Παρακάτω θα δείτε κάποια από τα σημαντικότερα στοιχεία λίπανσης του βαμβακιού και τα συμπτώματα τροφοπενίας τους.
ΑΖΩΤΟ
Αίτιο-Συνθήκες εμφάνισης
Το άζωτο (Ν) είναι πρωταρχικό στοιχείο της βιοσύνθεσης. Παίζει ζωτικό ρόλο στις βιολογικές διεργασίες. Συστατικό των πρωτεϊνών και παραγώγων, νουκλεικών οξέων, βιταμινών κα. Αυξάνει το ύψος των φυτών, την φυλλική επιφάνεια, τον αριθµό των πλάγιων διακλαδώσεων, χτενιών, ανθέων και καρυδιών, το βάρος των σπόρων και των ινών και επομένως το βάρος των καρυδιών. Απαραίτητο για καλή και γρήγορη ανάπτυξη των φυτών, πλούσια βλαστική ανάπτυξη, μεγάλο αριθμό καρποφόρων βλαστών, επιμήκυνση της περιόδου καρποφορίας και εξασφάλιση μεγάλου ύψους παραγωγής. Η συμβολή του αφορά κυρίως το ύψος παραγωγής και λιγότερο τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ίνας αλλά συμβάλει θετικά κατά πρώτο λόγω στο βάρος και κατά δεύτερο στη καλή αντοχή και την εκατοστιαία αναλογία ινών. Τροφοπενία αζώτου εμφανίζεται σε ακραίες τιμές pH εδάφους, σε αμμώδη ή πολύ ελαφρά, εκπλυνόμενα εδάφη σε συνδυασμό με υψηλά επίπεδα βροχόπτωσης, με πολύ χαμηλό επίπεδο οργανικής ουσίας και ξηρικές συνθήκες ή με προσθήκη μεγάλης ποσότητας μη χωνεμένης κοπριάς. Έλλειψη K, S ή Mo δυσχεραίνει την αξιοποίηση-μεταβολισμό του Ν.
Συμπτώματα-Ζημία
Έλλειψη Ν από τα πρώτα στάδια ανάπτυξης ή προανθικά εμφανίζεται με περιορισμό ανάπτυξης έως καχεξία των φυτών και χλωρωτικά έως κιτρινωπά ή και κοκκινωπά φύλλα μειωμένου μεγέθους και δυσκολία ανάπτυξης καρποφόρων βλαστών. Επειδή το Ν είναι ευκίνητο μέσα στα φυτά και μετακινείται στα σημεία έντονης ανάπτυξης, το κιτρίνισμα των φύλλων εμφανίζεται πρώτα στα παλαιά φύλλα που ξηραίνονται και πέφτουν πρόωρα. Τα φυτά είναι αδύναμα, έχουν λιγότερους πλευρικούς βλαστούς, καρποφόρους και φυλλοφόρους, κίτρινα χτένια και μικρότερη συγκράτηση χτενιών και καρυδιών, ενώ όσα συγκρατούνται στα φυτά τείνουν να ωριμάσουν πρώιμα και η παραγωγή είναι περιορισμένη. Μειώνεται το μέγεθος των καρυδιών, ο αριθμός των σπόρων μέσα σε αυτά και το μήκος της ίνας. Αργά στη καλλιεργητική περίοδο με τη πτώση των θερμοκρασιών επιταχύνεται το κοκκίνισμα των φύλλων. Έχουμε λοιπόν σημαντικά μειωμένη ανάπτυξη και απόδοση των φυτών.
Παρακολούθηση
Απαιτούνται παρατηρήσεις και ανάλυση εδάφους και φύλλων.
Αποφυγή-Αντιμετώπιση
Η διόρθωση γίνεται με χορήγηση επαρκών μονάδων αζώτου σε αμμωνιακή, νιτρική ή αμιδική μορφή ή σε μορφή ουρίας, με τη βασική και την επιφανειακή λίπανση και ενδεχομένως και διαφυλλικά αν έχουμε τα πρώτα συμπτώματα, συνήθως ως έτοιμα αμινοξέα. Συνίσταται κανονική άρδευση χωρίς υπερβολές.
ΑΣΒΕΣΤΙΟ
Αίτιο-Συνθήκες εμφάνισης
Το ασβέστιο είναι απαραίτητο για τη διαίρεση και την επιμήκυνση των κυττάρων. Η βασική λειτουργία του συνίσταται στη σταθεροποίηση των κυτταρικών δομών. Αυξάνει την αντοχή των σποροφύτων σε ασθένειες, κυρίως τήξεις και στην αλατότητα. Συμβάλει στη μεταφορά των υδατανθράκων μέσα στο φυτό και στην αυξημένη αντοχή του σε καταπονήσεις (π.χ από ψύχος ή καύσωνα) και σε ασθένειες. Φυτά με ανεπάρκεια ασβεστίου συγκεντρώνουν τους υδατάνθρακες στα φύλλα με αποτέλεσμα οι βλαστοί και οι ρίζες να υπολειτουργούν. Επάρκειά του στα φυτά από τα πρώτα στάδια ανάπτυξης έως την έναρξη άνθησης των φυτών είναι ζωτικής σημασίας για καλή ανάπτυξη ριζών και βλαστών και για διαφοροποίηση ανθοφόρων οφθαλμών, επομένως για καλή ανθοφορία και καρποφορία. Αλλά και για υψηλό ξηρό βάρος καρυδιών. Ωστόσο, όταν ο ρυθμός απορρόφησης του στοιχείου είναι ανεπαρκής για την κάλυψη των αναγκών των φυτών, μπορεί να εμφανιστεί τροφοπενία ασβεστίου. Έλλειψη ασβεστίου εμφανίζεται σε εδάφη πολύ όξινα (pH<5.5) και με μικρή διαθεσιμότητα ασβεστίου ή σε χωράφια με πολύ νάτριο ή μαγνήσιο ή κάλιο. Σπάνια εκδηλώνεται σοβαρή τροφοπενία στο βαμβάκι.
