Τρίτη, 26 Μαΐου 2020

Αναλύσεις αρδευτικού νερού: τι νόημα έχουν;

Γιώργος Νάνος, καθηγητής Δενδροκομίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Στο πλαίσιο ερευνητικού έργου, με τίτλο ΟΡΑΛΙ, «Ορθολογική άρδευση και λίπανση ροδακινιάς, αχλαδιάς, μηλιάς και κερασιάς, με Κωδικό έργου: Τ1-ΕΔΚ-03793, κάνουμε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στη λίπανση των τεσσάρων κύριων φυλλοβόλων δενδροκομικών καλλιεργειών της Θεσσαλίας.

Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να δούμε όλες τις εισροές θρεπτικών στοιχείων, αλλά και όλες τις εκροές. Μια απλή εισροή που πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη σημασία, είναι εύκολη να αναλυθεί και ουσιαστική για τη διαχείριση του νερού και της λίπανσης, είναι η ανάλυση του αρδευτικού νερού που χρησιμοποιείται σε έναν αγρό.

Στο πλαίσιο του ανωτέρω προγράμματος αναλύθηκε το αρδευτικό νερό σε πιλοτικούς αγρούς που συνεργαζόμαστε. Καταγράφηκε επίσης η αρδευτική και λιπαντική αγωγή που εφαρμόζεται από τους παραγωγούς.

Βέβαια, θεωρώ πως οι παραγωγοί δεν γνωρίζουν πως να αρδεύουν σωστά. Συνήθως αρδεύουν με παρόμοιες ποσότητες νερού για όλους τους θερινούς μήνες, ανεξάρτητα από τις θερμοκρασίες που επικρατούν και από το στάδιο της ανάπτυξης της καλλιέργειας, άσχετα δηλάδη από τις πραγματικές ανάγκες των φυτών ή κατά μια άλλη άποψη εφαρμόζοντας πολύ νερό για να είναι σίγουροι πως κάλυψαν τις υδατικές ανάγκες των δέντρων.

Σε προηγούμενο μου άρθρο, έχω σχολιάσει μερικές απλές τακτικές για καλύτερη άρδευση (Link: Λίγες στοχευμένες οδηγίες για την άρδευση στα δέντρα). Σε αυτό το σημείο θα σταθώ στο τι προστίθεται από θρεπτικά συστατικά με το αρδευτικό νερό στον αγρό.

Επειδή σχεδόν όλες οι απορροφητικές ρίζες για αρκετούς μήνες της βλαστικής περιόδου είναι συγκεντρωμένες στην περιοχή της σημειακής άρδευσης, ό’τι εφαρμόζεται με το νερό, είναι και άμεσα διαθέσιμο.

Από τις αναλύσεις στην περιοχή του Τυρνάβου, βρήκαμε ενδιαφέροντα πράγματα.

Για τις αχλαδιές, μια αρδευτική ποσότητα θεωρώ λογική, είναι 300-500κ.μ./στρέμμα (γιατί κάποιοι μας είπαν και 1700 κ.μ./στρέμμα!). Με αυτές τις μέτριες ποσότητες μιας καλής ποιότητας νερού, εφαρμόστηκαν και 3-6 kg/στρέμμα άζωτο, <1 kg/στρέμμα κάλιο, 6-14 kg/στρέμμα μαγνήσιο και 4έως >70 kg/στρέμμα ασβέστιο.

Στις ροδακινιές, εφαρμόστηκαν από 100 (σε μια υπερπρώιμη) έως 800 κ.μ/στρέμμα. Η πρώτη είναι παράλογα χαμηλή, και η δεύτερη ποσότητα παράλογα υψηλή… αλλά αυτά μας είπαν οι παραγωγοί. Με αυτές τις ποσότητες αρδευτικού νερού, εφαρμόστηκαν και 0,3-10 kg/στρέμμα άζωτο, 0,3-4,5 kg/στρέμμα κάλιο, 1,2 έως >50 kg/στρέμμα μαγνήσιο και 4 έως >70 kg/στρέμμα.

Από τις αντίστοιχες αναλύσεις στην Αγιά, όπου τα νερά είναι κάπως καλύτερα, στις μηλιές εφαρμόστηκαν 300-500κ.μ/στρεμμα και σε αυτό το νερό περιέχονταν και 0-3,5 kg/στρέμμα άζωτο, <1 kg/στρέμμα κάλιο, 0-30 kg/στρέμμα μαγνήσιο, 0-90 kg/στρέμμα ασβέστιο.

