Πρόκειται για ένα μικρό έντομο με κιτρινικόκκινη κεφαλή με σύνθετους ιριδίζοντες κυανοπράσινους οφθαλμούς, καστανοκόκκινο θώρακα και καστανή κοιλία με κόκκινες κηλίδες.
Το χαρακτηριστικό του δάκου είναι η ύπαρξη ενός μαύρου στίγματος στην άκρη κάθε πτέρυγας.
Έχει 3-5 γενεές το έτος, οι οποίες είναι αλληλοκαλυπτόμενες και διαχειμάζει κυρίως ως νύμφη στο έδαφος ή ως ενήλικο σε προφυλαγμένες θέσεις.
Τα ενήλικα παρατηρούνται συνήθως τον Φεβρουάριο. Η ωοτοκία ξεκινά συνήθως Ιούνιο-Ιούλιο, όταν οι καρποί έχουν ωριμάσει αρκετά (στάδιο σκλήρυνσης κουκουτσιού).
Σε κάθε καρπό, το θηλυκό δημιουργεί μία οπή (τριγωνικό άνοιγμα) και τοποθετεί ένα και μόνο αυγό. Κάθε θηλυκό αποθέτει 12 αυγά την ημέρα, ενώ συνολικά αποθέτει 150-400 αυγά. Η ωοτοκία συνεχίζεται για εβδομάδες ή μήνες και σταματά στα τέλη του φθινοπώρου ή τον χειμώνα που οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες.
Η νεαρή προνύμφη εκκολάπτεται 3-7 μέρες αργότερα, ορύσσει στοά στο μεσοκάρπιο και τρέφεται από τη σάρκα του καρπού.
Το καλοκαίρι, όταν ολοκληρώσει την ανάπτυξή της, η προνύμφη νυμφώνεται κοντά στην επιδερμίδα του καρπού αφού έχει ανοίξει κυκλική οπή εξόδου τρώγοντας τη σάρκα κάτω από την επιφάνεια του καρπού, ενώ αφήνει ανέπαφη την επιδερμίδα ("ψαρολεπίδα").
Μετά την ολοκλήρωση της νύμφωσης εμφανίζονται τα ενήλικα της επόμενης γενιάς τα οποία εξέρχονται από το περίβλημα της νύμφης ανοίγοντας κυκλική οπή στο ένα άκρο της. Ακολουθούν 2-4 γενιές ακόμη ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες.
Ο βιολογικός κύκλος του δάκου ολοκληρώνεται σχεδόν σε έναν μήνα όταν οι κλιματολογικές συνθήκες είναι ευνοϊκές, δηλαδή όταν η θερμοκρασία κυμαίνεται μεταξύ 20οC και 28οC και η ατμοσφαιρική υγρασία είναι υψηλή, ενώ η δραστηριότητα του εντόμου διακόπτεται σε θερμοκρασίες άνω των 35οC.
Ο Δάκος μπορεί να προκαλέσει σοβαρή ζημιά στην παραγωγή ως και 50-80% αν δε ληφθούν έγκαιρα μέτρα καταπολέμησης.
Περισότερο προσβάλλονται επιτραπέζιες ποικιλίες που αρδεύονται καλά και ύστερα οι ελαιοποιήσιμες και οι ξηρικές.
Η προσβολή γίνεται αποκλειστικά στους καρπούς και κυρίως σε αυτούς που έχει πήξει ο πυρήνας.
Ο προσβεβλημένος καρπός μαυρίζει και σαπίζει και μπορεί να πέσει ή να παραμείνει στο δένδρο.
Εκτός από τις σημαντικές απώλειες που προκαλούνται από την πρόωρη καρπόπτωση και της υποβάθμισης της ποιότητας των καρπών, υποβαθμίζεται η ποιότητα του παραγόμενου ελαιόλαδου γιατί αυξάνεται η οξύτητά του και αλλοιώνονται τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του, αφού το έντομο τρέφεται από τη σάρκα του καρπού.
Παρακολούθηση
Η παρακολούθηση του πληθυσμού του εντόμου είναι απαραίτητη για τον προσδιορισμό του χρόνου εμφάνισης του δάκου και για τις διακυμάνσεις του πληθυσμού του, μέχρι την συγκομιδή.
Είναι επίσης κρίσιμη και για την έγκαιρη έναρξη των ψεκασμών. Στον ελαιώνα τοποθετούνται διάφοροι τύποι παγίδων με μία ή περισσότερες ελκυστικές πηγές (φερομονικές, χρωματικές).
Τοποθέτηση παγίδων
Συνήθως τοποθετείται μία παγίδα ανά 30 δένδρα. Κάθε 5 ημέρες συνίσταται αλλαγή του διαλύματος και καταμέτρηση των εντόμων που έχουν συλληφθεί. Ο αριθμός συλλήψεων στις παγίδες δεν συσχετίζεται με το μέγεθος του πληθυσμού καθώς και με τον βαθμό προσβολής του καρπού.
Εμπειρικά, συνίσταται επέμβαση όταν ανά πενθήμερο οι συλλήψεις ξεπερνούν τις 5.
Δολωματικοί ψεκασμοί
Με βάσει τις συλλήψεις στις παγίδες γίνονται δολωματικοί ψεκασμοί, από το έδαφος, (μεμονωμένα σε έναν ελαιώνα αλλά καλύτερα και πιο αποτελεσματικά είναι να γίνονται σε όλη την περιοχή) που σκοτώνουν τα ενήλικα πριν προλάβουν να ωοτοκήσουν στους καρπούς.
Ο δολωματικός ψεκασμός ξεκινά όταν η ελιά αποκτήσει μέγεθος που ο δάκος μπορεί να εναποθέσει αυγό και όταν αρχίζει η σκλήρυνση του πυρήνα της ελιάς.
Συνήθως εφαρμόζονται 1-2 θερινοί ψεκασμοί και 2-3 φθινοπωρινοί ψεκασμοί ανάλογα με την ένταση της προσβολής.
Σε περιοχές που δεν εφαρμόζονται δολωματικοί ψεκασμοί ή σε περίπτωση που η ένταση του πληθυσμού του εντόμου το απαιτεί, γίνονται θεραπευτικοί ψεκασμοί το Σεπτέμβριο και Οκτώβριο με πλήρη κάλυψη όλης της κόμης του δέντρου.
Συστήνονται επεμβάσεις όταν το 2-4% των δειγμάτων των καρπών φέρουν προνύμφες ή νύμφες (μικρότερο το ποσοστό για τις βρώσιμες ποικιλίες).
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την καλλιέργεια της Ελιάς και άλλες καλλιέργειες επισκεφθείτε το FarmaLearn, την Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη της Farmacon.
Με κείμενα φυτοπροστασίας, θρέψης/λίπανσης, ψηφιακές φωτογραφίες και οδηγίες εγκατάστασης και διαχείρισης καλλιεργειών βήμα-βήμα.