Συμπτώματα-Ζημία
Η έλλειψη ασβεστίου προκαλεί μειωμένη ανάπτυξη ρίζας καθώς το ασβέστιο παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των ακραίων μεριστωμάτων και επηρεάζει το φυτό σε όλα τα στάδια ανάπτυξής του, αλλά κυρίως στα πρώτα στάδια ανάπτυξης. Τα ριζίδια των νεαρών σποροφύτων γίνονται υδατώδη και σπάνε εύκολα και σε σημαντική έλλειψη παρατηρείται κατάρρευση εώς και νέκρωση της νεαρής ρίζας και τμημάτων του υποκοτύλιου τμήματος, χλώρωση και νέκρωση των κοτυληδόνων. Στα μεγαλύτερα φυτά στα φύλλα εμφανίζεται χλώρωση και νέκρωση της άκρης ή της περιφέρειας του ελάσματος και τελικά τα φύλλα παίρνουν ένα ερυθρό χρώμα και παραμένουν πάνω στο φυτό. Οι μίσχοι των φύλλων κάμπτονται και τελικά καταρρέουν. Αν υπάρξει ανεπάρκεια το 2ο μήνα ανάπτυξης των φυτών αυτά δεν θα έχουν επιτυχή διαφοροποίηση ανθοφόρων οφθαλμών και επομένως όχι καλή ανθοφορία-καρποφορία.
Παρακολούθηση
Απαιτούνται παρατηρήσεις και ανάλυση εδάφους και φύλλων.
ΒΟΡΙΟ
Αίτιο-Συνθήκες εμφάνισης
Το βόριο είναι σημαντικό ιχνοστοιχείο για τη κυτταροδιαίρεση και αύξηση των κυττάρων, την ανάπτυξη των μεριστωμάτων, για καλό σχηματισμό ανθέων και για καλή εκβλάστηση της γύρης κατά τη γονιμοποίηση και επομένως για καλή και πλούσια καρπόδεση, καλό σχηματισμό και συγκράτηση των καρυδιών και επίτευξη υψηλού επιπέδου παραγωγής. Είναι ιχνοστοιχείο σημαντικό για τη καλή ανάπτυξη των βαμβακοφύτων, για πλούσια ανθοφορία, καρπόδεση και ανάπτυξη των καρυδιών και για καλή παραγωγή. Βελτιώνει επίσης την ανθεκτικότητα των βαμβακοφύτων στην αλατότητα εδάφους. Έλλειψη βορίου παρατηρείται σε αλκαλικά (pH>7.0) ή σε ξηρά ή σε πολύ ελαφρά, αμμώδη εδάφη ή σε περιοχές και χρονιές με περιορισμένη ηλιοφάνεια. Με υψηλά επίπεδα Ca ή και Ν στο έδαφος. Με κρύο και πολύ υγρό καιρό, πολύ βροχερό χειμώνα και άνοιξη που επιτυγχάνει έκπλυση του υδατοδιαλυτού Β του εδάφους ή μετά από ήπια άνοιξη παρατεταμένη ξηρασία που «ακινητοποιεί» το Β στα παλαιότερα φύλλα. Με χαμηλά επίπεδα οργανικής ουσίας στο έδαφος.
Συμπτώματα-Ζημία
Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται στη νέα βλάστηση, αφού το Β είναι σχετικά λίγο ευκίνητο μέσα στο φυτό. Τα νεαρά φύλλα εμφανίζονται ανοιχτοπράσινα στη βάση τους και αργότερα παραμορφώνονται ακανόνιστα, οι μίσχοι τους εμφανίζουν σκούρα «δακτυλίδια» ("coon-tailed appearance") και γίνονται πιο κοντοί και παχύτεροι του κανονικού, το άνω ακραίο μερίστωμα δείχνει καθηλωμένο, με έντονη βραχυγονάτωση (σχηματισμός «ροζέτας») και παραμόρφωση της κορυφής. Έχουμε αποτυχία σχηματισμού ανθέων και αποβολή τους με αποτέλεσμα το σύμπτωμα να συγχέεται με προσβολή από το έντομο λύγκος (Lygus spp.). Μπορεί επίσης να έχουμε παραμόρφωση των ανθέων (βράχυνση στεφάνης και κάμψη πετάλων προς τα μέσα), καθώς και απόρριψη καρυδιών, οδηγώντας σε υπερβολική ανάπτυξη στελέχους. Τα συμπτώματα διαφοροποιούνται ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης που εκδηλώνονται και με τη σφοδρότητα της έλλειψης του στοιχείου. Με μέτρια έλλειψη πριν την άνθηση έχουμε κακή γονιμοποίηση και λιγότερα καρύδια ή μετά την καρπόδεση έχουμε παραμόρφωση αλλά όχι απόρριψη καρυδιών. Σε περίπτωση σοβαρής έλλειψης μπορεί να έχουμε νέκρωση της κορυφής του βλαστού και των ριζών.
