Πρόκειται στην ουσία για έναν κινητό ρυθμιστή της ενζυμικής δραστηριότητας.

Η σωστή και επαρκής καλιούχος θρέψη έχει επίσης αποδειχθεί ότι βοηθά τις καλλιέργειες να ανέχονται τις προσβολές από τους νηματώδεις με αποτέλεσμα τις μικρότερες απώλειες στην απόδοση.

Έρευνες έχουν δείξει:

► Το Κάλιο έχει βελτιώσει την υγεία του φυτού στο 65% των μελετών και υπήρξε επιβλαβές στο 23% του συνολικού χρόνου των ερευνών, ίσως λόγω περίσσειας του στοιχείου, οπότε και παρεμπόδιση της πρόσληψης άλλων εξίσου σημαντικών στοιχείων, όπως το Mg, το Ca, το NH₄  και το N.

► Το Κάλιο επίσης μείωσε σημαντικά τις βακτηριολογικές και μυκητολογικές προσβολές, στο 70% του συνολικού χρόνου των ερευνών, των εντομολογικών επιθέσεων καθώς και αυτών από τα ακάρεα στο 60% του χρόνου και των ιολογικών προσβολών καθώς και των επιθέσεων από τους νηματώδεις στις περισσότερες των περιπτώσεων.

► Οι μυκητολογικές προσβολές και οι αποδόσεις επηρεάστηκαν από τις εφαρμογές καλιούχων λιπασμάτων, όπως φαίνεται παρακάτω:

Όταν το εδαφικό Κάλιο βρισκόταν σε χαμηλά επίπεδα, η εκδήλωση της νόσου μειώθηκε κατά 48% και η παραγωγή αυξήθηκε κατά 88%

Όταν τα επίπεδα εδαφικού Καλίου ήταν άγνωστα, η εκδήλωση της νόσου μειώθηκε κατά 14% και η παραγωγή αυξήθηκε κατά 60%

► Η επίδραση του καλίου στην παραγωγή, διαφέρει αναλόγως του είδους του παράσιτου.

► Ο τρόπος δράσης των φυτοπαθογόνων οργανισμών εξαρτάται πρωταρχικά από το μεταβολισμό του φυτού και αλλά και από τα ιδιαίτερα μορφολογικά χαρακτηριστικά του κάθε είδους. Επίσης, η υπερβολική συσσώρευση αζώτου ή και σακχάρων, συχνά συνοδεύονται από κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη βλαβερών παρασίτων. Ιδιαίτερα φυτικά χαρακτηριστικά όπως, η σκλήρυνση των φυτικών ιστών, το πώς είναι κατανεμημένα τα στόματα κ.α. συνδέονται άμεσα με την ένταση της οποιαδήποτε προσβολής.

► Υπάρχουν φορείς Καλίου απέναντι στους οποίους δεν ήταν πάντα ίδια η αντίδραση της καλλιέργειας.

► Ζωτικής σημασίας για τη φυτική υγεία αποτελεί η σωστή ισορροπία μεταξύ Ν/Κ.

► Οφέλη από τις εφαρμογές του Καλίου διαπιστωθήκαν πιο συχνά σε δοκιμές στο χωράφι, παρά σε εργαστηριακό και θερμοκηπιακό επίπεδο.

Η απόκτηση όλων των ωφελειών προς τα φυτά από τη χρήση του Καλίου, δεν είναι μια τόσο απλή υπόθεση. Το μόνο σίγουρο είναι πως οι καλλιέργειες που υποφέρουν από έλλειψη Καλίου, είναι αυτές που θα υποκύψουν σε εξωτερικές φυτοπαθογόνες επιθέσεις.

Ωστόσο, λίγες είναι οι υπάρχουσες έρευνες που προσδιορίζουν τα ακριβή επίπεδα Καλίου στο φυτικό ιστό, στα οποία η ασθένεια επηρεάζεται ή ο κίνδυνος της προσβολής του φυτού από αυτή είναι αμελητέος.

Ένας επιπλέον παράγων που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι πως ενώ πολλές καλλιέργειες μπορεί να είναι επαρκείς σε Κάλιο, η περίσσεια Ν ή P μπορεί να τα κάνει πιο ευαίσθητα ασθένειες ή στους εχθρούς.

Η καλύτερη συμβουλή είναι η διεξαγωγή εδαφικών αναλύσεων καθώς και η φυλλοδιαγνωστική για να υπάρξει μια πραγματική εικόνα της θρεπτική κατάστασης, τόσο του εδάφους όσο και της καλλιέργειας.