Στις κερασιές στην Αγιά εφαρμόστηκαν 150-550 κ.μ./στρέμμα και σε αυτό το νερό περιέχονταν και 0-8,2 kg/στρέμμα άζωτο, <1 kg/στρέμμα κάλιο, 2,7-21 kg/στρέμμα μαγνήσιο, και 2,3-85 kg/στρέμμα ασβέστιο.

Από τα ανωτέρω βγαίνουν τα εξής συμπεράσματα:

► Υπάρχει μεγάλη παραλλακτικότητα στις ποσότητες ανόργανων θρεπτικών που υπάρχουν στα αρδευτικά νερά ακόμα και μιας περιοχής, γι’αυτό απαιτούνται αναλύσεις του νερού κάθε πομόνας ή παροχής και μέτρηση της ποσότητας που εφαρμόζεται.

► Υπάρχει τεράστιο εύρος ποσότητάς άρδευσης από παραγωγό σε παραγωγό. Είτε αυτός δεν γνωρίζει πόσο ρίχνει ώστε να μας πει, είτε ρίχνει όσο τον βολεύει.

► Στα αχλάδια, τα νιτρικά στα αρδευτικά νερά του Τυρνάβου καλύπτουν μεγαλύτερες ανάγκες της αχλαδιάς με Άζωτο (N). Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα, τις υπερκαλύπτουν.

► Στις άλλες καλλιέργειες που μελετήθηκαν, μια σεβαστή ποσότητα Ν εφαρμόζεται με το νερό και μάλιστα άκαιρα.

► Η κεντρική περιοχή της Αγιάς (επί του δρόμου Λάρισας-Αγιάς) φαίνεται να είναι ρυπασμένη, από υψηλές ποσότητες νιτρικών από τη συνεχή εφαρμογή αζωτούχων λιπασμάτων σε πολύ μεγάλες ποσότητες ανά στρέμμα από τις απαιτούμενες για πολλά χρόνια.

► Η μεγαλύτερη έκπληξη μας ήταν οι ποσότητες μαγνησίου και ασβεστίου που εφαρμόζονται με το αρδευτικό νερό.

Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, είναι τεράστιες ανεβάζοντας το pH του εδάφους στο ριζόστρωμα σε υψηλά επίπεδα. Αυτό το ασβέστιο και κύρια το μαγνήσιο, δρα ανασταλτικά στη διαθεσιμότητα και απορρόφηση καλίου από τα δένδρα. Γι’αυτό και συχνά στη φυλλοδιαγνωστική βρίσκουμε έλλειψη καλίου, παρά τις μεγάλες εφαρμογές καλίου (βάσει των εκροών καλίου στους αγρούς).

Τι κάνουμε;

► Σίγουρα θα μπορούσαν να εφαρμοστούν μικρότερες ποσότητες αρδευτικού νερού.

► Καλό θα ήταν να εφαρμόζονται οξινοποιά λιπάσματα και αν ελέγχεται το εδαφικό pH,Σ στο ριζόστρωμα μέσα στο καλοκαίρι.

► Εφόσον η ανάλυση νερού δείξει μεγάλη συγκέντρωση ασβεστίου και μαγνησίου, να μην εφαρμόζονται άλλα λιπάσματα από εδάφους με ασβέστιο και μαγνήσιο.

► Λίγο ασβέστιο διαφυλλικά μπορεί να βοηθά σε κάποιες περιπτώσεις την ποιότητα των καρπών. Υπό προϋποθέσεις, μπορεί το διαφυλλικό κάλιο να είναι αποτελεσματικό στην αύξηση του μεγέθους των καρπών, αλλά δεν επαρκεί για την ανάπτυξη τους και για το κακό που μπορεί να κάνει η διαθέσιμη ποσότητα ασβεστίου και μαγνησίου στο έδαφος.

«Υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της Δράσης ΕΡΕΥΝΩ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ – ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εθνικούς πόρους μέσω του Ε.Π. Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ) (κωδικός έργου:Τ1ΕΔΚ‐03793)»

ΔΡΑΣΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΜΒΕΛΕΙΑΣ: «ΕΡΕΥΝΩ‐ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ‐ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ»

«ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ» (ΕΠΑνΕΚ)