Ο ετήσιος κύκλος της αμπέλου περιλαμβάνει φυσιολογικές και ανατομικές αλλαγές που επηρεάζουν την ανάπτυξη και τη μορφή του φυτού. Είναι γνωστό ότι η βλαστική περίοδος διαδέχεται τη χειμερινή ανάπαυση. Η φάση της χειμερινής ανάπαυσης ξεκινά με την πτώση των φύλλων (Νοέμβριο-Δεκέμβριο) και συνεχίζεται μέχρι την εμφάνιση της δακρύρροιας (Φεβρουάριο).

Ποια είναι τα στάδια εισόδου στον λήθαργο;

Είναι γνωστό ότι κατά τη βλαστική περίοδο αναπτύσσονται οι άξονες των χειμέριων οφθαλμών. Στην πρώτη φάση σχηματισμού τους, και μέχρι ενός σημείου ανάπτυξης των βλαστών την άνοιξη, αν οι οφθαλμοί τοποθετηθούν σε ευνοϊκές συνθήκες, μπορούν να βλαστήσουν φυσιολογικά μέσα σε λιγότερο από 200 ώρες (περίπου 8 ημέρες). Το στάδιο αυτό ονομάζεται «προ της εισόδου στο λήθαργο».

Ακολουθεί μια σταδιακή μείωση της ικανότητας των οφθαλμών να βλαστήσουν. Το στάδιο αυτό ονομάζεται «είσοδος στο λήθαργο», κατά το οποίο οι οφθαλμοί πρακτικά δεν εκβλαστάνουν. Ο απαιτούμενος χρόνος για την εκδήλωση βλάστησης υπερβαίνει τις 1000 ώρες (42-50 ημέρες). Σε χαμηλότερες θερμοκρασίες, μεταξύ 10 και 15°C, η βλάστηση είναι απολύτως αδύνατη. Αυτή η φάση χαρακτηρίζεται ως «λήθαργος».

Οι μηχανισμοί που οδηγούν στην είσοδο του φυτού σε λήθαργο συνδέονται άμεσα με την αυξημένη συγκέντρωση ανασταλτικών ουσιών στους ιστούς των βλαστών. Η φάση του λήθαργου μπορεί να διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, και η άρση του απαιτεί την έκθεση των οφθαλμών σε χαμηλές θερμοκρασίες για συγκεκριμένη περίοδο. Η διάρκεια αυτής της έκθεσης πρέπει να είναι συνεχής και διαφέρει ανάλογα με την ποικιλία. Αυτή η περίοδος χαμηλών θερμοκρασιών ονομάζεται «φάση άρσης του λήθαργου». Κατά τη διάρκεια αυτής, οι χαμηλές θερμοκρασίες διασπούν τους ανασταλτικούς παράγοντες, επιτρέποντας τη βλάστηση των χειμέριων οφθαλμών.

Τι είναι η «δακρύρροια»;

Αυτή είναι η πρώτη εμφανής ένδειξη της μετάβασης του φυτού από τη φάση της χειμερινής ανάπαυσης στη βλαστική περίοδο. Στα τέλη του χειμώνα, μετά το κλάδεμα, παρατηρείται εκροή νερού από τις τομές των κλαδεμένων βλαστών. Το φαινόμενο αυτό υποδεικνύει ότι το νερό απορροφάται από τις ρίζες και εκρέει μέσω των τομών. Η απορρόφηση νερού από τις ρίζες οφείλεται στην ενεργοποίηση του ριζικού συστήματος, η οποία προκαλείται από την άνοδο της θερμοκρασίας του εδάφους. Σε αυτό το στάδιο, οι ρίζες αρχίζουν να προσλαμβάνουν ανόργανα θρεπτικά στοιχεία, τα οποία αποθηκεύονται στις ρίζες.

Πηγή: Αμπελουργία, Ν.Α.Νικολάου, Εκδόσεις Σύγχρονη Παιδεία, Θεσσαλονίκη, 2011