Παρακολούθηση
Απαιτούνται παρατηρήσεις και ανάλυση εδάφους και φύλλων.
Αποφυγή-Αντιμετώπιση
Αν διαπιστωθεί έλλειψη βορίου στο έδαφος με την ανάλυση εδάφους, μπορεί να χορηγηθεί με τη βασική λίπανση. Έλλειψη στα φυτά προλαμβάνεται και με έγκαιρες διαφυλλικές εφαρμογές κατάλληλων σκευασμάτων του στοιχείου, ενώ αν εμφανιστούν συμπτώματα τροφοπενίας, το πρόβλημα αντιμετωπίζεται άμεσα με διαφυλλική εφαρμογή. Συνίσταται αποφυγή καλλιέργειας σε πολύ αλκαλικά εδάφη ή σε εδάφη με πολύ υψηλή περιεκτικότητα σε ανταλλάξιμο Ca, πολύ πρώιμη σποράς και κανονική άρδευση
ΘΕΙΟ
Αίτιο-Συνθήκες εμφάνισης
Απαραίτητο στη σύνθεση σημαντικών αμινοξέων επομένως στην αξιοποίηση των Ν και Ρ αλλά και για την ενεργοποίηση πολλών ενζύμων και τη δημιουργία χλωροφύλλης. Το θείο (S) συμβάλει στο μεταβολισμό του Ν σε πρωτεΐνες και σε καλή ποιότητα ινών και είναι σημαντικό για καλό ύψος και καλή ποιότητα παραγωγής βάμβακος. Έλλειψη θείου μπορεί να παρατηρηθεί σε όξινα ήαμμώδη, πολύ ελαφρά, εκπλυνόμενα εδάφη, φτωχά σε οργανική ουσία ή ξηρά εδάφη. Σε μη αεριζόμενα καλώς εδάφη: πλημυρισμένα ή υγρά, συμπιεσμένα ή μη αρδευόμενα κανονικά. Νεροκράτημα προκαλεί προσωρινή εκδήλωση τροφοπενίας. Σε περιοχές με βιομηχανικούς ρύπους. Τα τελευταία χρόνια με τη μειωμένη χρήση θειϊκών λιπασμάτων εμφανίζεται συχνότερα.
Συμπτώματα-Ζημία
Το θείο δεν είναι ευκίνητο μέσα στο φυτό κι έτσι τα συμπτώματα εμφανίζονται αρχικά στα ανώτερα, τα νεαρά φύλλα τα οποία γίνονται χλωρωτικά-κιτρινίζουν περιλαμβανομένων των νεύρων τους, ενώ τα παλαιά φύλλα παραμένουν πράσινα. Αντίθετα με τη περίπτωση της έλλειψης Ν τα συμπτώματα που είναι παρόμοια ξεκινούν από τα παλαιότερα φύλλα. Τα φυτά γίνονται αδύναμα με κοντά και λεπτά στελέχη. Σε συνθήκες σημαντικής έλλειψης έχουμε και λιγότερους καρποφόρους βλαστούς και μικρότερο μέγεθος καρυδιών.
Παρακολούθηση
Απαιτούνται παρατηρήσεις και ανάλυση εδάφους και φύλλων.
Αποφυγή-Αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση γίνεται με διαφυλλική εφαρμογή λιπασμάτων που περιέχουν S για άμεση διόρθωση. Αν οι συνθήκες το απαιτούν χορήγηση S με τη βασική και την επιφανειακή λίπανση. Παράλληλα συνίσταται βελτίωση του αερισμού του εδάφους και της οργανικής του ουσίας αλλά και κανονική άρδευση. Εφαρμογή 20-40 kg γύψου ανά στρέμμα κάθε 3 χρόνια είναι μία οικονομική μέθοδος χορήγησης θείου.
