Οι παραγωγοί μέχρι και σήμερα εφαρμόζουν είτε μεγάλες ποσότητες αζωτούχων λιπασμάτων είτε, και συνήθως, πλήρη λιπάσματα στο τέλος του χειμώνα. Το μόνο που άλλαξε τα τελευταία 30 έτη είναι η μετάβαση από το 11-15-15 από τα μέσα του χειμώνα σε πολλά άλλα (λόγω απελευθέρωσης της αγοράς λιπασμάτων) σύνθετα λιπάσματα που συχνά περιέχουν πλην των τριών βασικών στοιχείων και μαγνήσιο και βόριο. Έτσι ανά μονάδα Ν ή Κ αυξήθηκε το κόστος λίπανσης χωρίς ουσιαστική βελτίωση στη γενικότερη λιπαντική αγωγή.
Σε πρόγραμμα ΕΠΕΤ που υλοποιήθηκε στη ροδακινοκαλλιέργεια στην κεντρική Μακεδονία το 2000 δεν έγινε τίποτα για τη λίπανση της ροδακινιάς. Σε πρόγραμμα ΕΠΑΝ για τα συμπύρηνα ροδάκινα το 2004 εφαρμόστηκε το μοντέλο λίπανσης της ροδακινιάς βάσει των αναλύσεων εδάφους και φύλλων των Κουκουλάκη/Παπαδόπουλου με επιτυχία. Αλλά κανείς δεν χρησιμοποίησε αυτά τα στοιχεία, από όσο γνωρίζω. Οι συνεργαζόμενοι λοιπόν στο πρόγραμμα μας παραγωγοί εφάρμοζαν διάφορες ποσότητες στοιχείων με πλήρη βασικά λιπάσματα στα τέλη Φεβρουαρίου και βρίσκονται στις περιοχές Σκύδρας, Αριδαίας, Μελίκης, Νησελίου και σε δύο περιοχές της Π.Ε. Φλώρινας.
Ένας κύριος στόχος του προγράμματος είναι η βελτίωση της λιπαντικής αγωγής για μείωση του κόστους της και αύξηση της αποτελεσματικότητας χρήσης των στοιχείων με πιθανή παράλληλη βελτίωση της παραγωγικότητας, μείωση των χεριών συγκομιδής και ένα ‘ήρεμο’ δέντρο. Επιμέρους στόχοι που υλοποιούνται είναι α) εκμηδενισμός της βασικής λίπανσης με Ν και Ρ, εφαρμογή μόνο καλίου στα τέλη Φεβρουαρίου-αρχές Μαρτίου, β) εφαρμογή ελάχιστου Ρ και μικρών ποσοτήτων Ν ορθά χρονικά κατά τη βλαστική περίοδο ανάλογα τις ανάγκες του δέντρου.
Οι εδαφολογικές αναλύσεις έδειξαν ότι το έδαφος είναι σχεδόν πάντα ελαφρά έως έντονα αλκαλικό με pH έως 8, έχει πολλή ιλύ και άργιλο, συχνά έχει υψηλό ανθρακικό ασβέστιο, και είναι πλούσιο σε κάλιο, ασβέστιο και μαγνήσιο.
Οι αρνητικές συνέπειες μερικών από τις ανωτέρω υψηλές τιμές ή ποσότητες μπορούν να αμβλυνθούν είτε με οξινοποιά λιπάσματα είτε με εφαρμογή τοπικά στην επιφάνεια του εδάφους που αρδεύεται οργανικής ουσίας.
Ή καλύτερα πριν τη φύτευση του οπωρώνα να εφαρμοστεί και ενσωματωθεί επί της μελλοντικής γραμμής φύτευσης μια καλή ποσότητα (έως και 1 τόνος) κοπριάς ή καλύτερα κόμποστ.
Βάσει των εδαφολογικών αναλύσεων είναι λάθος να προταθεί λίπανση για βελτίωση της θρέψης του φυτού. Θα προταθεί μόνο βελτίωση των ιδιοτήτων του εδάφους και των διαθέσιμων ποσοτήτων θρεπτικών στο έδαφος. Και τα δύο είναι σωστά αλλά το κόστος τους είναι απαράδεκτο. Άρα ορθά πρέπει να σκεφτόμαστε την καλύτερη θρέψη του φυτού βάσει των φυλλοδιαγνωστικών αναλύσεων και των εκροών θρεπτικών.
Οι φυλλοδιαγνωστικές αναλύσεις έδειξαν ότι οι ροδακινιές ήταν σε καλή θρεπτική κατάσταση.
