Κατά τη διάρκεια της ζωής του, το δέντρο περνά από διάφορα στάδια ανάπτυξης, καθένα από τα οποία απαιτεί διαφορετική προσέγγιση όσον αφορά το κλάδεμα. Αρχικά, στο στάδιο της νεανικότητας, το δέντρο σχηματίζει το σκελετό του, με την απορρόφηση θρεπτικών στοιχείων από το έδαφος να κυριαρχεί. Η βλάστηση είναι έντονη, ενώ η παραγωγή καρπών είναι ελάχιστη ή ανύπαρκτη. Στη συνέχεια, στο στάδιο της ωριμότητας, το δέντρο εμφανίζει υψηλή παραγωγικότητα και χρειάζεται ελάχιστο κλάδεμα. Τέλος, κατά την περίοδο του γήρατος, το ριζικό σύστημα δυσκολεύεται να υποστηρίξει την καρποφορία και την ετήσια βλάστηση. Το κλάδεμα σε αυτή τη φάση ξεκινά αμέσως μετά τη συγκομιδή και ολοκληρώνεται πριν την έναρξη του νέου κύκλου βλάστησης.

Κλάδεμα νεαρών δένδρων

Τα νεαρά δένδρα κλαδεύονται για να διαμορφώσουν ένα ισχυρό σκελετό, που να αντέχει στο βάρος της καρποφορίας και τους ανέμους. Το κλάδεμα καρποφορίας κατά τα πρώτα χρόνια συνίσταται στην αφαίρεση των λαίμαργων και παραφυάδων από τη βάση του δένδρου. Επίσης αφαιρούνται τυχόν σπασμένοι βλαστοί και όσοι είναι σε ανεπιθύμητες θέσεις. Το κλάδεμα τα πρώτα χρόνια πρέπει να είναι το ελάχιστο δυνατό, γιατί αλλιώς καθυστερεί η είσοδος των δένδρων σε καρποφορία.

Κλάδεμα ώριμων δένδρων

Τα ώριμα δένδρα χρειάζονται μέτριο κλάδεμα καρποφορίας κάθε χρόνο, για τους εξής λόγους:

- Διευκολύνεται παράλληλα με την καρποφορία ο σχηματισμός ετήσιων βλαστών επαρκούς μήκους, για την καρποφορία του επόμενου έτους.

- Αφαιρούνται οι βλαστοί που νεκρώνονται από σκίαση. Οι βλαστοί αυτοί αραιώνονται, ώστε να εισέρχεται πιο πολύ φως στο εσωτερικό της κόμης. Επίσης διευκολύνεται η συγκομιδή και ο ψεκασμός.

Πριν ξεκινήσει το κλάδεμα, ο εργάτης θα πρέπει να ελέγξει όλο τον ελαιώνα για να επιλέξει πόσο αυστηρά θα κλαδέψει κάθε δένδρο, γεγονός που εξαρτάται από:

- Το μέγεθος της προηγούμενης καρποφορίας. Κανονική παραγωγή απαιτεί μέτριο κλάδεμα καρποφορίας.

- Το τύπο του εδάφους και τη λίπανση. Το κλάδεμα είναι λιγότερο αυστηρό εάν το έδαφος είναι γόνιμο και λιπαίνεται κανονικά.

- Καλλιεργητικές φροντίδες. Σε αρδευόμενες ελαιώνες γίνεται ελαφρό κλάδεμα.

- Μήκος βλάστησης του προηγούμενου έτους.

Κλάδεμα ηλικιωμένων δένδρων

Αν τα δένδρα είναι ηλικιωμένα και εξαντλημένα ή έχουν παραμεληθεί, τότε το κλάδεμα πρέπει να είναι αυστηρό. Το αυστηρό κλάδεμα θα δυναμώσει τη βλάστηση και θα αποκαταστήσει ισοζύγιο μεταξύ ισοζύγιο μεταξύ των ριζών και του υπέργειου τμήματος.

Όταν ο ελαιώνας δείχνει μικρή ζωηρότητα, φτωχή παραγωγή πολλούς νεκρούς βλαστούς και κίτρινο φύλλωμα, τότε τα δένδρα πρέπει να υποστούν ανανεωτικό κλάδεμα. Καλό είναι η ανανέωση να πραγματοποιείται βαθμιαία, δηλαδή να αφαιρούνται το πρώτο χρόνο 2-3 βραχίονες και τα επόμενα χρόνια οι υπόλοιποι. Η ανανέωση της κόμης πρέπει να γίνεται κάθε 10-20 χρόνια. Είναι αυτονόητο οι μεγάλες τομές πρέπει να καλύπτονται με αλοιφή. Επίσης με το ανανεωτικό κλάδεμα γίνονται τα εξής:

- αφαιρούνται οι ξηροί κλάδοι,

- τέμνονται οι ορθόκλαδοι ή πλαγιόκλαδοι δευτερεύοντες βραχίονες στο 50% του μήκους τους. Οι τομές γίνονται σε πλάγιο βλαστό,

- οι υπεράριθμοι βραχίονες αφαιρούνται πλήρως. Το αυστηρό κλάδεμα ευνοεί τη δημιουργία νέας βλάστησης που πρέπει να αραιωθεί με κλάδεμα. Τα επόμενα δύο χρόνια δεν γίνεται αζωτούχος λίπανση για να μειωθεί η ζωηρότητα του δένδρου και να αποφευχθεί η ανάπτυξη παραφυάδων.  

Πηγή: Ελαιοκομία, Ιωάννης Ν. Θεριός, Εκδόσεις Γαρταγάνη, Θεσσαλονίκη, 2015