ΚΑΛΙΟ
Αίτιο-Συνθήκες εμφάνισης
Το κάλιο βρίσκεται στα φυτά με τη μορφή ιόντων. Αυξάνει την ικανότητα του φυτοπλάσματος να συγκρατεί νερό, την ένταση της φωτοσύνθεσης, και παίρνει μέρος στη λειτουργία των στομάτων. Γενικά παίζει ρόλο στην κίνηση του νερού μέσα στο φυτό. Απαραίτητο για καλή εγκατάσταση της φυτείας, καλή και υγιή ανάπτυξη των φύλλων-αύξηση της φυλλικής επιφάνειας, καλή διάρκεια άνθισης, καλό βάρος καρυδιών και ύψος παραγωγής και αντοχή των φυτών σε καταπονήσεις, χαμηλές θερμοκρασίες και παγωνιές, ανεπάρκεια νερού και ασθένειες. Ευνοεί τη καλή περιεκτικότητα σε λάδι και την αύξηση του βάρους βαμβακόσπορου και καρυδιών, τη καλή ωρίμανση των καρυδιών και αντισταθμίζει έως ένα βαθμό την βλαστομανία και την οψίμιση από τυχόν περίσσεια Ν αλλά και τυχόν υπερβολική πρωίμιση από περίσσεια Ρ. Βελτιώνει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ινών και κυρίως την ομοιομορφία και ωρίμανση τους, ενώ παράλληλα αυξάνει την εκατοστιαία τους αναλογία. Συμβάλει επίσης στην επιμήκυνση τους, ενώ λόγω του ρόλου του στη μεταφορά σακχάρων επηρεάζει θετικά το micronaire και την αντοχή των ινών. Ακόμα βελτιώνει την ανθεκτικότητα των φυτών στις αδρομυκώσεις. Η τακτική και επαρκής άρδευση εξασφαλίζει καλή διαθεσιμότητα του. Οι μεγαλύτερες ανάγκες διαθεσιμότητας σε Κ αφορούν κυρίως τη περίοδο από 2 εβδομάδες μετά την έναρξη άνθισης μέχρι και κατά τη ταχεία ανάπτυξη των καρυδιών. Ανεπάρκεια καλίου μπορεί να εμφανιστεί με ανεπαρκή άρδευση, σε ξηρικά εδάφη, σε εδάφη με υπερβολική περιεκτικότητα σε νάτριο ή μαγνήσιο. Με μη επαρκή χορήγηση και μη επαρκή αποθέματα εδάφους.
Συμπτώματα-Ζημία
Σε έλλειψη κατά τα προανθικά στάδια, αρχικά τα παλαιότερα φύλλα παρουσιάζουν κοντά στη περίμετρο και στις κορυφές του ελάσματος χλώρωση και κιτρινωπές ή λευκοκίτρινες περιοχές που στη συνέχεια λαμβάνουν απόχρωση ερυθρά-μπρούτζινη ή μπρούτζινη σκουριάς (“Rust”), με τη διακύμανση της απόχρωσης να σχετίζεται με τη ποικιλία και τις τοπικές κλιματικές συνθήκες, αφού οφείλεται σε διαταραχή της υδατικής ισορροπίας στους ιστούς. Ο μεταχρωματισμός εισέρχεται και σε μεσονεύρια τμήματα. Τα φύλλα γίνονται εύθρυπτα, ζαρώνουν μεταξύ των νεύρων και οι λοβοί τους ή ολόκληρα τα ελάσματα συστρέφονται και κυρτώνονται προς τα κάτω. Τελικά παρουσιάζονται ξηραμένες, νεκρωτικές περιοχές-καψαλίσματα στην περίμετρο η οποία συστρέφεται και στα μεσονεύρια διαστήματα, ολόκληρο το έλασμα παίρνει ερυθροκαφετί απόχρωση. Τα φύλλα παρακμάζουν πρόωρα και πέφτουν. Τα συμπτώματα επεκτείνονται και στα νεότερα φύλλα, επηρεάζεται αρνητικά η ανάπτυξη και το μέγεθος των καρυδιών που είναι μειωμένο, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται ή πολλά να αποτυγχάνουν να ωριμάσουν και να ανοίξουν. Τα φυτά είναι πιο ευαίσθητα σε μάρανση από καταπόνηση ή αδρομύκωση.
Όψιμη έλλειψη μετά την έναρξη της άνθησης προκαλεί συμπτώματα πρώτα στα νέα φύλλα στο άνω τρίτο του φυλλώματος, έχουμε πρόωρη παρακμή και πτώση των φύλλων, όχι καλοσχηματισμένα, μικρά καρύδια που δυσκολεύονται ή πολλά να αποτυγχάνουν να ωριμάσουν και να ανοίξουν, μειωμένη παραγωγή και υποβάθμιση ποιότητας των ινών. Όψιμη έλλειψη παρατηρείται όταν οι διαθέσιμες ποσότητες Κ στο έδαφος δεν μπορούν να καλύψουν τις αυξανόμενες ανάγκες των φυτών κατά την ανάπτυξη των καρυδιών.
Τα χαρακτηριστικά αυτά συμπτώματα της μπρούτζινης απόχρωσης των φύλλων και των μικρών καρυδιών, χαρακτηρίζονταν ως η πάθηση της σκωριόχρωσης του βαμβακιού (“cotton rust”) πριν ανακαλυφθεί ότι αίτιο ήταν η τροφοπενία Κ, ενώ σήμερα ονομάζεται «πείνα για κάλιο» (“potash hunger”) και μπορεί τα συμπτώματά της να συγχέονται με αυτά της αδρομύκωσης.
Συνδυασμένη έλλειψη Κ και Ρ προκαλεί στα νέα φύλλα κιτρίνισμα που γρήγορα γίνεται κοκκίνισμα ή μπρούτζινη απόχρωση, το σύμπτωμα επεκτείνεται σε όλα τα φύλλα του φυτού, ενώ τα φύλλα του ανώτερου τμήματος πέφτουν και έχουμε πρόωρη παρακμή των φυτών.
Παρακολούθηση
Απαιτούνται παρατηρήσεις και ανάλυση εδάφους και φύλλων.
Αποφυγή-Αντιμετώπιση
Η διόρθωση γίνεται με χορήγηση επαρκών μονάδων καλίου βάσει των αναγκών με τη βασική και την επιφανειακή λίπανση και ενδεχομένως και διαφυλλικά αν έχουμε τα πρώτα συμπτώματα. Συνίσταται εξασφάλιση επαρκούς και κανονικής άρδευσης και όχι υπερβολή στις εισροές Ν και Mg.
