Την καλλιέργεια της φυστικιάς στην Ελλάδα σε γενικές γραμμές την προσβάλλουν πολλές ασθένειες και πολλά έντομα. Αλλά παρακάτω θα εστιάσουμε σε  ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα που παρουσιάζεται στην φυστικιά αυτό των κλειστών καρπών.

ΕΠΟΧΗ ΣΥΓΚΟΜΙΔΗΣ

Η εποχή της συγκομιδής είναι συνήθως το τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου. Κατά καιρούς παρουσιάζονται μικρές αποκλίσεις που έχουν να κάνουν με τις ώρες χειμερινού ψύχους που έχει συμπληρώσει το δέντρο, τις θερμοκρασίες της εποχής, τις συνθήκες άρδευσης και λίπανσης.

Το ώριμο φυστίκι διακρίνεται από τις αποχρώσεις του κόκκινου και του μώβ και από το ότι εύκολα αποσπάται από τον ποδίσκο του και πέφτει. Επίσης συνεκτιμάται και το ποσοστό των ανοιχτών καρπών, που πρέπει να είναι όσο το δυνατόν υψηλότερο. Ο παραγωγός κάνει έναν έλεγχο ανοίγοντας κάποια φυστίκια για να διαπιστώσει το μέγεθος του καρπού αλλά και το ποσοστό των κλειστών καρπών. Κλειστοί ονομάζονται οι καρποί των οποίων το κέλυφος δεν παρουσιάζει οπή στην λεπτή πλευρά τους. Το πλήθος των κλειστών καρπών επηρεάζει την εμπορική αξία του προιόντος, καθώς ο καρπός ανοίγει δύσκολα και μόνο με την συμβολή των δοντιών. Συνήθως το φυστίκι ανοίγει προτού ωριμάσει τελείως.

ΚΛΕΙΣΤΟΙ ΚΑΡΠΟΙ

Το άνοιγμα (σχίσιμο) των δύο ιμίσεων του κελύφους είναι χαρακτηριστικό του καρπού της φιστικιάς αλλά και ζητούμενο, αφού το ποσοστό των κλειστών φυστικιών είναι παράγοντας υποβάθμισης της παραγωγής και υπολογίζονται με αισθητά χαμηλότερη τιμή (συνήθως κατά 40%). Τα τελευταία χρόνια έχουν κατασκευαστεί μηχανικοί διαλογείς και τα κλειστά είτε ανοίγονται μηχανικά και (δίνουν προιόν δεύτερης ποιότητας εμφανισιακά), είτε σπάζονται και η ψίχα δίνεται στη ζαχαροπλαστική.

Οι παράγοντες που επηρεάζουν το ποσοστό των κλειστών είναι πολλοί αλλά δεν γνωρίζουμε την βαρύτητα του καθενός. Οπωσδήποτε επηρεάζει αρνητικά ο μεγάλος όγκος παραγωγής, ιδιαίτερα αν συνδυαστεί με ανεπαρκή τροφοδοσία σε νερό και θρεπτικά συστατικά. Αρνητικά όμως επηρεάζει και η υπερβολική άρδευση. Το θερμό και ξηρό καλοκαίρι φαίνεται να ευνοεί το άνοιγμα. Η επαρκής λίπανση σε άζωτο και ιδίως σε  φώσφορο και κάλιο ευνοεί το άνοιγμα, ενώ η υπερβολική αζωτούχος λίπανση όχι. Επίσης στο άνοιγμα των καρπών καλά αποτελέσματα έχουν δώσει οι διαφυλλικοί ψεκασμοί με σκευάσματα πλήρων υδατοδιαλυτών λιπασμάτων με ιχνοστοιχεία.

ΆΡΔΕΥΣΗ

Το νερό είναι αποφασιστικός παράγοντας τόσο για την ανάπτυξη της φυστικιάς όσο και για την παραγωγή καλής ποιότητας και μεγάλης ποσότητας προιόντος. Ειδικότερα η ποιότητα του καρπού στη φυστικιά σχετίζεται όχι μόνο με το μέγεθος και το γέμισμα των φυστικιών σε ψίχα, αλλά και με το ποσοστό ανοίγματος αυτών. Γι’αυτό και από την άποψη αυτή το νερό είναι ουσιαστικός συντελεστής επιτυχίας της καλλιέργειας. Όταν τα φυστικόδεντρα δεν έχουν την απαιτούμενη υγρασία παρουσιάζουν έντονα φαινόμενα της παρενιαυτοφορίας, με καρπούς μετρίου μεγέθους και κατά το μεγαλύτερο ποσοστό κλειστούς και μικρής εμπορικής αξίας. Επίσης στους ξηρικούς, με ρηχό έδαφος και γενικότερα στους φτωχούς σε υγρασία εδάφους φυστικεώνες, παρατηρείται σε μεγάλο βαθμό εμφάνιση άγονων καρπών.

