Γενικές Απαιτήσεις
Έδαφος
Ευδοκιμεί σε εδάφη μέσης σύστασης ως ελαφρά (πηλώδη έως αμμοπηλλώδη), βαθιά, με καλή γονιμότητα, πλούσια σε θρεπτικά στοιχεία, με καλή υγρασία, αποστράγγιση και αερισμό. Εδάφη συμπιεσμένα με αδιαπέραστη ζώνη σε βάθος 20-30cm ή πετρώδη θα πρέπει να αποφεύγονται. Σκληρό και βαρύ έδαφος με κακή αποστράγγιση προκαλεί μόνο επιπόλαιη ανάπτυξη ρηχού ριζικού συστήματος με μικρά ριζικά τριχίδια και επομένως φυτά με φτωχή τροφοδοσία, εξαρτώμενα από τη διαθεσιμότητα θρεπτικών στο πολύ επιφανειακό στρώμα εδάφους. Αναπτύσσεται καλά σε εδάφη με pH 6-7,2 (άριστο 6,2-6,8). Πολύ όξινο έδαφος (pH κάτω από 5,5) προκαλεί αποχρωματισμό και δυσλειτουργία των βαθύτερων τμημάτων της ρίζας και διόρθωσή του μπορεί να γίνει με χορήγηση ασβεστίου 3-6 μήνες πριν τη σπορά. Επίσης η ανάπτυξη του αραβόσιτου δεν ευνοείται σε εδάφη με πολύ υψηλή περιεκτικότητα Mg (πάνω από 500 ppm), ιδιαίτερα αν είναι βαριά, φτωχά σε οργανική ουσία και με αναλογία Ca:Mg μεγαλύτερη από 1. Η αντοχή του φυτού σε υψηλή συγκέντρωση αλάτων νατρίου στο έδαφος είναι μέτρια. Ευνοϊκή ηλεκτρική αγωγιμότητα εδάφους (EC) στους 250C είναι 1 mmhos/cm, ενώ σε τιμές ως και 7 mmhos/cm η παραγωγή μειώνεται ως και 50%.
Κλίμα
Είναι φυτό εύκρατων-υποτροπικών κλιμάτων, θερμόφιλο, απαιτητικό σε έντονη ηλιοφάνεια. Αναπτύσσεται ευνοϊκά σε θερμοκρασίες 16-30oC, αλλά ιδανικές θεωρούνται οι 24-27oC, ενώ παρουσιάζει αντοχή και σε λίγο υψηλότερες θερμοκρασίες. Υψηλές θερμοκρασίες άνω των 35-38oC, ισχυροί άνεμοι και πολύ χαμηλή ατμοσφαιρική υγρασία δυσχεραίνουν την άνθηση, επικονίαση και γονιμοποίηση. Σε συνθήκες ευνοϊκής θερμοκρασίας και υγρασίας, η ηλιοφάνεια και η υγεία του φυλλώματος (μέγεθος φυλλικής επιφάνειας) είναι καθοριστικής σημασίας για την απόδοση της καλλιέργειας. Για το φύτρωμα των σπόρων απαιτούνται θερμοκρασίες πάνω από 10οC, ενώ ο σπόρος φυτρώνει σε 6-10 ημέρες σε θερμοκρασίες 16-21οC.
Πολλαπλασιαστικό Υλικό
Χρησιμοποιούνται υβρίδια γενετικά βελτιωμένα με υψηλό παραγωγικό δυναμικό, με καλή προσαρμοστικότητα και αντοχή σε ασθένειες και έντομα. Τα υβρίδια που προορίζονται για νωπή κατανάλωση από ανθρώπους έχουν μεγάλους κόκκους με μικρή περιεκτικότητα σε υγρασία, ενώ για νωπή κατανάλωση από τα ζώα έχουν κόκκους με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και άμυλο και εκείνα που προορίζονται για ενσίρωση έχουν καλή βλαστική ανάπτυξη και κόκκους με καλή περιεκτικότητα σε άμυλο. Όσο αφορά το γλυκό καλαμπόκι, υπάρχουν υβρίδια ημίγλυκου, γλυκού και υπέργλυκου καλαμποκιού με υψηλότερα επίπεδα σακχάρων από το κοινό. Στην Ελλάδα χρησιμοποιούνται κυρίως χονδρόσπυρα υβρίδια. Η επιλογή του κατάλληλου υβριδίου ανάλογα με την εποχή σποράς, τη διαθέσιμη ποσότητα νερού για άρδευση, την προσαρμοστικότητα στην εκάστοτε περιοχή είναι πολύ σημαντική για την επίτευξη υψηλών αποδόσεων, ενώ πάντα θα πρέπει να χρησιμοποιείται πιστοποιημένος σπόρος με καλή φυτρωτική ικανότητα, επενδεδυμένος με κατάλληλα φυτοπροστατευτικά προϊόντα. Ποικιλίες αραβόσιτου και αραβόσιτου γλυκού.
