Με την ανάλυση του εδάφους γίνεται η διάγνωση της υφιστάμενης κατάστασης και η πρόγνωση των απαιτούμενων μέτρων για την εξυπηρέτηση των τιθέμενων στόχων. Στα επόμενα θα επιχειρηθεί μια συνοπτική παρουσίαση των βημάτων που ακολουθούνται για τη διαμόρφωση μιας ορθολογικής πρότασης λίπανσης με ιδιαίτερη αναφορά στη σημασία της εδαφοανάλυσης.

Πριν όμως από την περιγραφή των επί μέρους διαδικασιών της εδαφοανάλυσης θεωρείται σκόπιμο να διευκρινιστούν ορισμένα θέματα σχετικά με τη φιλοσοφία που διέπει το θέμα της λίπανσης και ιδιαίτερα με τους επιδιωκόμενους σκοπούς της λίπανσης. Με τον τρόπο αυτό θα καταστεί πιο κατανοητή η ερμηνεία των αποτελεσμάτων της εδαφοανάλυσης.

ΤΙ ΕΠΙΔΙΩΚΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΛΙΠΑΝΣΗΣ

Ενώ με την εδαφοανάλυση γίνεται εκτίμηση των διαθέσιμων ποσοτήτων θρεπτικών στοιχείων στα εδάφη με την πρόταση λίπανσης που βασίζεται στην ερμηνεία της εδαφοανάλυσης, προσδιορίζεται η ποσότητα λιπάσματος που χρειάζεται από ένα ορισμένο είδος φυτού που αναπτύσσεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Για τον προσδιορισμό αυτό υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις που πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη πριν τη διαμόρφωση της λιπαντικής πρότασης.

Οι δύο βασικές από αυτές τις προσεγγίσεις στοχεύουν στα ακόλουθα (Murdock, 1997):

► Επάρκεια για την καλλιέργεια (crop sufficiency):

σύμφωνα με την προσέγγιση αυτή προσδιορίζονται τα επίπεδα επάρκειας διαθέσιμων θρεπτικών για κάθε καλλιέργεια σε ορισμένη περιοχή, πέραν των οποίων δεν υπάρχει αντίδραση της καλλιέργειας στην προσθήκη λιπάσματος.

Τα επίπεδα επάρκειας προσδιορίζονται με έρευνα για κάθε καλλιέργεια χωριστά σε συγκεκριμένους τύπους εδαφών και υπό τις επικρατούσες κλιματικές συνθήκες.

Στην περίπτωση αυτή μιλούμε για λίπανση της καλλιέργειας.

► Διατήρηση της γονιμότητας (maintenance fertility):

Σύμφωνα με τη φιλοσοφία αυτής της προσέγγισης πρέπει να αναπληρώνονται οι ποσότητες θρεπτικών στοιχείων που απομακρύνονται από το έδαφος με την παραγωγή. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να προστίθεται λίπασμα και στα εδάφη που η ανάλυση έδειξε ότι δεν αναμένεται αύξηση της απόδοσης της καλλιέργειας. Το λίπασμα προστίθεται για να διατηρείται διαρκώς το επίπεδο των θρεπτικών στο έδαφος σε επίπεδα επάρκειας. Στην περίπτωση αυτή μιλάμε για λίπανση του εδάφους.

Η υιοθέτηση μιας από τις ανωτέρω προσεγγίσεις συνεπάγεται διαφορετικό κόστος λίπανσης, το οποίο είναι πολύ μικρότερο στην προσέγγιση της επάρκειας για την καλλιέργεια. Στην περίπτωση όμως αυτή πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη η υποβάθμιση της γονιμότητας των εδαφών που μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της παραγωγικότητάς τους.

ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΕΔΑΦΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Προκειμένου η εδαφική ανάλυση να είναι ασφαλής και αποτελεσματική πρέπει να περιλαμβάνει τα ακόλουθα (Peveril et al Eds., 2001):

► Η δειγματοληψία να γίνει με κατάλληλο τρόπο που αναφέρεται σε πρωτόκολλο που τηρείται.

► Οι μεθοδολογίες ανάλυσης να είναι αναγνωρισμένες, ευαίσθητες, γρήγορες, να προσαρμόζονται αναλύσεις ρουτίνας και να είναι χαμηλού κόστους.

► Να υπάρχουν αξιολογημένα κριτήρια ερμηνείας των αποτελεσμάτων κάθε ανάλυσης με πειράματα βαθμολόγησης.

ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΕΔΑΦΩΝ

Μία σωστή δειγματοληψία πρέπει να ικανοποιεί τα παρακάτω κριτήρια ως προς το χρόνο, τη θέση, το βάθος του εδάφους και τον αριθμό των δειγμάτων που πρέπει να λαμβάνονται από κάθε αγρό (Ferry and Murphy, 2013):

► Χρόνος δειγματοληψίας:

Για πολυετείς καλλιέργειες πρέπει να γίνεται δειγματοληψία πριν την εγκατάσταση προκειμένου να προσδιορισθούν οι ενδεχόμενες απαιτούμενες βελτιώσεις και εμπλουτισμός με θρεπτικά στοιχεία. Για ετήσιες καλλιέργειες δειγματοληψία πρέπει να γίνεται πριν την σπορά. Ιδιαίτερα για τις κηπευτικές καλλιέργειες η δειγματοληψία πρέπει να γίνεται το φθινόπωρο ή το χειμώνα ή πριν τη φύτευση. Η δειγματοληψία πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε δύο έως τρία χρόνια.

