Αλλά προσθέτουν πραγματικά τα ψυχανθή άζωτο στο έδαφος; Και εάν ναι, υπό ποιες προϋποθέσεις;
Τα περισσότερα από τα ψυχανθή φυτά που είναι σημαντικά στη γεωργία είναι γνωστά ως σταθεροποιητές αζώτου, αλλά τα ίδια τα φυτά δε δεσμεύουν πραγματικά το άζωτο από την ατμόσφαιρα. Αυτό που μπορούν να κάνουν είναι να αναπτύξουν μια αμοιβαία επωφελή σχέση με ριζόβια, αζωτοδεσμευτικά βακτήρια τα οποία δεσμεύουν το άζωτο από τον αέρα και το μοιράζονται με το φυτό ξενιστή τους.
Τα βακτήρια του γένους Rhizobium, ζούνε ελεύθερα στο υγιές και ζωντανό έδαφος και κατά τη διάρκεια ενός τμήματος του βιολογικού τους κύκλου, μπορούν να μολύνουν τις ρίζες των ψυχανθών. Πρόκειται για μια επιθυμητή μόλυνση η οποία και αποδίδει πολλά οφέλη. Στη ουσία δημιουργείται μια συμβιωτική σχέση μεταξύ των ωφέλιμων αυτών βακτηρίων και του ριζικού συστήματος της καλλιέργειας. Κατά τη διάρκεια ενός βιολογικού κύκλου αυτών των βακτηρίων και υπό ευνοϊκές συνθήκες για αυτή τη συμβιωτική σχέση, τα βακτήρια αυτά διαρκώς αυξάνονται σε αριθμό.
Τα προαναφερθέντα αζωτοδεσμευτικά βακτήρια εξελίσσονται μαζί με τους ξενιστές τους και πολλά από αυτά παρουσιάζουν έντονη εξειδίκευση ως προς τον ξενιστή που προτιμούν.
Στην πραγματικότητα, το μεγαλύτερο μέρος των ελαιούχων σπόρων, των ζωοτροφών και των καλλιεργειών κάλυψης, στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν είναι εγγενή των περιοχών όπου και καλλιεργούνται και ούτε είναι τα συγκεκριμένα αζωτοδεσμευτικά είδη βακτηρίων.
Για παράδειγμα, στην προσπάθειά της η μηδική να αζωτοδεσμεύσει, απαιτείται η ύπαρξη ενός συγκεκριμένου είδους ριζόβιου βακτηρίου, του Sinorhizobium meliloti, το οποίο και θα πρέπει να υπάρχει στο έδαφος ή να εισαχθεί σε αυτό μέσω του σπόρου. Εάν τώρα αναφερθούμε στο κόκκινο τριφύλλι, τότε αυτό απαιτεί ένα διαφορετικό βακτήριο, το Rhizobia leguminosarum ώστε να μπορέσει να δεσμεύσει το άζωτο.
Λόγω αυτής της ειδικής συμβιωτικής σχέσης που αναπτύσσεται, οποιαδήποτε νέα εγκατάσταση μιας ψυχανθούς καλλιέργειας θα πρέπει να εμβολιαστεί με το κατάλληλο για αυτή αζωτοδεσμευτικό βακτήριο για να παράσχει τα συγκεκριμένα είδη ριζοβίων που απαιτούνται για τη σταθεροποίηση του αζώτου.
Όπου τα είδη ψυχανθών αναπτύσσονται επανειλημμένα σε εναλλαγή καλλιεργειών, μπορεί να μην χρειαστεί να εμβολιάσετε κάθε φορά που φυτεύεται το όσπριο.
Παράγοντες που επηρεάζουν την επιβίωση των ριζόβιων στο έδαφος σε χρόνια όπου δεν αναπτύσσονται τα όσπρια του ξενιστή περιλαμβάνουν χαμηλό pH (λιγότερο από 5,5-6,0) και εξαιρετικά ζεστό ή εξαιρετικά ξηρό έδαφος.
Πότε συνιστάται εμβολιασμός των ψυχανθών με το κατάλληλο ριζόβιο;
► Όταν δεν έχει υπάρξει προγενέστερη καλλιέργεια του ψυχανθούς στο συγκεκριμένο χώρο καλλιέργειας.
► Ένα όντως υπήρξε καλλιέργεια οσπρίων στο παρελθόν αλλά η απόδοση ήταν φτωχή, κάτι που σημαίνει μάλλον έναν κακό εμβολιασμό.
► Όταν το ψυχανθές έχει καλλιεργηθεί στο παρελθόν αλλά σε πολύ μικρή έκταση επί της συνολικής.
► Έχουν περάσει πολλά χρόνια από την τελευταία καλλιέργεια ψυχανθών. Σε αυτήν την περίπτωση τα επίπεδα των αζωτοδεσμευτικών βακτηρίων του εδάφους είναι πολύ χαμηλά. Οπότε, εάν έχει παρέλθει μία τριετία χωρίς καλλιέργεια ενός ψυχανθούς, τότε θα πρέπει να εφαρμοσθεί εμβολιασμός της καλλιέργειας.
Πως εμβολιάζω ένα ψυχανθές
Εάν γυρίζαμε το χρόνο 100 χρόνια πίσω και ζητούσαμε τότε από έναν αγρότη να εμβολιάσει ένα χωράφι με αζωτοδεσμευτικά βακτήρια, τότε αυτός θα έπρεπε να μεταφέρει χώμα από ένα χωράφι όπου έχουν καλλιεργηθεί ψυχανθή σε αυτό που πρόκειται να καλλιεργηθούν. Σαφώς, μια επίπονη και χρονοβόρα διαδικασία.
Η γεωργία και η τεχνολογία έχουν προχωρήσει και πλέον ο εμβολιασμός αποτελεί μια πιο εύκολη υπόθεση.
Το συγκεκριμένο εμβόλιο στη σημερινή εποχή αποτελείται από έναν φορέα και από τα ζωντανά αζωτοδεσμευτικά βακτήρια. Τα εμπορικά σκευάσματα μπορεί να έχουν τη μορφή σκόνης, όπως τύρφη, άργιλος, ταλκ, μορφή κόκκώδη ή και υγρή.
Μπορούν να εφαρμοσθούν είτε άμεσα στο σπόρο, είτε εφαρμόζονται κατά τη σπορά ή τη φύτευση.
► Τα εμβόλια με βάση την τύρφη περιέχουν τα περισσότερα βακτήρια ανά μονάδα φορέα, αλλά τα βακτήρια σε αυτήν την είναι πολύ βραχύβια. Μετά το άνοιγμα μιας συσκευασίας και την εφαρμογή στον σπόρο, οι σπόροι πρέπει να φυτευτούν μέσα σε 24 ώρες.
► Οι κοκκώδεις εφαρμογές διαμορφώνονται για ευκολία στη απευθείας εφαρμογή μαζί με το σπόρο.
► Οι εμβολιασμοί με βάση την άργιλο εφαρμόζονται στους σπόρους και διατηρούν εν ζωή τα βακτήρια για ένα χρόνο ή και περισσότερο.
