1. Αποδόμηση οργανικών υλών
Η σημαντικότερη ίσως συμβολή των εδαφικών οργανισμών στα ανώτερα φυτά είναι η αποδόμηση των νεκρών φύλλων, ριζών και άλλων φυτικών ιστών. Οι εδαφικοί οργανισμοί αποσυνθέτουν επίσης απόβλητα ζώων, αστικά λύματα αλλά και οργανικά υλικά που προστίθενται στο έδαφος.
Τα μικρόβια συνθέτουν νέες ενώσεις ως παραπροϊόν του μεταβολισμού τους, ορισμένες από τις οποίες συμβάλλουν στην ευστάθεια της εδαφικής δομής και άλλες στη χουμοποίηση. Τα βακτήρια και οι μύκητες αφομοιώνουν μέρος του αζώτου, φωσφόρου και θείου των οργανικών υλικών που χωνεύουν.
Η υπερβολική ποσότητα αυτών των θρεπτικών μπορεί να εκκρίνεται στο εδαφικό διάλυμα σε ανόργανη μορφή. Έτσι, το «τροφικό δίκτυο» του εδάφους μετατρέπει οργανικά δεσμευμένες μορφές αζώτου, φωσφόρου και θείου σε ανόργανες, τις οποίες μπορούν να προσλάβουν εκ νέου τα φυτά.
2. Διάσπαση τοξικών ενώσεων
Πολλές οργανικές ενώσεις, τοξικές για τις καλλιέργειες καταλήγουν στο έδαφος. Μερικές από αυτές παράγονται από εδαφικούς οργανισμούς, κάποιες εφαρμόζονται από τους ίδιους τους ανθρώπους, π.χ. ως φυτοπροστατευτικά κατά εχθρών και ασθενειών, και άλλες αποτίθενται στο έδαφος εξαιτίας τις περιβαλλοντικής μόλυνσης.
Εάν όλες αυτές οι ενώσεις συσσωρευτούν στο έδαφος, μπορεί να προκαλέσουν τεράστια οικολογική βλάβη. Ευτυχώς οι περισσότερες από αυτές δεν παραμένουν στο έδαφος διότι χρησιμοποιούνται ως «τροφή» από τους εδαφικούς οργανισμούς. Οι εδαφικοί προκαρυωτικοί μικροοργανισμοί και οι μύκητες συμβάλλουν αποφασιστικά στη διατήρηση ενός μη τοξικού εδαφικού περιβάλλοντος, καθώς διασπούν τέτοιες τοξικές ενώσεις.
Η δραστηριότητα των μικροοργανισμών είναι πολύ μεγαλύτερη στα επιφανειακά στρώματα του εδάφους, όπου συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός μικροβίων ως αποτέλεσμα της μεγαλύτερης διαθεσιμότητας οργανικής ύλης και οξυγόνου.
3. Μετασχηματισμοί ανόργανων ενώσεων
Τα νιτρικά, θειικά και ως ένα βαθμό φωσφορικά ιόντα βρίσκονται στο έδαφος εξαιτίας αντιδράσεων που προκαλούνται από τους μικροοργανισμούς. Παρομοίως, η διαθεσιμότητα σε άλλα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία όπως ο σίδηρος και το μαγγάνιο, καθορίζεται από τη μικροβιακή δράση.
Στα καλά στραγγιζόμενα εδάφη, τα στοιχεία αυτά οξειδώνονται από μικροοργανισμούς, με αποτέλεσμα να διατηρείτε ο σίδηρος και το μαγγάνιο σε χαμηλή διαλυτότητα και τα φυτά να προσλαμβάνουν τις ποσότητες που χρειάζονται.
4. Δέσμευση Ν2
Η δέσμευση του αερίου του στοιχειώδους αζώτου Ν2, το οποίο δεν μπορεί να αξιοποιηθεί απευθείας από τα φυτά, μέσω της μετατροπής του σε αφομοιώσιμη μορφή από τα φυτά είναι μία από τις σημαντικότερες μικροβιακές διεργασίες στο έδαφος.
Η μακράν μεγαλύτερη ποσότητα δεσμεύεται από τους οργανισμούς στα φυμάτια.
5. Τα ριζοβακτήρια
Η ζώνη αμέσως γύρω από τη ρίζα του φυτού συντηρεί ένα πυκνό πληθυσμό μικροοργανισμών που ονομάζονται ριζοβακτήρια, τα οποία είναι ωφέλιμα για τα φυτά – τα λεγόμενα φυτοαυξητικά ριζοβακτήρια. Στη φύση οι ριζικές επιφάνειες είναι σχεδόν επιστρωμένες από βακτηριακά κύτταρα ώστε ουσιαστικά να μην υπάρχει άμεση επικοινωνία του ριζικού συστήματος με το έδαφος χωρίς κάποια επιρροή.
Ο κόσμος των ριζοβακτηρίων παραμένει σε μεγάλο βαθμό αχαρτογράφητος, εκτός του ότι αντιμετωπίζουν τις φυτικές ασθένειες, ορισμένα βακτήρια προάγουν την ανάπτυξη των φυτών μέσω αυξημένης πρόσληψης θρεπτικών ουσιών ή ορμονικής διέγερσης.
Πηγή: Εδαφολογία – η φύση και οι ιδιότητες των εδαφών Nyle C.Brady & Ray R. Weil , 2011, Αθήνα, Εκδόσεις Έμβρυο. Σελ: 481-482