ΜΑΓΓΑΝΙΟ
Αίτιο-Συνθήκες εμφάνισης
Το μαγγάνιο είναι σημαντικό ιχνοστοιχείο για το σχηματισμό-ενεργοποίηση ενζύμων και ορμονών, για το σχηματισμό της χλωροφύλλης, για τη φωτοσύνθεση, για την αναπνοή, για το μεταβολισμό Ν, Ρ και των υδρογονανθράκων και για τη παραγωγή πρωτεϊνών, επομένως για καλή ανάπτυξη υγιών, πράσινων φυτών με πλούσια ανθοφορία, καλή καρπόδεση και καλή παραγωγή. Είναι επίσης στοιχείο απαραίτητο σε ένζυμα που συμμετέχουν στη φωτοσύνθεση. Η έλλειψη μαγγανίου ευνοείται σε αλκαλικά (pH>7) ή ξηρά ή πολύ ελαφρά, αμμώδη ή οργανικά ή πολύ κρύα εδάφη ή περιοχές και περίοδοι με περιορισμένη ηλιοφάνεια, κρύες και υγρές.
Συμπτώματα-Ζημία
Τα συμπτώματα εμφανίζονται στα νέα φύλλα, στο άνω τμήμα του φυλλώματος, ως ελαφρά μεσονεύρια χλώρωση και ελαφρά κάμψη τους προς τα πάνω–«κουτάλιασμα», αφού το Mn είναι λίγο ευκίνητο μέσα στο φυτό. Ο ακραίος οφθαλμός παραμένει ζωντανός αλλά τα φύλλα του κιτρινίζουν και μπορεί να παρουσιάσουν νεκρωτικά στίγματα.
Παρακολούθηση
Απαιτούνται παρατηρήσεις και ανάλυση εδάφους και φύλλων.
Αποφυγή-Αντιμετώπιση
Αν διαπιστωθεί έλλειψη μαγγανίου ή εμφανιστούν συμπτώματα τροφοπενίας ή προληπτικά αν υπάρχουν φόβοι εκδήλωσης τροφοπενίας, γίνεται διαφυλλική εφαρμογή σκευασμάτων του στοιχείου. Συνίσταται αποφυγή καλλιέργειας σε πολύ αλκαλικά εδάφη, πολύ πρώιμη σπορά και κανονική άρδευση.
ΜΑΓΝΗΣΙΟ
Αίτιο-Συνθήκες εμφάνισης
Το μαγνήσιο αποτελεί βασικό συστατικό της χλωροφύλλης, απαραίτητο για την ενεργοποίηση πολλών ενζύμων και για άλλες ζωτικές λειτουργίες. Συμβάλει στη διατήρηση έντονα πράσινου και λειτουργικού φυλλώματος, προϋπόθεση για μακρά περίοδο φωτοσύνθεσης και στη σύνθεση υδρογονανθράκων, πρωτεϊνών και λιπιδίων χάρη στο ρόλο του στον κύκλο του κιτρικού οξέως, σημαντικού για την κυτταρική αναπνοή. Μεγάλη η συμβολή του στη θρέψη ανθέων και καρυδιών, επομένως τόσο στη ποσότητα όσο και στην ποιότητα της παραγωγής, ενώ χρειάζεται και από τα νεαρά στάδια ανάπτυξης. Η τροφοπενία μαγνησίου παρατηρείται περισσότερο σε ελαφράς μηχανικής σύστασης (ελαφρά αμμώδη) ή πολύ όξινα εδάφη. Επίσης, ο περιορισμός χρήσης κοπριάς είναι ένας παράγοντας που συμβάλει στην έλλειψη του στοιχείου. Τέλος, ο ανταγωνισμός από υπερβολικές ποσότητες καλίου ή μαγγανίου και η χαμηλή θερμοκρασία, παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση τροφοπενίας μαγνησίου.
Συμπτώματα-Ζημία
Το Mg είναι πολύ ευκίνητο μέσα στο φυτό και γρήγορα μετακινείται στα νεότερα φύλλα, οπότε τα συμπτώματα έλλειψης εμφανίζονται αρχικά στα παλαιότερα φύλλα. Έτσι τα φύλλα γίνονται πορφυρά-κοκκινωπά στα μεσονεύρια διαστήματα με τα νεύρα να παραμένουν πράσινα με στενή πράσινη ζώνη γύρω από αυτά. Τα φύλλα αυτά γερνάνε-παρακμάζουν πρόωρα και πέφτουν, με αποτέλεσμα να μειώνεται η φυλλική επιφάνεια που φωτοσυνθέτει και να έχουμε αρνητική επίδραση στην απόδοση των φυτών. Αργά στην καλλιεργητική περίοδο μπορεί να γίνει σύγχυση με τα συμπτώματα της φυσιολογικής παρακμής των παλαιών φύλλων τα οποία τότε παίρνουν πορτοκαλί-κοκκινωπή απόχρωση. Τα φυτά με τροφοπενία συνέρχονται αργά μετά από τη χορήγηση Mg και χρειάζεται προσοχή γιατί πολύ αυξημένη χορήγηση Mg μπορεί να προκαλέσει τοξικότητα με αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη και απόδοση των φυτών.