Αποδεδειγμένα οφέλη του Καλίου

Είναι ευρέως γνωστό πως  το Κάλιο συμβάλλει ουσιαστικά στην αντοχή των στελεχών του αραβόσιτου αλλά και άλλων φυτικών ειδών.

Το Κάλιο είναι κύριος παράγων μείωσης των ασθενειών του φυλλώματος. Υπό συνθήκες έλλειψης Καλίου, τα φυτικά απεκκρίματα περιέχουν μεγαλύτερες ποσότητες σακχάρων, ουσίες που προάγουν την εγκατάσταση των περισσότερων φυτοπαθογόνων μυκήτων.

Ποιος όμως είναι ο μηχανισμός μείωσης των συμπτωμάτων της νόσου λόγω της εφαρμογής του Καλίου;

Το Κάλιο έχει την ιδιότητα να μεταβάλλει τη σχέση συμβατότητας που υφίσταται μεταξύ ξενιστή-παρασίτου εντός του φυτού. Όταν λοιπόν, ένα φυτό προσβάλλεται από έναν μύκητα τότε ενεργοποιούνται οι φυσικές άμυνές του. 

Η λοίμωξη προκαλεί αυξημένη παραγωγή φαινολικών ενώσεων και φλαβονοειδών, ενώσεις αναστολής την ανάπτυξης των μυκήτων, τόσο στο σημείο μόλυνσης όσο και σε άλλα μέρη του φυτού. Η παραγωγή και η μεταφορά αυτών των ενώσεων ελέγχεται σε μεγάλο βαθμό από τα επίπεδα θρέψης του φυτού. Ωστόσο, το Κ είναι ιδιαίτερα σημαντικό, έχοντας ρόλο κρίσιμο, καθώς η έλλειψη του K μειώνει την ποσότητα των φυτικών φυσικών αντιμυκητιασικών ενώσεων στη θέση της μόλυνσης.

Το κάλιο έχει πρωταρχικό ρόλο στο σχηματισμό μιας παχιάς επιδερμίδας για τα φυτά, η οποία αποτελεί ένα φυσικό εμπόδιο απέναντι στη μόλυνση ή στη διείσδυση ενός παρασίτου (π.χ. μυζητικά έντομα).

Τόσο οι ασθένειες, όσο και τα παράσιτα προκαλούν πιο δυσμενή συμπτώματα για τις καλλιέργειες στην περίπτωση υψηλών επιπέδων N και σακχάρων στα φυτά. Μία συγκέντρωση περίσσειας ποσότητας Ν  συχνά αποτελεί ένδειξη πως το φυτό δε μετατρέπει επαρκώς το N σε πρωτεΐνες ή τα σάκχαρα σε ενέργεια. Σε όλη αυτή τη διαδικασία που ήδη περιγράψαμε, ο ρόλος του K είναι βασικός.

Επίσης, σημαντική είναι η ύπαρξη ισορροπίας μεταξύ του K και των υπολοίπων θρεπτικών στοιχείων. Επί παραδείγματι, η Βακτηριακή μάρανση (Pantonea stewartii) στον αραβόσιτο, ως γνωστό επωφελείται από την υψηλή περιεκτικότητα ανόργανου αζώτου εντός των φυτικών χυμών. Η έλλειψη Κ στον αραβόσιτο, μειώνει την ικανότητα του φυτού να μεταβολίσει το N, με αποτέλεσμα την αύξηση των ποσοτήτων του ανόργανου N εντός των χυμών.

Η παραπάνω κατάσταση αυτομάτως αυξάνει την ευαισθησία του φυτού του αραβόσιτου στη Βακτηριακή μάρανση.  Αντίστοιχοι μηχανισμοί αντιμετώπισης έχουν παρατηρηθεί και για τα Fusarium και Diplodia. Στα περισσότερα φυτά, καθώς το ανόργανο Ν συσσωρεύεται παρουσία χαμηλών επιπέδων Κ, οι φυτικές ενώσεις που έχουν μυκητοκτόνες ιδιότητες διασπώνται γρήγορα.

Η αυξημένη ανθεκτικότητα σε ασθένειες από διαφορετικές ποικιλίες των ίδιων φυτικών ειδών συνδέεται μερικές φορές με την ικανότητα της ανθεκτικής ποικιλίας να προσλαμβάνει περισσότερο Κ.