Λίπανση
Μέθοδοι
Η εφαρμογή των λιπασμάτων γίνεται βάσει εδαφολογικής ανάλυσης και φυλλοδιαγνωστικής, συνήθως όταν ύστερα από μακροσκοπική παρατήρηση της καλλιέργειας διαπιστωθούν σοβαρά προβλήματα στην ανάπτυξή της τα οποία αποδίδονται σε πρόβλημα θρέψης. Η εδαφολογική ανάλυση είναι καλό να γίνεται λίγο πριν τη σπορά ώστε να προσδιοριστούν οι ακριβείς ανάγκες λίπανσης πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας, ενώ για την ανάλυση φύλλων θα πρέπει να επιλέγονται υγιή φύλλα ίδιας φυσιολογικής ηλικίας. Η ποσότητα και ο τύπος της λίπανσης καθορίζονται από τη πρωιμότητα και την αναμενόμενη απόδοση του υβριδίου, από τη μηχανική σύσταση του εδάφους, τις προηγούμενες λιπάνσεις και τη διαθεσιμότητα θρεπτικών στοιχείων του εδάφους, από τις κλιματολογικές συνθήκες, την προηγούμενη καλλιέργεια και τη διαχείριση των υπολειμμάτων της, καθώς και από τη χρήση της καλλιέργειας, για καρπό ή ενσίρωση.
Γίνεται βασική και επιφανειακή λίπανση. Η βασική λίπανση γίνεται με διασκορπισμό και ενσωμάτωση στο έδαφος, σε βάθος 6-10cm σε όλη την επιφάνεια του χωραφιού ή στις γραμμές (γλυκό καλαμπόκι), φωσφοροκαλιούχων και αζωτούχων λιπασμάτων ή παράλληλα και πολύ κοντά στις γραμμές σποράς, ενώ η επιφανειακή λίπανση γίνεται κατά τη διάρκεια ανάπτυξης των φυτών σε στερεή μορφή ή με διαφυλλικούς ψεκασμούς.
Κατηγορίες
Στη βασική λίπανση, που γίνεται κατά την κατεργασία του εδάφους ή κατά τη σπορά, χορηγείται το 30-40% ή η μισή της απαιτούμενης ποσότητας σε άζωτο (Ν), ένα μέρος ή το σύνολο της ποσότητας σε φώσφορο (P) και κάλιο (K) ή άλλων στοιχείων (π.χ. Zn), ανάλογα με την επάρκεια των στοιχείων στο έδαφος. Όταν η καλλιέργεια προορίζεται για παραγωγή καρπού η αναλογία N, P2Ο5, K2Ο πρέπει να είναι 3:0,7-1:1-2,5. Όταν η καλλιέργεια προορίζεται για ενσίρωση η αναλογία N, P2Ο5, K2Ο πρέπει να είναι 3:1:3-4. Προσοχή θα πρέπει να δίνετε στην ποσότητα αζώτου αν έχει προηγηθεί εφαρμογή κοπριάς. Για κάθε 250 κιλά κοπριάς που χορηγείται πρέπει να μειώνεται η δόση του Ν κατά 0,5kg/στρ. Η επιφανειακή λίπανση ξεκινά το Μάιο, όταν τα φυτά αποκτήσουν 5-6 φύλλα (BBCH 15-16) και μπορεί να επαναληφθεί και λίγο αργότερα (BBCH 18-19), αλλά οπωσδήποτε πριν την άνθηση-εμφάνιση της φούντας (BBCH 51). Διαφυλλική λίπανση μπορεί να εφαρμοστεί στο στάδιο των 4-6 φύλλων (BBCH 14-16) ή/και στο στάδιο των 8 φύλλων (BBCH 18). Χορηγείται η υπόλοιπη ποσότητα αζώτου και εφόσον απαιτείται φώσφορος και ιχνοστοιχεία κυρίως ψευδάργυρος (Zn), μαγγάνιο (Mn), σίδηρος (Fe) και βόριο (Β).