Παρακολούθηση
Απαιτούνται παρατηρήσεις και ανάλυση εδάφους και φύλλων.
Αποφυγή-Αντιμετώπιση
Αν εξακριβωθεί έλλειψη μαγνησίου με την ανάλυση εδάφους, τότε γίνεται χορήγηση με τη βασική λίπανση ή με την επιφανειακή. Αν διαπιστωθεί αργότερα η έλλειψη μαγνησίου, μπορεί να αντιμετωπιστεί με διαφυλλική χορήγηση και με επιφανειακή λίπανση. Συνίσταται να αποφεύγονται υπερβολές στη χορήγηση Κ, πολύ πρώιμη σπορά και κανονική άρδευση.
ΜΟΛΥΒΔΑΙΝΙΟ
Αίτιο-Συνθήκες εμφάνισης
Το μολυβδαίνιο είναι σημαντικό ιχνοστοιχείο για το σχηματισμό-ενεργοποίηση ενζύμων και ορμονών, για το σχηματισμό της χλωροφύλλης, για τη φωτοσύνθεση, για την αναπνοή, για το μεταβολισμό Ν, Ρ και των υδρογονανθράκων και για τη παραγωγή πρωτεϊνών, επομένως για καλή ανάπτυξη υγιών, πράσινων φυτών με πλούσια ανθοφορία, καλή καρπόδεση και καλή παραγωγή. Είναι απαραίτητο από νωρίς για το μεταβολισμό του Ν (απαραίτητο για το σχηματισμό του ενζύμου νιτρική αναγωγάση ή ρεδουκτάση) και αν και χρειάζεται σε ελάχιστη ποσότητα, τυχόν έλλειψη του σε όξινα εδάφη θα δυσχεράνει το μεταβολισμό του Ν. Επίσης κατά την καρποφορία διεγείρει τη βιοσύνθεση πρωτεϊνών και συμμετέχει στη σύνθεση της ορμόνης ωρίμανσης αποκοπτικό ή αμπσισσικό οξύ (ΑΒΑ). Έλλειψη μολυβδαινίου εμφανίζεται σε όξινα (pH>6) ή πολύ ξηρά, άγονα φτωχά εδάφη.
Συμπτώματα-Ζημία
Τα φυτά με έλλειψη δε μπορούν να μεταβολίσουν τα νιτρικά τα οποία συσσωρεύονται μέσα σε αυτά (δεν μπορεί να σχηματισθεί το ένζυμο νιτρική αναγωγάση ή ρεδουκτάση) και αρχικά παρουσιάζουν συμπτώματα έλλειψης Ν και αργότερα τοξικότητας νιτρικών. Παρατηρείται μεσονεύρια χλώρωση των φύλλων και στη συνέχεια λιπαρότητα της επιδερμίδας τους, μεσονεύρια πάχυνση και συστροφή τους προς τα άνω. Τελικά εμφανίζονται στη περίμετρο των φύλλων λευκά ή γκρίζα στίγματα. Φυσικά η ανάπτυξη των φυτών επηρεάζεται αρνητικά.
Παρακολούθηση
Απαιτούνται παρατηρήσεις και ανάλυση εδάφους και φύλλων.
Αποφυγή-Αντιμετώπιση
Αν εμφανιστούν συμπτώματα τροφοπενίας, γίνεται διαφυλλική εφαρμογή σκευασμάτων του στοιχείου. Βοηθά επίσης η διαφυλλική χορήγηση αμινοξέων.
ΣΙΔΗΡΟΣ
Αίτιο-Συνθήκες εμφάνισης
Ο σίδηρος είναι σημαντικό ιχνοστοιχείο για το σχηματισμό-ενεργοποίηση ενζύμων και ορμονών, για το σχηματισμό της χλωροφύλλης, για τη φωτοσύνθεση, για την αναπνοή, για το μεταβολισμό Ν, Ρ και των υδρογονανθράκων και για τη παραγωγή πρωτεϊνών, επομένως για καλή ανάπτυξη υγιών, πράσινων φυτών με πλούσια ανθοφορία, καλή καρπόδεση και καλή παραγωγή. Είναι επίσης στοιχείο απαραίτητο σε ένζυμα που συμμετέχουν στη φωτοσύνθεση. Έλλειψη του στοιχείου εμφανίζεται κυρίως σε πολύ αλκαλικά εδάφη (pH>7.5) που περιέχουν υψηλά επίπεδα ανθρακικού ασβεστίου και έχουν υπερβολική υγρασία λόγω κακής στράγγισης ή υπεράρδευσης ή σε ξηρά μη αρδευόμενα κανονικά ή σε πολύ βαριά, συμπιεσμένα και δύσκολα αεριζόμενα εδάφη ή σε πολύ υγρές – βροχερές περιοχές και χρονιές με πολύ βροχερό χειμώνα και άνοιξη. Οι συχνές λιπάνσεις με σκευάσματα φωσφόρου, η υψηλή συγκέντρωση ορισμένων στοιχείων όπως Mn, Zn, Cu κ.α. σε όξινα εδάφη, η μικρή περιεκτικότητα του εδάφους σε οργανική ουσία και οι πολύ υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες του είναι επίσης παράγοντες που συμβάλλουν στην έλλειψη σιδήρου.