Αυτό έχει παρατηρηθεί σε είδη που διαφέρουν πολύ σε σχέση με το λινάρι και τα πεύκα. Διαπιστώθηκε ότι μια ποικιλία λιναριού που είναι φυσικά ευαίσθητη στην ξήρανση προσλαμβάνει και περιέχει υψηλότερα επίπεδα Κ σε σχέση με τις  ευαίσθητες ποικιλίες που αναπτύσσονται υπό τις ίδιες συνθήκες ποσοτήτων Κ. Η αντίσταση στην σκουριά ορισμένων λευκών ποικιλιών πεύκου, ενώ άλλες ήταν πιο ευαίσθητες, συσχετίστηκε με υψηλότερα επίπεδα Κ στους ιστούς των ανθεκτικών ποικιλιών.

Η ισορροπία μεταξύ του Καλίου και των υπολοίπων θρεπτικών συστατικών, είναι επίσης ένας συσχετιζόμενος παράγοντας. Η υψηλή πρόσληψη Καλίου μπορεί να είναι ευεργετική ή και καταστροφική.

Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, ένας υψηλός λόγος Ν/Κ σε ένα φυτό μπορεί να το κάνει πιο ευάλωτο σε ασθένειες. Ωστόσο, άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι μια υψηλή ισορροπία Κ/ Ca σε ορισμένα φυτά μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερες προσβολές.

Μία έρευνα που αφορούσε σε πατάτες και τα εσπεριδοειδή έδειξε ότι η μόλυνση από τους μύκητες Streptomycetes σε πατάτες και Phytophthora σε εσπεριδοειδή, αυξήθηκε με υψηλά επίπεδα καλιούχου λίπανσης.

Συμειώθηκε και στις δύο περιπτώσεις ότι η υψηλότερη πρόσληψη K πιθανώς προκάλεσε έλλειψη Ca. Η έλλειψη Ca είχε προφανώς ως αποτέλεσμα ακατάλληλο σχηματισμό ή λειτουργία των κυτταρικών τοιχωμάτων των φυτών, οδηγώντας σε αυξημένη μόλυνση από ασθένειες ή εξάπλωσή της μεταξύ των φυτών.

Ακόμη μία διαπίστωση είναι πως σε φυτά με υψηλά ποσοστά αμινοξέων, η δραστηριότητα καθώς και η αναπαραγωγή των μυζητικών εντόμων είναι αυξημένη. Αυτή η κατάσταση είναι χαρακτηριστική των φυτών με έλλειψη Κ ή σχετική περίσσεια Ν, σε σύγκριση με αυτά τα θρεπτικά συστατικά. Ενώ η άμεση βλάβη από αυτά τα έντομα είναι σημαντική, μπορεί επίσης να είναι φορείς ιώσεων (π.χ. αφίδες).

Πολλές μολύνσεις ξεκινάνε μέσω ανοιχτών τραυμάτων και έχει παρατηρηθεί πως η ταχεία επούλωση των τραυμάτων τείνει να μειώσει τις προσβολές.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί αυτό της αμπέλου, όπου η σωστή καλιούχος θρέψη αποδίδει την ιδιότητα στο συγκεκριμένο φυτό να επουλώνει ταχύτερα τα τραύματά του και κατά την επούλωση να συσσωρεύονται γύρω από τα τραύματα, τοξικές για το παθογόνο ενώσεις.

Στην περίπτωση των νηματωδών, η σωστή καλιούχος θρέψη, επίσης μειώνει σημαντικά τις προκαλούμενες βλάβες. Έρευνα έχει δείξει πως η βλάβες που έχουν προκαλέσει οι κυστονηματώδεις σε φυτά σόγιας, έχουν μειωθεί αισθητά λόγω της επαρκούς καλιούχου θρέψης.

Βιβλιογραφία:

Buck, G. B., Korndörfer, G. H., Nolla, A., & Coelho, L. (2008). Potassium silicate as foliar spray and rice blast control. Journal of Plant Nutrition, 31(2), 231-237.

Huber, D. M., & Haneklaus, S. (2007). Managing nutrition to control plant disease. Landbauforschung Volkenrode, 57(4), 313

Lobato, M. C., Olivieri, F. P., Daleo, G. R., & Andreu, A. B. (2010). Antimicrobial activity of phosphites against different potato pathogens. Journal of Plant Diseases and Protection, 117(3), 102-109.

Machinandiarena, M. F., Lobato, M. C., Feldman, M. L., Daleo, G. R., & Andreu, A. B. (2012). Potassium phosphite primes defense responses in potato against Phytophthora infestans. Journal of Plant Physiology, 169(14), 1417-1424.

Perrenoud, S. (1977). Potassium and plant health. Potassium and plant health.