Άρδευση
Υδατικές Ανάγκες
Είναι πολύ απαιτητικό φυτό σε νερό. Τα γόνιμα εδάφη έχουν μικρότερες υδατικές απαιτήσεις από τα άγονα. Οι αρδεύσεις μπορεί να ξεκινούν μέσα στο Μάιο κατά το φύτρωμα ή στην πρώτη ανάπτυξη του φυτού και να κορυφώνονται την περίοδο από τα μέσα με τέλη Μαΐου-αρχές Ιουνίου έως τα τέλη Ιουλίου-αρχές Αυγούστου όπου το φυτό έχει τις μεγαλύτερες απαιτήσεις σε νερό, ενώ κατά την σκλήρυνση και ωρίμανση των κόκκων οι υδατικές ανάγκες μειώνονται. Την περίοδο λίγο πριν και κατά την άνθηση επαρκείς ποσότητες νερού είναι σημαντικές για καλή καρπόδεση. Έλλειψη νερού στα φυτά προκαλεί συστροφή των φύλλων, συμπτώματα έλλειψης αζώτου (Ν), καθυστέρηση στην έκπτυξη των μεταξιών και υποβάθμιση της ποιότητας της γύρης με αποτέλεσμα την κακή γονιμοποίηση, κενά στους σπάδικες και κόκκους μικρού βάρους και χαμηλής ποιότητας. Στην περίπτωση του γλυκού καλαμποκιού, ελλιπή άρδευση την περίοδο της γονιμοποίησης οδηγεί σε ατελή γονιμοποίηση της κορυφής του σπάδικα με αποτέλεσμα μείωση της παραγωγής. Κρίσιμα στάδια για πότισμα είναι στην ανάπτυξη των φύλλων (BBCH 10-19), στην έναρξη της ανθοφορίας (BBCH 51), στο φούσκωμα των κόκκων (BBCH 71) και στο προχωρημένο γαλάκτωμα (BBCH 73-79).
|
Φαινολογικά στάδια |
Υδατικές ανάγκες |
Εφαρμογή άρδευσης |
|
Βλάστηση σπόρου και φύτρωμα (BBCH 00-09) |
Επαρκείς ποσότητες νερού βοηθούν στο καλό φύτρωμα |
Γίνονται ελαφρά ποτίσματα εφόσον απαιτείται |
|
Ανάπτυξη φύλλων (BBCH 10-19) |
Επαρκής άρδευση για καλή ανάπτυξη βλάστησης και ριζών, για καλή ανθοφορία και γονιμοποίηση |
Γίνονται ελαφρά ποτίσματα κάθε μέρα. Συνίσταται εφαρμογή 2,5-6,5mm νερού/ημέρα |
|
Επιμήκυνση στελέχους (BBCH 30-39) |
Επαρκής άρδευση για καλή ανάπτυξη βλάστησης και ριζών, για καλή ανθοφορία και γονιμοποίηση |
Γίνονται ελαφρά ποτίσματα κάθε μέρα. Συνίσταται εφαρμογή 2,5-6,5mm νερού/ημέρα |
|
Εμφάνιση ταξιανθιών (BBCH 51-59) |
Επαρκής άρδευση για καλή γονιμοποίηση και καρπόδεση |
Γίνονται ελαφρά ποτίσματα κάθε μέρα. Συνίσταται εφαρμογή 8mm νερού/ημέρα |
|
Άνθηση (BBCH 61-79) |
Επαρκής άρδευση για συνέχιση της έντονης φωτοσύνθεσης και αξιοποίησης/μεταφοράς των θρεπτικών στοιχείων προς τους κόκκους και γεμίσματος των κόκκων |
Γίνονται ελαφρά ποτίσματα κάθε μέρα. Συνίσταται εφαρμογή 7,5-8,75mm νερού/ημέρα |
|
Ωρίμανση σπόρων (BBCH 83-89) |
Γίνονται ελαφρά ποτίσματα κάθε μέρα. Συνίσταται εφαρμογή 2,5-6mm νερού/ημέρα |
Ποσότητα & Συχνότητα