Συμπτώματα-Ζημία
Η έλλειψη σιδήρου εκδηλώνεται με μεσονεύρια χλώρωση αρχικώς στα νεαρά φύλλα αφού ο Fe είναι πολύ δυσκίνητος μέσα στο φυτό. Σε σοβαρή έλλειψη παρατηρείται κιτρίνισμα όλου του ελάσματος περιλαμβανομένων και των νεύρων και τελικά έχουμε σχεδόν λεύκανση. Τα φύλλα παύουν να είναι λειτουργικά και δεν παράγουν χλωροφύλλη και τελικά όλα τα φύλλα του φυτού χάνουν το χρώμα τους, με αποτέλεσμα αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη του φυτού που περιορίζεται έως αναστολής.
Παρακολούθηση
Απαιτούνται παρατηρήσεις και ανάλυση εδάφους και φύλλων.
Αποφυγή-Αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση της τροφοπενίας σιδήρου γίνεται με διαφυλλική εφαρμογή σκευασμάτων του στοιχείου.
ΦΩΣΦΟΡΟΣ
Αίτιο-Συνθήκες εμφάνισης
Συστατικό νουκλεοπρωτεϊνών, φωσφορικών οξέων, φωσφολιπιδίων κα. Παίζει πρωταρχικό ρόλο στη σύνθεση υδατανθράκων, λιπών, πρωτεϊνών. Γενικά δρα σαν μεταφορέας ενέργειας. Βοηθά στην ανάπτυξη του ριζικού συστήματος και στην καλή υγεία των φυτών. Σημαντικό στοιχείο για την καλή εγκατάσταση της φυτείας, για καλή και γρήγορη ανάπτυξη ριζών και φυτών, για καλή πλούσια άνθιση και γονιμοποίηση και παραγωγή σπόρων, για καλή περιεκτικότητα ελαίου και πρωτεΐνης στους σπόρους, για ομοιόμορφη, πρώιμη καρποφορία, ωρίμανση και συγκομιδή καθώς και για υψηλή απόδοση. Επίσης αυξάνει την αντίσταση των βαµβακοφύτων στο κρύο και στην έλλειψη νερού. Στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ίνας έχει πολύ μικρή άμεση επίδραση και κυρίως έχει έμμεση θετική συμβολή. Τα φυτά κατά κανόνα δεν αντιδρούν θεαματικά στη χορήγηση του εκτός αν υπάρχει έλλειψη οπότε αυξάνεται η απόδοση και πρωϊμίζει η ωρίμανση. Έλλειψη φωσφόρου εμφανίζεται σε αλκαλικά, ασβεστώδη (pH>7.0) ή πολύ όξινα ή ξηρά ή κρύα ή πολύ συμπιεσμένα εδάφη. Ευνοείται σε κρύο και υγρό καιρό, σε χαμηλό επίπεδο οργανικής ουσίας, σε εδάφη με φτωχά αποθέματα φωσφόρου ή πλούσια σε σίδηρο (ο Ρ σχηματίζει με τα Fe, Ca, Al ενώσεις μικρής διαλυτότητας και έτσι ακινητοποιείται και δεν είναι διαθέσιμος για τα φυτά).
Συμπτώματα-Ζημία
Τα συμπτώματα δεν είναι ευδιάκριτα όπως σε άλλες τροφοπενίες. Η έλλειψη φωσφόρου προκαλεί καθυστέρηση της ανάπτυξης της ρίζας και περιορισµό της ζωηρότητας και βλάστησης ιδιαίτερα αν τα νεαρά φυτά αναπτύσσονται σε κρύες και υγρές συνθήκες. Τα φυτά έχουν γενικά μικρό ύψος, ενώ τα φύλλα αποκτούν σκούρο πράσινο χρώµα ενδεχομένως με πορφυρές αποχρώσεις ή καστανωπές ή κιτρινοκάστανες μεσονεύριες ζώνες και μικρότερο μέγεθος, τα στελέχη είναι αδύναμα και οι πλευρικοί βλαστοί λιγότεροι με αποτέλεσμα λιγότερα καρύδια και φτωχή συγκράτηση τους. Επιπλέον, η ανθοφορία και καρποφορία καθυστερούν και τα φυτά ωριµάζουν πολύ όψιμα με αποτέλεσμα να εκτίθενται σε εντομολογικές προσβολές και να συγκομίζεται χειρότερη ποιότητα. Οψίμιση ωρίμανσης και συγκομιδής και μειωμένη απόδοση.
Παρακολούθηση
Απαιτούνται παρατηρήσεις και ανάλυση εδάφους και φύλλων.
Αποφυγή-Αντιμετώπιση
Η διόρθωση γίνεται με χορήγηση επαρκών μονάδων φωσφόρου βάσει των αναγκών με τη βασική λίπανση και ενδεχομένως και διαφυλλικά ιδίως στα νεαρά φυτά σε κρύες και υγρές συνθήκες ή αν έχουμε τα πρώτα συμπτώματα. Συνίσταται αποφυγή πολύ πρώιμης σποράς και αύξηση του επιπέδου οργανικής ουσίας του εδάφους.
