Σε έντονες εκφάνσεις του φαινομένου, τα βαθουλώματα τείνουν να ενωθούν, με αποτέλεσμα την εμφάνιση και ανώμαλων καθιζανουσών αυλακώσεων. Φυσικό επακόλουθο του φαινομένου είναι έως και η εκμηδένιση της εμπορικής αξίας του καρπού (Χατζηχαρίσης και Καζαντζής, 2014).
Υπάρχουν δύο περιπτώσεις εμφάνισης του φαινομένου.
- Η προσυλλεκτική εμφάνιση, ενόσω οι καρποί βρίσκονται αναρτημένοι στο δένδρο, η οποία περίπτωση είναι η συχνότερη στη χώρα μας και
- η μετασυλλεκτική εμφάνιση, κατά τη διάρκεια της συντήρησης στους ψυκτικούς χώρους, η οποία περίπτωση είναι η συχνότερα αναφερόμενη στις χώρες του εξωτερικού.
Η περίπτωση της προσυλλεκτικής Επιφανειακής Κηλίδωσης εξετάζεται ξεχωριστά από την μετασυλλεκτική εμφάνιση αυτής, που ονομάζεται και Βαθουλωτή Κηλίδωση (Porrit et al., 1971 – Wade και Bain, 1980).
Στην περίπτωση της προσυλλεκτικής εμφάνισης του Pitting, τα αίτια δεν είναι διαπιστωμένα επακριβώς. Έχουν επισημανθεί κατά καιρούς διάφορες αιτίες όπως διαταραχές της θρέψης, τροφοπενίες από διάφορα θρεπτικά στοιχεία όπως Βορίου (Westwood και Wann, 1966) ή Ασβεστίου (Lidster et al., 1979), ιώσεις, κ.ά.
Το αίτιο στο οποίο αποδίδεται κυρίως όμως, είναι η έλλειψη Ασβεστίου.
Από παρατηρήσεις του Ινστιτούτου Φυλλοβόλων Δένδρων Νάουσας επί αγρών που εμφάνιζαν το φαινόμενο, τα στοιχεία ήταν συγκεχυμένα και δεν βοηθούσαν στην πλήρη κατηγοριοποίηση του φαινομένου. Το φαινόμενο δεν εμφανίζεται κάθε χρόνο σε αγρούς με ιστορικό εμφάνισης και ούτε με την ίδια ένταση και συχνότητα, αν και παρατηρήθηκε ότι στις περιπτώσεις διαφυλλικών επεμβάσεων με Ασβέστιο, για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των καρπών στο σχίσιμο, το φαινόμενο μειώνονταν ή δεν παρουσιαζόταν καθόλου.
Παλαιότερα πειράματα και μετρήσεις του Ινστιτούτου Φυλλοβόλων Δένδρων, έδειξαν ότι καρποί της ποικιλίας B.S. Hardy Giant, με έντονη εμφάνιση Επιφανειακής Κηλίδωσης, είχαν πολύ υψηλή τιμή στη σχέση N/Ca, σε σχέση με καρπούς χωρίς κηλίδωση. Αύξηση της συγκέντρωσης Ασβεστίου (Ca) και μείωση της συγκέντρωσης Αζώτου (N) φάνηκε να μειώνει την εμφάνιση του φαινομένου. Αυτό δικαιολογείται από το γεγονός ότι το Ασβέστιο διατηρεί την ακεραιότητα των μεμβρανών, μειώνει τον αριθμό αναπνοής και καθυστερεί τις ανατομικές μεταβολές των κυττάρων των καρπών. Αντιθέτως, οι καρποί με υψηλή συγκέντρωση Αζώτου έχουν μεγαλύτερη ταχύτητα αναπνοής, πράγμα που αντιμετωπίζεται με αύξηση της συγκέντρωσης του Ασβεστίου (Στυλιανίδης κ.ά., 1999 – Στυλιανίδης, Σιμώνης και Συργιαννίδης, 2002).
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε, όσον αφορά την προσυλλεκτική εμφάνιση του φαινομένου, οι διαφυλλικοί ψεκασμοί Ασβεστίου, σε διάφορες μορφές, στο στάδιο της αλλαγής του χρώματος του καρπού έως και τη συγκομιδή, ανά 7-10 ημέρες, για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των καρπών στο σχίσιμο, έχουν ευεργετικά αποτελέσματα και κατά της εμφάνισης της Επιφανειακής Κηλίδωσης.
Η μετασυλλεκτική Επιφανειακή ή Βαθουλωτή Κηλίδωση (Pitting και αυτή) έχει μελετηθεί πάρα πολύ από επιστήμονες του εξωτερικού, μιας και εμφανίζει ιδιαίτερη συχνότητα εκεί. Εμφανίζεται συνήθως επί του ψυκτικού χώρου και μετά από συντήρηση σε χαμηλές θερμοκρασίες.
Κύριο αίτιο θεωρούνται τα μικροχτυπήματα που γίνονται στους καρπούς κατά τη συγκομιδή, καθώς και η συμπίεση αυτών για διάφορους λόγους (Kupferman, 1992). Εμφανίζεται σε τραυματισμένα επιδερμικά κύτταρα, σε καρπούς που έχει ανοιχτεί η συσκευασία τους, μετά από συντήρηση σε χαμηλές θερμοκρασίες.