Οι ανάγκες μίας φυτείας αραβοσίτου σε νερό άρδευσης ανάλογα με τις εδαφοκλιματικές συνθήκες και το μήκος του βιολογικού κύκλου του χρησιμοποιούμενου υβριδίου (90-150 ημέρες) είναι συνήθως 300-800mm οι οποίες καλύπτονται με την άρδευση, από τον υδροφόρο ορίζοντα αλλά και με τις βροχοπτώσεις. Τα ελαφρά εδάφη θα πρέπει να ποτίζονται συχνότερα με μικρότερες ποσότητες νερού κατά πότισμα, τα δε βαριά, λιγότερο συχνά με μεγαλύτερες ποσότητες νερού. Στα ρηχά αμμοπηλώδη εφαρμόζονται 11-15 αρδεύσεις, ενώ σε βαριά 2-3 αρδεύσεις. Αν δεν υπάρχει επαρκής υγρασία για το φύτρωμα, μπορεί να χρειασθεί και τότε ελαφρά άρδευση. Αν υπάρχει επάρκεια νερού αρδεύουμε συχνά, ώστε το έδαφος να είναι πάντα υγρό, χωρίς όμως να λιμνάζει το νερό. Αν το νερό είναι περιορισμένο ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στην περίοδο 15 μέρες πριν και 15 μέρες μετά την άνθηση. Συνήθως εκτός του σταδίου του φυτρώματος, αν δεν υπάρχει επαρκής υγρασία η 1η άρδευση γίνεται περί την 30η ημέρα μετά το φύτρωμα και οι επόμενες ανά 10-15 ημέρες.Μέθοδοι
Συνήθως η άρδευση της καλλιέργειας αραβοσίτου γίνεται με καταιονισμό, με αυτοπροωθούμενο εκτοξευτήρα μεγάλης ακτίνας-μπεκ και καρούλι περιτύλιξης του σωλήνα τροφοδοσίας, με αποδοτικότητα άρδευσης 70% ή σπανιότερα δια ροής σε αυλάκια παράλληλα με τις σειρές των φυτών με σημαντικά μικρότερη αποδοτικότητα άρδευσης. Αντίθετα, αν γίνει με σύστημα στάγδην η αποδοτικότητά της θα φθάσει στο 90%. Η στάγδην άρδευση υπερτερεί ως μέθοδος αφού επιτρέπει οικονομία ενέργειας και νερού, ομοιομορφία διανομής του και αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στη δομή, στον αερισμό και στη γονιμότητα του εδάφους. Η καλλιέργεια γλυκού καλαμποκιού αρδεύεται κυρίως με στάγδην άρδευση με χρήση σταλακτηφόρων σωλήνων μεταξύ των γραμμών.Φυτοπροστασία
Εχθροί/Ασθένειες
|
ΚΥΡΙΟΙ ΕΧΘΡΟΙ |
ΚΥΡΙΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ |
|
Σιδηροσκώληκες |
Άνθρακας αραβόσιτου |
|
Αγρότιδες |
Ελμινθοσπορίωση |
|
Πυραλίδα του καλαμποκιού |
Φουζαρίωση |
|
Μεσογειακή σεζάμια του αραβόσιτου |
Σκωρίαση |
|
Δυτικό σκουλήκι των ριζών καλαμποκιού |
Βακτηριακή μάρανση |
|
Πράσινο σκουλήκι |
Ιός του νανισμού με μωσαϊκό του καλαμποκιού |
|
Σκουλήκι των τεύτλων |
Ιός του τραχέος νανισμού του καλαμποκιού |
Συγκομιδή
Η συγκομιδή γίνεται 3-5,5 μήνες από τη σπορά την περίοδο Αυγούστου-Νοεμβρίου και κυρίως Σεπτέμβριο-Οκτώβριο, ενώ το γλυκό καλαμπόκι συγκομίζεται την περίοδο Ιουλίου-Οκτωβρίου. Η συγκομιδή του αραβοσίτου πραγματοποιείται με συλλεκτικές μηχανές σπαδίκων, που συγκομίζουν τους σπάδικες από δύο ή περισσότερες γραμμές ταυτόχρονα και ακολούθως αυτοί αφήνονται για φυσική ξήρανση ή με θεριζοαλωνιστικές μηχανές που κατά τη συγκομιδή αφαιρούν τα βράκτια και δίνουν απευθείας τον σπόρο ή με χορτοκοπτικές μηχανές που τεμαχίζουν τη φυτική μάζα ή χειρονακτικά, τις πρωινές ώρες της ημέρας, στην περίπτωση του γλυκού καλαμποκιού.
