Μία τέτοια παραμόρφωση, που συναντάται συχνά αλλά ευτυχώς σε πολύ μικρούς αριθμούς ανθέων, είναι η Δυσπλασία των στημόνων ανθέων κερασιάς (αναφέρεται ως malformed stamens στην αγγλική), στην οποία ως ορισμός μπορεί να αποδοθεί «η λανθασμένη διάπλαση των στημόνων των ανθέων», με αποτέλεσμα την εμφάνιση εκβλαστήσεων πάνω σε κάποιους εκ των ανθήρων, που ομοιάζουν με υπέρους (Φωτογραφία 1), όπως περιγράφεται από τον Philp (1933) και τον Ryugo (1988).

Η ανωμαλία είναι αδελφό φαινόμενο, λόγω αιτιολογίας εμφάνισης όπως θα εξηγηθεί παρακάτω, με την εμφάνιση ανθέων με δύο υπέρους, που οδηγούν στη διδυμία καρπών (Χατζηχαρίσης και Καζαντζής, 2014), γι’ αυτό και πολλά άνθη με Δυσπλασία στημόνων συνοδεύονται και από την ύπαρξη δύο πλήρως ανεπτυγμένων υπέρων (Φωτογραφία 1/ΙΙ).

Φωτογραφία 1. Φυσιολογικό άνθος κερασιάς (Ι) και άνθος με δυσπλασία στημόνων (ΙΙ).

Δεν είναι γνωστοί ακόμα οι γενετικοί διακόπτες που ενεργοποιούνται για την εμφάνιση του φαινομένου ή η συμμετοχή ή όχι κάποιων ορμονών ή ουσιών. Ο Ryugo (1988) εικάζει ότι μπορεί να πρόκειται για προσπάθεια θηλυκοποίησης του άνθους, οπότε σίγουρα θα συμμετέχουν στο φαινόμενο και φυτορμόνες, χωρίς όμως να είναι τίποτα εξακριβωμένο.

Αυτό που αναφέρεται και ενοχοποιείται ως αίτιο εμφάνισης της ανωμαλίας, είναι η παρατεταμένη εμφάνιση υψηλών θερμοκρασιών το προηγούμενο καλοκαίρι (Beppu και Kataoka, 1999; Philp, 1933; Ryugo, 1988) και ειδικότερα οι θερμοκρασίες περί των 100 ^oF ήτοι 37,8 ^oC κατά τον Philp (1933) ή οι θερμοκρασίες περί των 35 ^oC, από πειράματα για την εμφάνιση δίδυμων καρπών στην κερασιά των Beppu και Kataoka (1999).

Οι υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν το προηγούμενο καλοκαίρι και ιδιαίτερα κατά την περίοδο της έντασης της διαφοροποίησης των οφθαλμών για κάθε ποικιλία, είναι επίσης η αιτία εμφάνισης ανθέων με δύο υπέρους και άρα εμφάνισης δίδυμων καρπών κατά την επόμενη άνοιξη, γι’ αυτό όπως προαναφέρθηκε τα δύο φαινόμενα θεωρούνται συγγενικά.

Ευτυχώς τα ποσοστά εμφάνισης ανθέων με Δυσπλασία στημόνων είναι πάρα πολύ μικρά σε έναν κερασεώνα, γιατί σε περίπτωση αύξησης της εμφάνισής τους (δεν ξέρουμε τι θα προκύψει στο εγγύς μέλλον με την κλιματική αλλαγή), θα δημιουργηθούν προβλήματα καρπόδεσης, μιας και κατά το συντριπτικό τους ποσοστό είναι στείρα άνθη που δημιουργούν καρπίδια που απορρίπτονται.

Από παρατηρήσεις του Τμήματος Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας του Ινστιτούτου Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων (πρώην Ινστιτούτο Φυλλοβόλων Δένδρων), δεν παίζει ρόλο η ποικιλία στην εμφάνιση της ανωμαλίας και μάλλον δεν σχετίζεται και με το υποκείμενο ή το σύστημα διαμόρφωσης.

Επίσης, από παλαιότερες δοκιμές του Τ.Φ.Ο.Δ.Ν. σε δύο ποικιλίες κερασιάς (Jubilee και Adriana) που εμφάνισαν άνθη με Δυσπλασία στημόνων, καταμετρήθηκαν σε εντοπισμένους κλάδους, ποσοστά καρπόδεσης της τάξης του 0% για την Jubilee και 6,2% για την Adriana (Φωτογραφίες 2 και 3).

Φωτογραφία 2. Δοκιμαστικές μετρήσεις καρπόδεσης ανθέων με Δυσπλασία στημόνων, σε εντοπισμένο κλάδο ποικιλίας κερασιάς Jubilee (ποσοστό καρπόδεσης: 0%).

Φωτογραφία 3. Δοκιμαστικές μετρήσεις καρπόδεσης ανθέων με Δυσπλασία στημόνων, σε εντοπισμένο κλάδο ποικιλίας κερασιάς Adriana (ποσοστό καρπόδεσης: 6,2%).

Θεωρητικά, κάθε καλλιεργητική παρέμβαση που μπορεί να κάνει ο παραγωγός για την αποφυγή ή μείωση της παραγωγής δίδυμων καρπών στον αγρό του, επιφέρει την αντίστοιχη μείωση έως εκμηδένιση της εμφάνισης ανθέων με Δυσπλασία στημόνων.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Beppu Κ., Kataoka Ι., (1999). High temperature rather than drought stress is responsible for the occurrence of double pistils in `Satohnishiki' sweet cherry. Scientia Horticulturae, Volume 81, Issue 2, 1 June 1999, Pages 125-134.

Philp G.L. (1933). “Abnormality in Sweet Cherry Blossoms and Fruit.” Botanical Gazette, vol. 94, no. 4, University of Chicago Press, pp. 815–20, http://www.jstor.org/stable/2471316.

Ryugo K., (1988). Fruit Culture – Its Science and Art. Wiley, New York.

Χατζηχαρίσης Ι., Καζαντζής Κ. (2014). Η κερασιά και η καλλιέργειά της. Εκδόσεις ΑγροΤύπος, Αθήνα.

Δείτε παρακάτω το σχετικό video: