Ο καθαρισμός του ψεκαστικού βοηθάει τον επαγγελματία χρήστη στο να αποφύγει:
► υπολείμματα ψεκαστικού υγρού εντός βυτίου, αντλίας και σωληνώσεων (ιδιαίτερα σημαντικό όταν ψεκάζονται κι άλλες καλλιέργειες με διαφορετικές εγκεκριμένες δραστικές ουσίες)
► υπολείμματα που υπάρχουν εξωτερικά στο βυτίο, στα μπεκ και σε άλλα μέρη του ψεκαστικού (σημεία που έρχονται σε επαφή με δέρμα/ρουχισμό. Σε περίπτωση βροχής καταλήγουν στο έδαφος, πιθανώς και σε υδάτινα σώματα)
Καθαρισμός Ψεκαστικού
Ενώ μπορούμε έμμεσα να αμβλύνουμε τον κίνδυνο ρύπανσης από διάχυτες πηγές (διασπορά ψεκαστικού νέφους, επιφανειακή απορροή), οι σημειακές πηγές μπορούν να αποφευχθούν σχεδόν εξ’ ολοκλήρου μέσω της εφαρμογής ορθών πρακτικών, την αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας και της ύπαρξης των κατάλληλων υποδομών στο χωράφι.
Ένα σημαντικό στάδιο πρόληψης δημιουργίας σημειακών πηγών είναι ο καθαρισμός / πλύσιμο του ψεκαστικού, ο οποίος θα πρέπει να περιλαμβάνει τόσο το εσωτερικό μέρος όσο και το εξωτερικό.
► Καθαρισμός εσωτερικά (πλύσιμο βυτίου)
Στην Εικόνα 1 βλέπουμε ένα παράδειγμα ψεκαστικού όγκου που πιθανώς να περισσέψει μετά από έναν ψεκασμό. Εάν υπολογίσουμε με ακρίβεια τον ψεκαστικό όγκο που χρειαζόμαστε (και έχουμε βαθμονομήσει σωστά το ψεκαστικό μας), τότε ο μοναδικός όγκος που αναμένεται να περισσέψει είναι ο τεχνικώς υπολειπόμενος όγκος (Α), ο οποίος εξαρτάται από το σχεδιασμό του βυτίου (ρωτήστε τον κατασκευαστή). Εάν όμως δεν γίνει καλά ο υπολογισμός ή δεν έχει βαθμονομηθεί σωστά το ψεκαστικό μας, τότε πιθανώς να παραμείνει στο βυτίο κι ένας πρόσθετος όγκος (Β).
Οι υπολειπόμενες ποσότητες του ψεκαστικού υγρού που παραμένουν στους ψεκαστήρες αροτραίων καλλιεργειών είναι πολύ μεγαλύτερες από τους νεφελοψεκαστήρες λόγω του ψεκαστικού βραχίονα και των σωληνώσεων.
Υπάρχουν δύο μεθοδολογίες για τον εσωτερικό καθαρισμό των ψεκαστήρων:
α) Κλιμακούμενος καθαρισμός
Κατά τον κλιμακούμενο καθαρισμό, το καθαρό νερό εισάγεται -κατά κανόνα σε τρεις δόσεις- στο ψεκαστικό βυτίο με τη χρήση περιστρεφόμενου ακροφυσίου (Εικόνα 2) τόσο για το πλύσιμο των τοιχωμάτων του βυτίου όσο για την αραίωση της ποσότητας ψεκαστικού υγρού που περίσσεψε. Μετά από κάθε εσωτερικό πλύσιμο, η αραιωμένη ποσότητα του ψεκαστικού υγρού ψεκάζεται στον αγρό. Συνήθως η ποσότητα του νερού που απατείται για την επιτυχημένη αραίωση είναι 10 φορές της ποσότητας υγρού που έχει περισσέψει στο βυτίο. Η διαδικασία πρέπει να επαναληφθεί 3 φορές(Εικόνα 3).
β) Συνεχής καθαρισμός
Μέσω μιας ξεχωριστής αντλίας και κατάλληλων ακροφυσίων καθαρισμού (Εικόνα 4) εισάγεται καθαρό νερό στο ψεκαστικό βυτίο και στη συνέχεια ψεκάζονται οι αραιωμένες ποσότητες στον αγρό Η ξεχωριστή αντλία θα πρέπει να δίνει περίπου το 90% του παρεχομένου όγκου των ακροφυσίων, ώστε να μην εισρέει η ποσότητα του ψεκαστικού υγρού που έχει περισσέψει στο βυτίο μέσω του συστήματος επιστροφής.
Ανάλογα με τον ψεκαστήρα είναι αναγκαία η απενεργοποίηση του συστήματος επιστροφής ή καθαρισμού των σωληνώσεων. Το πλεονέκτημα της μεθόδου είναι ότι το υπολειπόμενο ψεκαστικό διάλυμα αραιώνεται πάρα πολύ γρήγορα και αυτόματα. Κάθε ψεκαστήρας μπορεί να εξοπλιστεί εκ των υστέρων (με δεξαμενή καθαρού νερού, ακροφύσιο για εσωτερικό καθαρισμό, επιπλέον αντλία και τους απαραίτητους σωλήνες και βαλβίδες).
Για τους μικρότερους ψεκαστήρες, μια ξεχωριστή ηλεκτρική αντλία καθαρού νερού είναι επαρκής. Σε μεγαλύτερους ψεκαστήρες, που χρειάζονται υψηλότερων αποδόσεων αντλία, μπορεί να τοποθετηθεί μία υδραυλική αντλία. Ορισμένοι κατασκευαστές προσφέρουν ήδη στους νέους ψεκαστήρες τους τη δυνατότητα της συνεχούς διαδικασίας καθαρισμού.
► Καθαρισμός εξωτερικά του ψεκαστικού
Τα υπολείμματα του ψεκαστικού υγρού συσσωρεύονται γρήγορα στις εξωτερικές επιφάνειες του ψεκαστήρα και του ελκυστήρα. Οι μεγαλύτερες ποσότητες βρίσκονται σε περιοχές κοντά στα ακροφύσια, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που τα ακροφύσια παράγουν πολύ μικρές σταγόνες. Τα μικρά σταγονίδια στροβιλίζονται κατά την κίνηση του ψεκαστήρα και προσκολλώνται στο κεντρικό τμήμα του ψεκαστικού βραχίονα και το πίσω μέρος του βυτίου. Επίσης, το εμπρόσθιο τμήμα του ψεκαστήρα μπορεί να επιμολυνθεί κατά την αναστροφή. Οι κατασκευαστές των ψεκαστήρων προσφέρουν πρόσθετο εξοπλισμό για τον εξωτερικό καθαρισμό (αντλίες υψηλής ή χαμηλής πίεσης με αντίστοιχο ψεκαστικό αυλό).
Ο καθαρισμός θα πρέπει, εάν είναι δυνατόν, να πραγματοποιηθεί σε ειδικό χώρο (Εικόνα 5) ή στο χωράφι σε επιφάνεια καλυμμένη με βλάστηση (Εικόνα 6).
Όταν οι εναποθέσεις των φ/π δεν έχουν στεγνώσει ακόμα, τότε η ανάγκη σε νερό για τον εξωτερικό καθαρισμό είναι χαμηλή. Όταν όμως οι εναποθέσεις των φ.π. έχουν ήδη στεγνώσει, τότε μπορεί το καθαρό νερό για τον εξωτερικό καθαρισμό να μην επαρκεί και να χρειαστεί να εφοδιαστείτε με περισσότερο.
Στους νεφελοψεκαστήρες υπάρχει μεγαλύτερη συσσώρευση ψεκαστικού υγρού εξωτερικά από ότι στους ψεκαστήρες υπαίθριων καλλιεργειών, ιδιαίτερα στην περιοχή του ανεμιστήρα.