Όταν ο αραβόσιτος καλλιεργείται για καρπό συγκομίζονται μόνο οι σπάδικες, όταν οι κόκκοι έχουν ωριμάσει επαρκώς, επιδιώκοντας η υγρασία τους να φθάνει σε επίπεδο 15-22%, ποσοστό που εντοπίζεται δειγματοληπτικά. Συγκομιδή μπορεί να γίνει και με μεγαλύτερη από 18-22% υγρασία αλλά μετά τη συγκομιδή θα πρέπει να ακολουθήσει ξήρανση των κόκκων ως το 15%. Όταν ο αραβόσιτος καλλιεργείται για ενσίρωση συγκομίζεται νωρίτερα με άριστο επίπεδο ποσοστού ξηράς ουσίας 32-35%. Πιο συγκεκριμένα, όταν επιδιώκετε ενσίρωση ολόκληρων φυτών (silage) συγκομίζετε περίπου με υγρασία κόκκου 40-45% στο στάδιο της σκληρής ζύμης, ενώ όταν επιδιώκετε ενσίρωση ολόκληρων σπαδίκων (pastone) συγκομίζετε με υγρασία κόκκου 32-34% και υγρασία μάζας 37-42% (το κότσαλο παραμένει πιο υγρό από τους κόκκους), στο στάδιο έναρξης της φυσιολογικής ωρίμανσης-εμφάνισης της μαύρης ζώνης στη βάση των κόκκων. Όταν ο αραβόσιτος καλλιεργείται για βιοκαύσιμο συγκομίζεται όταν έχουμε ποσοστό ξηράς ουσίας 28-32%, όταν η γραμμή γάλακτος είναι κοντά στο 50% (1/2) του κόκκου. Συγκομιδή νωρίτερα με χαμηλότερη ξηρά ουσία η βιομάζα θα έχει χαμηλότερη περιεκτικότητα αμύλου, απώλειες ενέργειας κατά την ενσίρωση και δεν θα έχει επιτευχθεί το μέγιστο δυναμικό παραγωγής μεθανίου. Οψιμότερη συγκομιδή με μεγαλύτερο ποσοστό ξηράς ουσίας έχουμε αυξημένη λιγνινοποίηση (περισσότερη λιγνίνη που δύσκολα αποσυντίθεται από τα αναερόβια βακτήρια), με αποτέλεσμα ασταθές ενσίρωμα και μικρότερη απόδοση σε βιοαέριο και μεθάνιο. Ο γλυκός αραβόσιτος συγκομίζεται στο στάδιο του γάλακτος των κόκκων που περιέχουν υγρασία στο 70% και παραμένει σε καλή κατάσταση για 2-5 μέρες.
