1. Υπερπλασίες: σχηματισμός όγκων λόγω ανώμαλου πολλαπλασιασμού ή/και αυξήσεως του μεγέθους των κυττάρων.
2. Νεκρώσεις: εγκατάσταση του παθογόνου στους επιφανειακούς ιστούς του φυτού (φύλλων, μίσχων, βλαστών) και πρόκληση μικρής ή μεγάλης εκτάσεως νεκρώσεως κυττάρων, ιστών ή οργάνων (νεκρωτικές κηλίδες, έλκη, αποξηράνσεις οργάνων κτλ.).
3. Αδροβακτηριώσεις: συμπτώματα μαρασμού, μεταχρωματισμός των εσωτερικών ιστών λόγω εγκατάστασης του παθογόνου στους ηθμαγγειώδεις ιστούς του ξενιστή.
4. Υγρές σήψεις: μαλακή, υγρή και πολτώδης κατάρρευση των ιστών λόγω καταστροφής του μεσοτοιχίου των κυττάρων από τη δράση ενζύμων.
Τα φυτοπαθογόνα βακτήρια προσβάλλουν τα φυτά από πληγές ή από φυσικά ανοίγματα, όπως στομάτια. Σε αντίθεση με τους περισσότερους μύκητες, η είσοδος των βακτηρίων είναι παθητική και επιτυγχάνεται με τη βοήθεια του νερού της βροχής, της αρδεύσεως ή με την υγρασία που διατηρούν στην επιφάνειά τους τα φυτά.
Ποιοι μέθοδοι διάγνωσης μπορούν να εφαρμοστούν εργαστηριακά;
Η επιτυχής διάγνωση των βακτηριώσεων εξαρτάται από την ανάπτυξη κατάλληλων διαδικασιών–εργαστηριακών τεχνικών οι οποίες επιτυγχάνουν την απομόνωση του φυτοπαθογόνου βακτηρίου-στόχου. Οι διαδικασίες διάγνωσης και απομόνωσης βασίζονται σε δοκιμές οι οποίες έχουν σχέση με τις τροφικές απαιτήσεις των βακτηρίων.
- Άμεση μέθοδος διάγνωσης: δεν απαιτεί απομόνωση του βακτηρίου, δεν προϋποθέτει τεχνική κατάρτιση και εργαστηριακή υποδομή αλλά είναι δαπανηρή και δεν καταλήγει πάντα σε σαφές αποτέλεσμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι διαγνωστικές δοκιμές με τη βοήθεια εμπορικών σκευασμάτων (test kits) που μπορεί να εφαρμοστούν με επιτυχία στον αγρό ή στο θερμοκήπιο.
- Έμμεση μέθοδος διάγνωσης: απαιτεί απομόνωση του βακτηρίου από προσβεβλημένα φυτά και περαιτέρω αναγνώριση και ταυτοποίηση. Η μέθοδος αυτή είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη διότι απαιτεί εξειδικευμένη γνώση, τεχνολογία και επιστημονικό προσωπικό. Η απομόνωση του βακτηρίου γίνεται σε θρεπτικά υποστρώματα.
Μέτρα αντιμετώπισης των βακτηριώσεων
Τα μέτρα αντιμετώπισης εστιάζονται σε τέσσερις κατηγορίες: χημικά, βιολογικά, γενετικής βελτίωσης και ανθεκτικών ποικιλιών καθώς και μέτρων υγιεινής.
1. Αντισηπτικά και Απολυμαντικά:
- Χαλκούχα σκευάσματα, ο βορδιγάλειος πολτός δίνει τα καλύτερα αποτελέσματα με την εφαρμογή προστατευτικών επεμβάσεων. Ωστόσο πρέπει να πραγματοποιούνται ελεγχόμενες εφαρμογές διότι έχουν παρατηρηθεί προβλήματα φυτοτοξικότητας.
2. Αντιβιοτικά:
- Παρεμποδιστές σύνθεσης βασικών στοιχείων του κυτταρικού τοιχώματος (π.χ. πενικιλλίνη & κεφαλοσπιρίνη).
- Αντιβιοτικά με στόχο τη κυτταρική μεμβράνη (π.χ. πολυμυξίνη).
- Αντιβιοτικά-παρεμποδιστές σύνθεσης πρωτεΐνης (π.χ. στρεπτομυκίνη).
- Αντιβιοτικά-παρεμποδιστές σύνθεσης νουκλεϊνικών οξέων.
Πηγή: Φυτοπαθολογία Β΄ έκδοση, Ελευθέριος Κ.Τζάμος, Αθήνα 2017, Εκδόσεις Σταμούλη Α.Ε.,Κεφ.3 Σελ:272-279
