Ποια είναι τα στάδια ανάπτυξης του βαμβακιού;
Στη χώρα μας ο βιολογικός κύκλος του βαμβακιού από τη σπορά έως και τη συγκομιδή διαρκεί περίπου 170 έως 210 ημέρες, ανάλογα την ποικιλία και τις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου το βαμβάκι διακρίνεται στα εξής στάδια:
1. Πριν τη δημιουργία χτενιών: Ο κύριος παράγοντας που επιδρά αρνητικά στο συγκεκριμένο στάδιο ανάπτυξης είναι η υδατική καταπόνηση.
2. Δημιουργία χτενιών: Κύριοι παράγοντες καταπόνησης: γονιμότητα και νερό.
3. Άνθηση: Αρνητικοί παράγοντες είναι η συννεφιά, οι υψηλές θερμοκρασίες, η υδατική καταπόνηση, οι ζημιές στο φύλλωμα και το υψηλό φορτίο καρυδιών.
4. Ωρίμανση: Είναι η ημερομηνία όπου ο αριθμός των γονάτων πάνω από το λευκό άνθος είναι πέντε.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την ανάπτυξη του βαμβακιού;
► Θερμοκρασία: Το φύτρωμα και η ανάπτυξη των βαμβακοφύτων επηρεάζεται άμεσα από τη θερμοκρασία του εδάφους. Η ευνοϊκή θερμοκρασία εδάφους για πιο πρώιμο φύτρωμα και γρήγορη ανάπτυξη είναι αυτή των 34oC. Το ριζικό σύστημα του βαμβακιού βρίσκεται αρκετά βαθιά με αποτέλεσμα η θερμοκρασία εδάφους να μεταβάλλεται αργά. Ωστόσο, η πορεία της ανάπτυξης των ήδη αναπτυγμένων φυτών βαμβακιού επηρεάζεται από τη θερμοκρασία του ατμοσφαιρικού αέρα. Θερμοκρασία αέρα κάτω των 16 oC και άνω των 38 oC δυσχεραίνουν την ανάπτυξη των φυτών. Σε θερμοκρασίες υψηλότερες από τις κανονικές χωρίς όμως να ξεπερνιούνται οι μέγιστες, όλα τα στάδια του φυτού συμπληρώνονται πιο γρήγορα. Η θερμοκρασία αποτελεί έναν από τους βασικότερους παράγοντες που επηρεάζουν την αποδοτικότητα του βαμβακιού. Όταν οι ημερήσιες θερμοκρασίες βρίσκονται στα ευνοϊκά όρια, παράγονται περισσότερα χτένια, τα οποία εξελίσσονται σε λουλούδια και καρύδια.
► Υγρασία - Άρδευση: Η αύξηση της αποδοτικότητας εκτός από την επίδραση της θερμοκρασίας, εξαρτάται από τα επίπεδα της υγρασίας. Το βαμβάκι έχει υψηλές απαιτήσεις σε εδαφική υγρασία, απαιτούνται περίπου 560 λίτρα νερού για την παραγωγή ενός κιλού φυτικής ύλης. Οι ανάγκες νερού των βαμβακοφύτων εξαρτώνται από τις συνθήκες του περιβάλλοντος και το στάδιο ανάπτυξης των φυτών. Η έλλειψη νερού αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες που έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην πορεία ανάπτυξης του βαμβακιού. Σε όλα τα στάδια ανάπτυξης και καρποφορίας το βαμβάκι εμφανίζει μεγάλη ευαισθησία στην έλλειψη νερού, η οποία μπορεί να προκαλέσει πτώση των χτενιών και ανάπτυξη μικρών καρυδιών. Σε πλημμυρισμένο έδαφος, με την πρώτη βλάστηση να έχει εμφανιστεί τα βαμβακόφυτα πεθαίνουν από ασφυξία. Όταν τα καρύδια βρίσκονται στο στάδιο της ωρίμανσης και επικρατούν ξερικές συνθήκες, ο σπόρος είναι ελαφρύτερος, το λάδι μειωμένο και η αναλογία ινών μεγαλύτερη. Ο προγραμματισμός των αρδεύσεων μπορεί να εξασφαλίσει μια ποιοτική παραγωγή.
► Θρεπτικά στοιχεία - Λίπανση: Οι απαιτήσεις του βαμβακιού σε θρεπτικά στοιχεία είναι μικρότερες από αυτές του καλαμποκιού, καπνού κα μηδικής. Εκτός από τα τρία βασικά στοιχεία το άζωτο, το φώσφορο και το κάλιο, απαιτούνται και τα θρεπτικά στοιχεία όπως μαγνήσιο, ασβέστιο και ιχνοστοιχεία όπως σίδηρο, βόριο, χαλκό, ψευδάργυρο και μαγγάνιο. Όχι υπερβολική λίπανση διότι παρατηρείται συσσώρευση στους βλαστικούς ιστούς μη πρωτεϊνικών αζωτούχων ενώσεων με αποτέλεσμα οι ιστοί να γίνονται μαλακοί και ευαίσθητοι στις εντομολογικές προσβολές. Ιδιαίτερης σημασίας είναι το κάλιο και συνεπώς καλιούχος λίπανση διότι συμβάλλει, στην αξιοποίηση από τα φυτά άλλων θρεπτικών στοιχείων, στη φυσιολογική ωρίμανση των καρυδιών και στην αντοχή από προσβολές από φυτοπαράσιτα.
► Ρύθμιση καρποφορίας: Τα βαμβακόφυτα συγκρατούν μεγαλύτερο αριθμό καρυδιών όταν έχουν ισορροπημένη ανάπτυξη. Τα φυτά μέσω του μηχανισμού που διαθέτουν προκαλούν πτώση των μικρών καρυδιών, όταν η ανάπτυξη του φυτού δεν επιτρέπει την ωρίμαση των καρυδιών. Δεν ωριμάζουν όλα τα λουλούδια του βαμβακιού δίνοντας τα καρύδια λόγω των επιδράσεων των περιβαλλοντολογικών συνθηκών και προσβολών από έντομα και ασθένειες.
► Φως: Το βαμβάκι για να ευδοκιμήσει χρειάζεται αρκετό ήλιο. Τις πρώτες πρωινές ώρες τα φυτά φωτοσυνθέτουν και χρειάζονται φως, ενώ η ανάπτυξη των ιστών πραγματοποιείται τις βραδινές ώρες. Ο μη επαρκής φωτισμός προκαλεί μείωση των φυλλοφόρων βλαστών, καθιστά πιο όρθια τη θέση του πρώτου ανθοφόρου κλάδου και εμποδίζει να αναπτυχθούν οι καρποφόροι βλαστοί.
Πηγές: Ιωάννου Δ. Τόλης Ph.D. Βαμβάκι, Εχθροί, Ασθένειες, Ζιζάνια