Τα φυτά αποκόπτονται σε ύψος 30-35cm από το έδαφος, ψιλοτεμαχίζονται (και οι σπάδικες) και τοποθετούνται το συντομότερο σε σιλό κατά στρώσεις όπου συμπιέζονται ομοιόμορφα. Το ενσίρωμα μπορεί να «εμβολιάζεται» με κατάλληλους βάκιλλους, αφαιρείται ο αέρας κατά το δυνατόν και το σιλό σκεπάζεται. Ο χρόνος συγκομιδής σε συνδυασμό με την κατάλληλη θρέψη (αρκετό Ν και Κ) και άρδευση καθορίζουν την ποιότητα του ενσιρώματος, το οποίο πρέπει να εξασφαλίζει μέγιστη περιεκτικότητα σε άμυλο με παράλληλα καλή πεπτικότητα αμύλου και ινών, δυνατότητα καλού ψιλοτεμαχισμού και καλή διατηρησιμότητα. Το άριστο επίπεδο ποσοστού ξηράς ουσίας κατά τη συγκομιδή για ενσίρωση ολόκληρων φυτών είναι όταν προορίζεται για ζώα γαλακτοπαραγωγής στο 32% και όταν προορίζεται για ζώα κρεατοπαραγωγής στο 35%. Εξαρτάται από την αναλογία σπαδίκων προς στελέχη και φύλλα, που είναι υψηλή όταν έχουμε μεγάλο σπάδικα και φυτό μικρόσωμο έως μέσο. Ο καρπός συμμετέχει στη συνολική ξηρά ουσία κατά 45-60%. Το ελάχιστο των απωλειών απόδοσης επιτυγχάνεται συγκομίζοντας με ξηρά ουσία όχι μικρότερη από 30% ούτε μεγαλύτερη από 37%. Κάτω από 30% έχουμε απώλειες από τα υγρά του ενσιρώματος, δεν επιτυγχάνεται μέγιστη παραγωγή ενσιρώματος και έχουμε χαμηλή περιεκτικότητα σε άμυλο, ενώ αν είναι 38% και πάνω έχουμε δυσκολίες ψιλοτεμαχισμού και συμπίεσης, κίνδυνο οξείδωσης και μειωμένη πεπτικότητα. Η παρακολούθηση της γραμμής γάλακτος του κόκκου (“milk line”) είναι το πιο ασφαλές κριτήριο του χρόνου συγκομιδής για ενσίρωση. Η γραμμή αυτή είναι συνήθως ορατή και χωρίς τομή του κόκκου και είναι η γραμμή διαχωρισμού του μαλακού υπόλευκου τμήματος του ενδοσπερμίου από το σκληρό έντονα κίτρινο, σκληρό, αμυλώδες τμήμα στο στάδιο της ζύμης. Αυτή μετακινείται προς τη βάση του κόκκου καλύπτοντας διαφορετικό ποσοστό του, καθώς η σκλήρυνση του κόκκου επεκτείνεται από την κορυφή προς τη βάση του. Η κατάλληλη στιγμή συγκομιδής σχετίζεται τόσο με την παρακολούθησή της, όσο και με τη δομή του φυτού, δηλαδή το μέγεθος βλάστησης σε σχέση με το μέγεθος του σπάδικα, αλλά και με τη ταχύτητα ξήρανσης («ωρίμανσης») του πράσινου-φωτοσυνθετικά ενεργού βλαστικού τμήματος (stay green) που είναι χαρακτηριστικά του κάθε υβριδίου. Όσο μικρότερη είναι η αναλογία σπάδικα προς στέλεχος (μικρή συμμετοχή του αμυλούχου σπάδικα στη συνολική ξηρή ουσία) και όσο βραδύτερη είναι η εξέλιξη «ωρίμανσης» δηλαδή ξήρανσης του φυτού (μεγαλύτερο stay green-μικρή ταχύτητα dry down) τόσο πιο αργά πρέπει να γίνει η συγκομιδή. Έτσι σε αυτή τη περίπτωση η συγκομιδή γίνεται όταν η γραμμή γάλακτος στους κόκκους του μεσαίου τμήματος του σπάδικα βρίσκεται στο 75% του κόκκου (75% σκληρό τμήμα). Αντίθετα όταν έχουμε μεγαλύτερη συμμετοχή του αμυλούχου σπάδικα στη συνολική ξηρή ουσία (μεγάλη αναλογία σπάδικα προς στέλεχος) και μικρότερο stay green, η συγκομιδή γίνεται νωρίτερα όταν η γραμμή γάλακτος είναι στο 25% του κόκκου. Όμως, με μεσαίου μεγέθους φυτό, σχετικά μεγάλο σπάδικα και μέτριο (κανονικό) stay green η συγκομιδή γίνεται όταν η γραμμή γάλακτος είναι στο 25-50% του κόκκου και με μέτρου μεγέθους σπάδικα από μέσου έως μεγάλου μεγέθους φυτό και μέτριο (κανονικό) stay green με τη γραμμή στο 50%.
