιστήμη. Μελετήστε, παρατηρείστε τόσο το έδαφος όσο και τα φυτά σας και στο τέλος απολαύσετε τα αποτελέσματα.