ΧΑΛΚΟΣ
Αίτιο-Συνθήκες εμφάνισης
Ο χαλκός είναι σημαντικό ιχνοστοιχείο για το σχηματισμό-ενεργοποίηση ενζύμων και ορμονών, για το σχηματισμό της χλωροφύλλης, για τη φωτοσύνθεση, για την αναπνοή, για το μεταβολισμό Ν, Ρ και των υδρογονανθράκων και για τη παραγωγή πρωτεϊνών, επομένως για καλή ανάπτυξη υγιών, πράσινων φυτών με πλούσια ανθοφορία, καλή καρπόδεση και καλή παραγωγή. Συμβάλει σε καλύτερη αντοχή στη ξηρασία. Έλλειψη χαλκού παρατηρείται σε πολύ αλκαλικά (pH>7.5) ή οργανικά ή πολύ ξηρά, άγονα ή πολύ ελαφρά, αμμώδη εδάφη. Σε υπερβολικές εισροές Ν.
Συμπτώματα-Ζημία
Τα παλαιά (κατώτερα) φύλλα παρουσιάζουν χλώρωση και περιορισμένη ανάπτυξη. Σε σοβαρή έλλειψη έχουμε χαρακτηριστικές παραμορφώσεις και νεκρώσεις ιστών της κορυφής του φυτού και νέκρωση του ακραίου οφθαλμού.
Παρακολούθηση
Απαιτούνται παρατηρήσεις και ανάλυση εδάφους και φύλλων.
Αποφυγή-Αντιμετώπιση
Αν εμφανιστούν συμπτώματα τροφοπενίας, γίνεται διαφυλλική εφαρμογή σκευασμάτων του στοιχείου. Συνίσταται αποφυγή υπερβολών στις εισροές Ν.
ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ
Αίτιο-Συνθήκες εμφάνισης
Ο ψευδάργυρος είναι σημαντικό ιχνοστοιχείο για το σχηματισμό-ενεργοποίηση ενζύμων και ορμονών, για το σχηματισμό της χλωροφύλλης, για τη φωτοσύνθεση, για την αναπνοή, για το μεταβολισμό Ν, Ρ και των υδρογονανθράκων και για τη παραγωγή πρωτεϊνών, επομένως για καλή ανάπτυξη υγιών, πράσινων φυτών με πλούσια ανθοφορία, καλή καρπόδεση και καλή παραγωγή. Ο Zn είναι απαραίτητος για την παραγωγή αυξινών, την αξιοποίηση του Ρ και συμβάλει στην ανάπτυξη της ρίζας, στη καλή βλαστική ανάπτυξη και καρποφορία. Είναι επίσης στοιχείο απαραίτητο σε ένζυμα που συμμετέχουν στη φωτοσύνθεση. Έλλειψη ασβεστίου εμφανίζεται σε πολύ αλκαλικά (pH>7.5) ή σε ξηρά ή σε πολύ κρύα ή οργανικά ή βαριά, κακώς αεριζόμενα εδάφη ή σε πολύ υγρές περιοχές και χρονιές με πολύ βροχερό και κρύο χειμώνα και άνοιξη. Επίσης σε εδάφη πολύ πλούσια σε Ρ ή που δέχονται υπερβολικές ποσότητες φωσφορούχου λιπάσματος.
Συμπτώματα-Ζημία
Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται αρχικά στα νέα φύλλα, στο άνω τμήμα του φυλλώματος, αφού ο Zn είναι σχετικά λίγο ευκίνητος μέσα στο φυτό. Στα νεαρά φύλλα έχουμε έντονη μεσονεύρια χλώρωση έως κιτρίνισμα, ενώ τα νεύρα παραμένουν πράσινα. Στη συνέχεια αυτά τα φύλλα αποκτούν μπρούτζινες αποχρώσεις και νεκρωτικές κηλίδες μεταξύ των νεύρων, γίνονται παχύτερα και δερματώδη και τα άκρα τους κάμπτονται-συστρέφονται προς τα πάνω. Σε σοβαρή έλλειψη τα φυτά είναι πιο κοντά, με περιορισμένη ανάπτυξη, μικρά μεσογονάτια διαστήματα (“resetting”) και μικρά φύλλα, αφού ο Zn που λείπει είναι πρόδρομος αυξίνης. Επηρεάζεται αρνητικά η ανάπτυξη και ωρίμανση των καρυδιών, το ύψος παραγωγής και η ποιότητα των ινών.
Παρακολούθηση
Απαιτούνται παρατηρήσεις και ανάλυση εδάφους και φύλλων.
Αποφυγή-Αντιμετώπιση
Αν διαπιστωθεί έλλειψη ψευδαργύρου με την ανάλυση εδάφους, μπορεί να χορηγηθεί με τη βασική λίπανση ή και επιφανειακά, ενώ προληπτικά ή όταν εμφανιστούν συμπτώματα τροφοπενίας, γίνεται διαφυλλική εφαρμογή σκευασμάτων του στοιχείου. Συνίσταται αποφυγή καλλιέργειας σε πολύ αλκαλικά εδάφη, πολύ πρώιμη σπορά, υπερβολών στην εισροή Ρ και κανονική άρδευση.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την καλλιέργεια του Βαμβακιού και άλλες καλλιέργειες, επισκεφθείτε το FarmaLearn, την Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη της Farmacon.
Με κείμενα φυτοπροστασίας, θρέψης/λίπανσης, ψηφιακές φωτογραφίες και οδηγίες εγκατάστασης και διαχείρισης καλλιεργειών βήμα-βήμα.