Στη πράξη οι παραγωγοί συγκομίζουν όταν η γραμμή γάλακτος είναι μεταξύ 33% και 66%, και γενικά όταν βρίσκεται στο 1/2-1/3 του κόκκου. Όσοι δεν είναι εξοικειωμένοι σε αυτή την εξέταση, απλά πιέζουν δυνατά με το δάκτυλό τους τον κόκκο στο μέσο του σπάδικα και προχωρούν σε συγκομιδή, όταν ενώ σπάει πολύ δύσκολα χαρακώνεται εύκολα με το νύχι και βγάζει μόνο μία σταγόνα «γάλα» (τέλος σταδίου BBCH 83) ή όταν το φυτό έχει ήδη χάσει τα 2-4 κατώτερα φύλλα του και τότε πιέζοντας δυνατά με το δάκτυλό τους το στέλεχος στο ύψος μεταξύ του 3ου και 4ου φύλλου από το έδαφος (αφού το φυτό ξηραίνεται από κάτω) από το σημείο πίεσης δεν ρέει φυτικός χυμός. Πρακτικά βέβαια πολλοί παραγωγοί εξαρτώνται από τη διαθεσιμότητα αλωνιστικής μηχανής κατά την κρίσιμη περίοδο λόγω φόρτου εργασίας, επομένως όσο πιο μεγάλο είναι το εύρος των ημερών που η ξηρά ουσία της καλαμποκιάς ανεβαίνει λόγω απώλειας της υγρασίας, δηλαδή όσο πιο έντονο είναι το «stay green» του υβριδίου, τόσο μεγαλύτερη ελευθερία δίνεται για όχι άκαιρη συγκομιδή. Πολύ πρώιμη συγκομιδή (ξηρά ουσία μικρότερη από 30%) συνεπάγεται περιορισμένη ζύμωση, μικρή περιεκτικότητα αμύλου και τελικά όχι αρκετά θρεπτικό, χαμηλής ποιότητας ενσίρωμα. Αντίθετα όψιμη (ξηρά ουσία μεγαλύτερη από 35%) ή πολύ όψιμη (ξηρά ουσία μεγαλύτερη από 38%) συνεπάγεται ακανόνιστη ζύμωση, μειωμένη συγκέντρωση αμύλου αλλά υψηλή περιεκτικότητα ινών και σκληρών κόκκων και τελικά ενσίρωμα μικρής πεπτικότητας.
Συντήρηση - Αποθήκευση
| Θερμοκρασία | 1-3 ℃ |
| Σχετική Υγρασία | 95-98 % |
| Διάρκεια συντήρησης: μη ελεγχόμενη ατμόσφαιρα | 3-6 εβδομάδες |
| Πρόψυξη | |
| Ευαισθησία στο αιθυλένιο | |
| Χρήση όζοντος | Όχι |
Παραλαβή & Επεξεργασία
Ο αραβόσιτος προορίζεται για νωπή κατανάλωση ή ενσίρωση, για τη βιομηχανία (αραβοσιτάλευρα) και για παραγωγή βιομάζας (βιοκαύσιμα). Στην περίπτωση ενσιρώματος ολόκληρων φυτών, τα φυτά ψιλοτεμαχίζονται (και οι σπάδικες) και τοποθετούνται το συντομότερο σε σιλό κατά στρώσεις όπου συμπιέζονται ομοιόμορφα. Το ενσίρωμα μπορεί να «εμβολιάζεται» με κατάλληλους βάκιλλους, αφαιρείται ο αέρας - κατά το δυνατόν - και το σιλό σκεπάζεται. Στην περίπτωση χρήσης μόνο των σπόρων, αυτοί εφόσον απαιτείται, αποξηραίνονται και αποθηκεύονται σε σιλό ή οριζόντιες αποθήκες. Στην περίπτωση του γλυκού καλαμποκιού αν τα επίπεδα σακχάρων είναι πιο υψηλά από τα επιτρεπόμενα απαιτείται άμεση ψύξη του προϊόντος μέσα σε 1-2 ώρες από τη συγκομιδή για αποφυγή αφυδάτωσης των σπόρων. Οι σπόροι αφυδατώνονται και ζαρώνουν μέσα σε 24-48 ώρες από τη συγκομιδή. Οι σπάδικες συλλέγονται και τοποθετούνται