► Θέσεις δειγματοληψίας:

Η θέση δειγματοληψίας εξαρτάται από τον εδαφικό τύπο, το φυτό που θα καλλιεργηθεί και το ιστορικό της διαχείρισης του εδάφους.

Στην εικόνα 1 φαίνονται τρεις διαφορετικές περιοχές δειγματοληψίας (Α δενδρώδης καλλιέργεια, Β βοσκή, Γ κηπευτικά).

Μία σωστή δειγματοληψία πρέπει να ικανοποιεί τα παρακάτω κριτήρια ως προς το χρόνο, τη θέση, το βάθος του εδάφους και τον αριθμό των δειγμάτων που πρέπει να λαμβάνονται από κάθε αγρό (Ferry and Murphy, 2013):

Εικόνα 1. Θέσεις δειγματοληψίας σε διάφορους τύπους καλλιέργειας (από Ferry and Murphy, 2013)

 Διαβάστε περισσότερα σχετικά με το Πώς συλλέγονται τα εδαφικά δείγματα στο άρθρο:

Γενικές οδηγίες για Δειγματοληψία και την αξιολόγηση αποτελεσμάτων των εδαφικών αναλύσεων

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ferry, M. and E. Murphy, 2013. A Guide to Collecting Soil Sampling for Farms and Gardens. Oregon State University Extension Service, EC 628, Revised 2013.
Hazelton, P. and B. Murphy. 2007. Interpreting Soil Test Results. CSIRO PUBLISHING pp. 169.
Horneck, D.A., D.M. Sulliva, J.S. Owen, and J.M. Hart. 2013. Soil Test Interpretation Guide. Oregon State Univ. EC 1478.
Horneck, D.A., J.W. Ellsworth, B.G. Hopkins, D.M. Sullivan, and R.G. Stevens. 2007. Managing Salt-affected Soils. Oregon State Univ. PNW 601-E.
Kubota, J. and E.E. Cary. 1982. Coblat, Molybdenum, and Selenium. In Page, A.L., R.H. Miller, and D.R. Keeney (Eds.). 1982. Methods of Soil Analysis, Part2 Chemical and Microbiological Properties, 2nd Edition. ASA, SSSA. Mad. WI. pp. 485-500.
McLaughlin, M.J., D.J. Reuter, and G.E. Rayment. 2001. Soil Teesting – Principles and Concepts. In Peverill, K.I., L.A. Sparrow, and D.J. Reuter (Eds.). 2001. Soil Analysis, an Interpretation Manual. CSIRO Publishing, Collingwood. pp. 1-21.
McLean, E.O. and J.R. Brown. 1984. Crop Response to Lime in the Midwestern Uinted Staes. In Fred Adams (ed.) Soil Acidity and Liming 2nd Edition. ASA, CSSA, SSSA, Mad. WI. pp. 267-303.
Natural Resources Conservation Service 2013. National Engineering Handbook, Ch. 11 “Sprinkler Irrigation, Section 15.
Olson, R.A., F.N. Anderson, K.D. Frank, P.H. Grabouski, G.W. Rehm, and C.A. Shapiro. 1987.
Soil Testing Interpretaions: Sufficiency vs. Build-up and Maintenance. In J.R. Brown (Ed.) Soil Testing: Sampling, Correlation, Calibration, and Interpretaion. SSSA Inc. Mad. WI. pp. 41-52.
Page, A.L., R.H. Miller, and D.R. Keeney (Eds.). 1982. Methods of Soil Analysis, Part2 Chemical and Microbiological Properties, 2nd Edition. ASA, SSSA. Mad. WI. pp. 1159.
Peverill, K.I., L.A. Sparrow, and D.J. Reuter (Eds.). 2001. Soil Analysis, an Interpretation Manual. CSIRO Publishing, Collingwood, AU. pp. 368.
Price, G. 2006. Australian Soil Fertility Manual. 3rd Edition. CSIRO PUBL., FIFA, pp. 168.
Westerman, R.L. (Ed.). 1990. Soil Test and Plant Analysis, 3rd Edition. SSSA, Inc, Mad. WI. pp. 784.
Sabbe, W.E. and D.B. Marx. 1987. Soil Sampling: Spatial and Temporal Variability. In J.R. Brown (Ed.) Soil Testing: Sampling, Correlation, Calibration, and Interpretation. SSSA, Mad. WI. pp. 1-14.
Slattery, W.J., M.K. Conyers, and R.L. Aitkern. 2001. Soil pH, Aluminum, Manganese and Lime Requirement. In Peverill, K.I., L.A. Sparrow, and D.J. Reuter (Eds.). 2001. Soil Analysis, an Interpretation Manual. CSIRO Publishing, Collingwood. pp. 103-128.
Tsadilas, C.D. and N. Barbayiannis. 2001. Testing Soils for Determining Fertilizer Needs of Horticultural Crops. In R. Dris, R. Niskanen, and S.M. Jain (eds.) Crop Management and Postharvest Handling of Horticultural Products –Vol. I – Quality Management Science Publishing Inc. Enfield, USA. pp. 13-36.
Viets (Jr), F.G. and W.L. Lindsay. 1973. Testing Soils for zinc, copper, manganese, and iron. In L.M. Walsh and J.D. Beaton (Eds.) Soil Testing and Plant Analysis SSSA, Inc. Mad. WI. pp. 153-172.