Ο Ρ, παρότι συχνά ήταν σε ανεπάρκεια στο έδαφος, βρέθηκε σε επάρκεια στα φύλλα ακόμα και όταν μειώθηκε η φωσφορική λίπανση 3-4 φορές από αυτή που κάνει ο παραγωγός.
Η συγκέντρωση Ν στα φύλλα ήταν πάντα πάνω από 3%, ήτοι ήταν πάντα σε επάρκεια, ακόμα και όταν εφαρμόστηκαν, αντί για τις 15-17 μονάδες Ν του παραγωγού άκαιρα, μόνο περίπου 6 μονάδες Ν ορθά χρονικά.
Αν ληφθούν υπόψη τα όρια επάρκειας για συμπύρηνα ροδάκινα στην Καλιφόρνια και Ουάσιγκτον, τότε όλες οι ροδακινιές είχαν υπερεπάρκεια Ν και φαίνονταν από την υπερβολική βλάστηση και μειωμένη παραγωγή καρπών.
Ακόμα από τις φυλλοδιαγνωστικές βρέθηκε ότι παντού το Κ ήταν σε ανεπάρκεια βάσει των ορίων του Κουκουλάκη. Βάσει των ορίων της Ουάσιγκτον, όλοι οι οπωρώνες είχαν επάρκεια καλίου. Το Κ μπορεί να είναι χαμηλό στα φύλλα (ήταν υψηλό στο έδαφος!) λόγω μικρής αποτελεσματικότητας της μεθόδου λίπανσης (σκόρπισμα του λιπάσματος γύρω από τον κορμό, άρα μεγάλο μέρος του λιπάσματος δεν βρίσκεται στην περιοχή άρδευσης), λόγω της υπερβολικής ποσότητας ασβεστίου και μαγνησίου στο έδαφος και φύλλα (που ανταγωνίζονται το κάλιο, παρακαλώ μην εφαρμόζετε άλλο ασβέστιο και ιδιαίτερα μαγνήσιο σε αυτά τα εδάφη!), ή και λόγω των αναγκών των καρπών για την ανάπτυξή τους (το Κ μετακινείται πολύ εύκολα στα διάφορα μέρη του φυτού).
Συνολικά, μειώσαμε σημαντικά τις ποσότητες θρεπτικών που εφαρμόσαμε στα πιλοτικά τμήματα των αγρών, δεν τροποποιήθηκε η θρέψη των φυτών, δεν τροποποιήθηκε πάντα η ποιότητα των καρπών, βελτιώθηκε η εικόνα των φυτών με μειωμένη λαίμαργη βλάστηση.
Θα δούμε τις επόμενες περιόδους αν καταφέρουμε πέραν του μειωμένου κόστους λίπανσης να κερδίσουμε και σε παραμέτρους όπως καλύτερη ποιότητα και ποσότητα παραγωγής, συγκομιδή σε 2 χέρια, μείωση βιοτικών προσβολών, κ.λπ.
Κλείνω με δύο προτροπές.
Κάντε περισσότερες φυλλοδιαγνωστικές αναλύσεις και σε συνεργασία με τους γεωπόνους δοκιμάστε ένα εναλλακτικό σενάριο λίπανσης με στόχο τη μείωση του κόστους λίπανσης.
Επίσης είμαι σίγουρος ότι σε κάθε ομάδα παραγωγών υπάρχουν πολλές εδαφολογικές και φυλλοδιαγνωστικές αναλύσεις για κάθε περιοχή και ποικιλία ροδακινιάς και όχι μόνο. Την περίοδο που οι γεωπόνοι είναι λιγότερο απασχολημένοι, ας τις πάρουν να κάνουν μια μεταανάλυση.
Δείτε τι έχετε τελικά σε κάθε περιοχή και ποικιλία (εδαφολογικά χαρακτηριστικά, προβλήματα στη θρέψη φύλλων). Θα βοηθήσει τους στόχους της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης βάζοντας στόχους για καλύτερη λιπαντική αγωγή και θα μειώσει το κόστος λίπανσης για τους παραγωγούς.
Γιατί δεν δώσαμε μέχρι σήμερα τη δέουσα προσοχή στη λίπανση; Απαντήσεις μπορείτε να δώσετε πολλές …
Το άρθρο συντάχθηκε στα πλαίσια του Χρηματοδοτούμενο προγράμματος ΕΠΑνΕΚ 2014-2020, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ - ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ - ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ, ΔΡΑΣΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΜΒΕΛΕΙΑΣ: «ΕΡΕΥΝΩ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ-ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ»