σε τελάρα-κλούβες τα οποία μεταφέρονται άμεσα για ψύξη. Οι σπάδικες προωθούνται, με φύλλα (χονδρική πώληση) ή ξεφλουδισμένοι (λιανική πώληση), νωποί στην αγορά ή χύμα σε συσκευαστή ή εξαγωγέα. Για εξαγωγή του προϊόντος, αυτό τοποθετείται σε κλουβοπαλέτες που καλύπτονται με τρίματα πάγου, για διατήρηση της θερμοκρασίας και υγρασίας και μεταφέρετε με ψυγεία-κοντέινερ. Για την εγχώρια αγορά το προϊόν τοποθετείται σε σάκους ή σε δισκάκια.Αποθήκευση & Συντήρηση
Ο αραβόσιτος που προορίζεται για αποθήκευση θα πρέπει να είναι υγιής και απαλλαγμένος από εχθρούς και ασθένειες. Σε περίπτωση που ο αραβόσιτος έχει συγκομιστεί με επίπεδα υγρασίας σπόρων πάνω από 15% τότε ακολουθεί αποξήρανση των σπόρων με φυσικά ή τεχνητά μέσα πριν την αποθήκευσή του. Η ξήρανση πραγματοποιείται σε ειδικά ξηραντήρια που λειτουργούν είτε με τη δίοδο ρεύματος αέρα ή με διακοπτόμενη ξήρανση και εξαερισμό. Οι αποθηκευτικοί χώροι θα πρέπει να είναι καθαροί και απολυμασμένοι, απαλλαγμένοι από έντομα ή τρωκτικά και να εξασφαλίζουν καλό αερισμό του προϊόντος. Οι σπόροι αποθηκεύονται σε σάκους οι οποίοι τοποθετούνται σε παλέτες ή χύμα σε σωρούς. Όταν οι σπόροι αποθηκεύονται σε σάκους, η παλέτα πρέπει να έχει ύψος 10cm και οι σανίδες να καλύπτουν το 40% της επιφάνειάς της. Όταν οι σάκοι είναι από λινάτσα το ύψος τους δεν πρέπει να ξεπερνά τα 4m, ενώ όταν είναι από πλαστικό τα 3m. Όταν οι σπόροι αποθηκεύονται χύμα σε σωρούς, το ύψος αποθήκευσης, για μια ασφαλή αποθήκευση, στις οριζόντιες αποθήκες που στερούνται συστήματος ψύξης με αερισμό, δεν πρέπει να ξεπερνά τα 1,5-2m, ενώ σε περιπτώσεις κάθετων αποθηκών (σιλό), όπου υπάρχει σύστημα αερισμού των αποθηκευμένων στις κυψέλες προϊόντων με τον κατάλληλο μηχανολογικό εξοπλισμό, το ύψος στο οποίο αποθηκεύεται το προϊόν μπορεί να φθάσει τα 15m.
Το γλυκό καλαμπόκι αμέσως μετά τη συγκομιδή, μέσα σε 1-2 ώρες, απαιτεί άμεση ψύξη σε θερμοκρασίες κάτω των 5οC, με άριστη τους 1-3οC, για αποφυγή αφυδάτωσης των σπόρων. Οι σπόροι αφυδατώνονται και ζαρώνουν μέσα σε 24-48 ώρες από τη συγκομιδή. Σε αυτές τις συνθήκες οι σπόροι διατηρούνται για 3 εβδομάδες, ενώ με αύξηση της υγρασίας (σύστημα υδρόψυξης) πάνω από 95% οι σπόροι μπορεί να διατηρηθούν για 6 εβδομάδες.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την καλλιέργεια του Αραβόσιτου αλλά και άλλες καλλιέργειες, επισκεφθείτε το FarmaLearn, την Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη της Farmacon.
Με κείμενα φυτοπροστασίας, θρέψης/λίπανσης, ψηφιακές φωτογραφίες και οδηγίες εγκατάστασης και διαχείρισης καλλιεργειών βήμα-βήμα.