Αυτό μας ωθεί στο συμπέρασμα ότι συνεργιστικό ρόλο παίζουν και οι θερμοκρασίες συντήρησης και άρα και ο τρόπος συντήρησης. Έτσι, βρέθηκε ότι καρποί που συμπιέστηκαν με την ίδια δύναμη σε διαφορετικές θερμοκρασίες, εμφάνισαν μεγαλύτερες ζημιές κηλίδωσης σε χαμηλότερες θερμοκρασίες από ότι σε υψηλότερες (Patten et al., 1983 – Crisosto et al., 1993). Βρέθηκε επίσης ότι ο καλύτερος τρόπος συντήρησης, για την αποφυγή του φαινομένου, είναι η συντήρηση σε θαλάμους με υψηλή σχετική υγρασία, χαμηλά επίπεδα οξυγόνου και υψηλά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα, ενώ η μεταφορά καρπών από τους 0oC σε θερμοκρασίες περιβάλλοντος επιδείνωναν το φαινόμενο (Wade και Bain, 1980).
Καλή αντιμετώπιση του μετασυλλεκτικού Pitting κρίθηκε η εμβάπτιση των συγκομισμένων καρπών σε διαλύματα αλάτων Ασβεστίου (κυρίως χλωριούχο ασβέστιο), κάτι ανάλογο δηλαδή με τους διαφυλλικούς ψεκασμούς Ασβεστίου για το προσυλλεκτικό Pitting (Lidster et al., 1979).
Ποικιλίες ή καρποί κερασιάς συγκομισμένοι στο κατάλληλο στάδιο, με μεγάλη τραγανότητα και υψηλή περιεκτικότητα σε στερεά διαλυτά, θεωρείται ότι εμφανίζουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στο Pitting (Facteau και Rowe, 1979).
ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βασιλακάκης Μ. (2006). Μετασυλλεκτική φυσιολογία, μεταχείριση οπωροκηπευτικών και τεχνολογία. Διαιτητική αξία οπωροκηπευτικών. Εκδόσεις Γαρταγάνη.
Crisosto C.H., Garner D., Doyle J., Day K.R. (1993). Relationship between respiration, bruising susceptibility and temperature in sweet cherries. HortScience 28 (2), 132-135.
Facteau T.J., Rowe K.E. (1979). Factors associated with surface pitting of sweet cherry. Journal of the American Society for Horticultural Science 104, 706-710.
Kupferman E.M. (1992). Update on the use of chlorine. Washington State University Tree Fruit Postharvest Journal 3 (2), 12.
Lidster P.D., Tung M.A., Yada R.G. (1979). Effects of preharvest and postharvest calcium treatments on fruit calcium cintent and the susceptibility of “Van” cherry to impact damage. Journal of the American Society for Horticultural Science 104, 790-793.
Patten K.D., Patterson M.E., Kupferman E.M. (1983). Reduction of surface pitting in sweet cherries. Post Harvest Pomology Newsletter, Washington State University 1 (2), 15-19.
Porrit S.W., Lopatecki L.E., Meheriuk M. (1971). Surface pitting – a storage disorder of sweet cherry. Canadian Journal of Plant Science 51, 409-414.
Στυλιανίδης Δ., Θεριός Ι., Μαγγανάρης Α., Ισαακίδης Α., Σωτηρόπουλος Θ. (1999). Το ανισοζύγιο θρεπτικών στοιχείων φύλλων και καρπών κερασιάς της ποικιλίας B.S.H. Giant ως πιθανή αιτία της επιφανειακής κηλίδωσης. Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 8/1999: 16-21.
Στυλιανίδης Δ.Κ., Σιμώνης Α.Δ., Συργιαννίδης Γ.Δ. (2002). Θρέψη λίπανση φυλλοβόλων οπωροφόρων δένδρων. Τροφοπενίες, τοξικότητες, φυσιολογικές ανωμαλίες καρπών. Εκδόσεις Σταμούλη, Αθήνα, σελίδες 676.
Χατζηχαρίσης Ι., Καζαντζής Κ. (2014). Η κερασιά και η καλλιέργειά της. Εκδόσεις ΑγροΤύπος, Αθήνα, σελίδες 440.
Wade N.L., Bain J.M. (1980). Physiological and anatomical studies of surface pitting of sweet cherry fruit in relation to bruising, chemical treatments and storage conditions. Journal of Horticultural Science 55, 375-384.
Westwood M.N., Wann F.B. (1966). Cherry nutrition. In: Childers N.F. (ed.). Nutrition of fruit crops. Rutgers University Press, Brighton, New Jersey, 158-173.
Καζαντζής Κωνσταντίνος, Γεωπόνος Τ.Ε.
Σωτηρόπουλος Θωμάς, Αναπληρωτής Ερευνητής
Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας,
Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων,
ΕΛ.Γ.Ο. «ΔΗΜΗΤΡΑ»
