Η παγκόσμια κλιματική αλλαγή
Μεγάλη ανησυχία προκαλεί σήμερα η αύξηση των τιμών ορισμένων αερίων στην ατμόσφαιρα της Γης. Τα γνωστά ως αέρια θερμοκηπίου αυξάνουν τη θερμότητα της Γης. Ουσιαστικά, τα αέρια αυτά προκαλούν τον εγκλωβισμό μέρους της ηλιακής ακτινοβολίας. Παρότι, είναι βέβαιο ότι οι συγκεντρώσεις των περισσότερων αερίων του θερμοκηπίου αυξάνονται, δεν υπάρχει η ίδια βεβαιότητα για το πόσο γρήγορα αυξάνεται πράγματι η παγκόσμια θερμοκρασία και για το πώς αυτή η αύξηση ενδέχεται να επηρεάζει το κλίμα κατά περιοχές του πλανήτη.
Η εδαφολογία διαθέτει τη δυναμική να συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στη δυνατότητα μας να αντιμετωπίσουμε τη παγκόσμια θέρμανση και τα αυξανόμενα επίπεδα των αέριων του θερμοκηπίου.
Το διοξείδιο του άνθρακα (CO2)
Ο κύκλος του άνθρακα είναι πολύ σημαντικός διότι περιλαμβάνει τη συμμετοχή του εδάφους, των ανώτερων φυτών, καθώς και τη ζωή των ζώων συμπεριλαμβανομένων και του ανθρώπου.
Τα φυτά προσλαμβάνουν διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Έπειτα, μέσω της φωτοσύνθεσης, η ενέργεια του φωτός δεσμεύεται στους δεσμούς του άνθρακα και χρησιμεύει στα φυτά ως πηγή ενέργειας, ενώ ο άνθρακας επιστρέφει στην ατμόσφαιρα με τη μορφή CO2. Τα εναπομείναντα οργανικά υλικά αποθηκεύονται προσωρινά ως συστατικά της υπάρχουσας βλάστησης, αλλά το μεγαλύτερο μέρος προστίθεται στο έδαφος με τη μορφή φυτικών υπολειμμάτων. Μέρος της φυτικής ύλης μπορεί να φαγωθεί από τα ζώα, το υπόλοιπο εκπνέεται στην ατμόσφαιρα ως διοξείδιο του άνθρακα.
Η αύξηση του ατμοσφαιρικού CO2 προέρχεται από τη καύση ορυκτών αλλά και από την απώλεια οργανικής ύλης του εδάφους. Ο άνθρακας που εντοπίζεται στη νεκρή φυτική μάζα και στην οργανική ύλη του εδάφους μετατρέπεται πάλι σε CO2 μέσω διεργασιών αποδόμησης.
Παρόλο τις προσπάθειες για να αυξηθεί η οργανική ύλη του εδάφους επεμβαίνοντας στην ισορροπία εισροών – εκροών. Οι αυξημένες εισροές άνθρακα δεσμεύονται στα πιο ενεργά μέρη του εδάφους, αλλά μέρος του άνθρακα εισέρχεται σε «ανενεργά» τμήματα του εδάφους και παραμένει εκεί για πολλά έτη. Οι βέλτιστες δυνατότητες δέσμευσης του άνθρακα παρουσιάζονται σε εδάφη με μικρή συγκέντρωση άνθρακα, μία τέτοια περίπτωση είναι η μετατροπή από συμβατική καλλιέργεια σε ακαλλιέργεια. Με αυτό το τρόπο υπάρχει η δυνατότητα μείωσης του ατμοσφαιρικού CO2 και ταυτόχρονα βελτίωση των εδαφών. Στο παρακάτω πίνακα παρατίθενται οι παράγοντες που επιδρούν στην ισορροπία εισροών – εκροών.
Παραγωγή βιοκαυσίμων
Η παραγωγή των βιοκαυσίμων ως υποκατάστατων της βενζίνης και του πετρελαίου από καλλιέργειες όπως η σόγια, ελαιοκράμβη, ηλίανθος & υπολείμματα αραβόσιτου μπορεί να συντελέσει θετικά στη μείωση του φαινομένου.
Τα εδάφη των υγροβιότοπων
Μέχρι τώρα αναφερθήκαμε στην οργανική ύλη σε μη οργανικά εδάφη. Σε πλημμυρισμένες συνθήκες, στους βάλτους, η οξείδωση των φυτικών υπολειμμάτων καθυστερεί πολύ με αποτέλεσμα τα εδάφη σε αυτό το περιβάλλον να αποτελούνται κυρίως από οργανική ύλη. Έτσι υπάρχει το ενδεχόμενο μείωσης του ατμοσφαιρικού CO2, παρόλα αυτά εμπλέκονται και άλλοι παράγοντες.
Πηγή: Εδαφολογία – η φύση και οι ιδιότητες των εδαφών Nyle C.Brady & Ray R. Weil , 2011, Αθήνα, Εκδόσεις Έμβρυο. Σελ: 496-499, 530-534