Άνοιγμα των φυστικιών

Το άνοιγμα, η αλλιώς το σκάσιμο της ραφής του ενδοκαρπίου των φυστικιών είναι ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της καλής ποιότητας αυτών. Το άνοιγμα αυτών των φυστικιών είναι αθροιστικό αποτέλεσμα ορισμένων παραγόντων όπως:

α) Της καλής διατροφής και αυξήσεως της ψίχας.

Η καλή διατροφή της ψίχας είναι επίσης αποτέλεσμα της διατηρήσεως του φυστικεώνα σε καλή κατάσταση τόσο από άποψη υγείας όσο και παροχής των ενδεδειγμένων καλλιεργητικών φροντίδων.

β) Των αρδεύσεων μέχρι λίγες μέρες πριν τη συγκομιδή.

Έτσι υπολογίζουν ότι η τελευταία άρδευση θα πρέπει να γίνει τουλάχιστον 10 ημέρες πριν τη συγκομιδή. Η άρδευση αυτή μπορεί να έχει αποφασιστική επίδραση , τόσο στην αύξηση του μεγέθους της ψίχας όσο και στο ποσοστό των ανοιγμένων φυστικιών κατά τη συγκομιδή.

γ) Της ηλικίας και καταστάσεων των δέντρων καθώς και των  συνθηκών υγρασίας του φυστικεών.

Έτσι νεαρά δέντρα σε υγρές και δροσερές περιοχές και σε περιπτώσεις πυκνού δεσίματος καρπών, με αιφνίδια έλλειψη υγρασίας κατά την ωρίμανση, παρουσιάζουν υψηλό ποσοστό κλειστών φυστικιών, ενώ αντίθετα ανεπτυγμένα φυστικόδεντρα σε ξηρικές περιοχές σε μια καλή χρονιά μετά από άσοδη χρονιά παρουσιάζουν μικρό ποσοστό κλειστών φυστικιών.

δ) Της καλλιεργούμενης ποικιλίας.

Υπάρχουν ποικιλίες που τα φυστίκια τους κάτω από τις ίδιες συνθήκες έχουν χαμηλότερο η υψηλότερο ποσοστό ανοιγμένων φυστικιών.

ε) Του υψομέτρου.

Στα μεγάλα υψόμετρα τα φυστίκια έχουν μεγαλύτερο ποσοστό κλειστών καρπών.

ζ) Των κλιματικών και εδαφολογικών συνθηκών.

Οι ευνοικές κλιματικές συνθήκες και τα δροσερά και γόνιμα εδάφη είναι παράγοντες που συντελούν στην παραγωγή φυστικιών με υψηλό ποσοστό ανοιχτών καρπών. Αντίθετα σε ξηρικούς και με ρηχό έδαφος έχουμε μεγάλο ποσοστό όχι μόνο κλειστών αλλά και μκρού βάρους καρπών. Επίσης το άνοιγμα των φυστικιών φαίνεται να ευνοείται σημαντικά από τις υψηλές θερμοκρασίες που σημειώνονται το καλοκαίρι.

η) Έτσι υπερβολικές αρδεύσεις μπορούν να μειώσουν το ποσοστό ανοίγματος των φυστικιών  και να προκαλέσουν σηψιρριζίες στα δέντρα.

Επίσης οι προσβολές του φυλλώματος από τη σεπτόρια έχουν δυσμενή επίδραση στο γέμισμα των καρπών και κατά συνέπεια στο άνοιγμα των φυστικίών.

Ορισμός ποιότητας-Κριτήριο ποιότητας

Η ποιότητα έχει να κάνει με τον βαθμό ωρίμανσης, με το ποσοστό των ανοιχτών καρπών, με τον τρόπο ξήρανσης και συντήρησης. Η ωρίμανση των φυστικιών αρχίζει μέσα Αυγούστου. Οι καρποί δεν ωριμάζουν όλοι μαζί και γιαυτό η συγκομιδή γίνεται σε δύο το πολύ τρία χέρια.

ΠΗΓΕΣ

Μουτσάτσος, Γ. (2020). Η καλλιέργεια της Φιστικιάς στην Αίγινα.

Πίνη, Π. (2018). Η καλλιέργεια της φιστικιάς στην περιοχή των Μεγάρων.

Κατσογιάννος, Χ. (2012). Η καλλιέργεια της φιστικιάς Pistacia Vera στη περιοχή της Μακρακώμης Ν. Φθιώτιδας.